نظم نوین جهانی

تهاجم پرشتاب و سنگین کرونا توجه جهانیان را به خالی‌گاه‌های فراوانی در منظومه‌های بهداشتی، امنیتی، سیاسی و اجتماعی کشور‌ها جلب کرد که یکی از این خالی‌گاه‌های بزرگ را در خود همین نظامِ نظام‌ها که آن را «نظم جهانی» گویند، به آسانی می‌توان دید. چندی پیش چینی‌ها اعلام کردند که جهان پس از کرونا با جهان پیش از آن متفاوت خواهد بود؛ هر چند این سخن چینی‌ها را می‌توان تفسیر‌ها و تأویل‌های گوناگونی کرد، ولی باز هم نخستین مسأله‌ای که در ذهن تداعی می‌شود ایجاد نظم نوی در این جهان است.

در آن شب و روزی که آتش کرونا به سرعت برق جهان را فرا می‌گرفت، گروهی از آگاهان، آن را جنگ سوم جهان نامیدند؛ جنگی که در یک جبهه آن خانواده حضرت «آدم» صف بسته و در آن سوی دیگر موجوداتی که به دشواری می‌توان آن‌ها را موجودات هم نامید شمشیر از نیام کشیده بودند. انسان‌ها تا دیروز برای فردا‌های‌شان افسانه می‌بافتند و فلم‌هایی به بازار عرضه می‌کردند که جنگ میان انسان و موجودات زشت سیما و غول‌پیکر فضایی را تمثیل می‌نمود؛ غافل از این که روزی این موجود فضایی از زمین قد برخواهد افراشت و بر پشت هوا و بال خفاش بر گلوگاه انسان‌ها یورش برده، دروازه‌های فرودگاه‌ها، حکومت‌ها، شرکت‌های تولیدی، استدیوم‌ها، رستورانت‌ها، بازار‌ها، و دانشگاه‌ها را بسته و اعضای خانواده انسانی را خانه‌نشین خواهد کرد. اگر این جنگ جهانی نیست پس چیست؟

می‌گویند جامعه ملل League of Nations پس از جنگ جهانی اول ایجاد گردید، و ملل متحد United Nations پس از جنگ جهانی دوم بر ویرانه جامعه ملل تهداب‌گذاری شد، آیا وقت آن فرا نرسیده است تا جامعه جهانی بر ویرانه این سازمان پر طول و عرض، طرح نوی ریزد؛ طرحی عادلانه‌تر و انسانی‌تر و کاراتر. این بیماری همه‌گیر ثابت ساخت که نسخه منسوج‌شده نظم کهن جهانی به درد دنیای به هم پیوسته کنونی نخواهد خورد.

آیا می‌دانید که ما چرا نیازمند چنین نظمی هستیم؟ در حالی که تمامی بشریت در برابر این دشمن بسیج شده و می‌جنگد ولی شورای امنیت تا هنوز یک جلسه هم در این راستا تشکیل نداده است. آخر دیگر چه چیزی می‌تواند امنیت ساکنان بی‌دفاع این خانه مشترک را بیش‌تر از این تهدید کند!

در آن شب و روزی که چینی‌ها و کوریایی‌ها و سنگاپوری‌ها با کرونا می‌جنگیدند، آقای ترمپ بر قد و قامت این موجود کوچک می‌خندید، ولی در فرجام دیدیم که آن سه کشور آسیایی اقتدار خویش را در تعامل با این بحران به نمایش گذاشتند، در حالی که ترمپ کشورش را به بزرگ‌ترین کانون شیوع کرونا مبدل کرد.

پرسشی که مطرح می‌شود، آیا دنیای ما شاهد انتقال مدیریت جهانی از غرب به شرق خواهد بود و یا این که قدرت، نفوذ و مدیریت جهانی پسا کرونا باز هم تک قطبی باقی خواهد ماند.

آیا ما طرحی برای دنیای متفاوت و ورشکست‌شده اقتصادی پسا کرونا داریم؟