نوروز چیست و چگونه جشن گرفته می‌شود؟
تمیم شمال
نوروز به‌عنوان سال نو پارسی شناخته می‌شود و بیش از سه هزار سال است که به‌حیث پیروزی بهار و یا روشنایی بر تاریکی جشن گرفته می‌شود.
برای نیم‌کره شمالی، ۲۰ مارچ اولین روز بهار است؛ اما برای ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان شروعی برای سال جدید است. نوروز که به معنای «روز جدید» است، یک روز تعطیلی در بسیاری از کشورها است که نشانگر رسیدن بهار و روز اول سال است و تقویم خورشیدی آن با تعادل بهاری شروع می‌شود.
نوروز بیش از سه هزار سال است که در کشورهای پارسی‌زبان به‌گونه گسترده جشن گرفته می‌شود. ریشه‌های آن به‌عنوان یک روز جشن و خوشحالی در آیین زرتشتی بوده و حتا پیش از آن وجود داشته است که با فرارسیدن بهار به‌عنوان پیروزی بر تاریکی نگاه داشته می‌شد.
نوروز به‌طور سنتی در تعادل بهاری جشن گرفته می‌شود و بسیاری از مردم در چند هفته قبل از این جشن آماده‌سازی می‌کنند. در دوران آماده‌سازی برای این جشن، مردم به رقص‌های سنتی می‌پردازند و همچنان مصروف آماده‌سازی هفت‌میوه و سمنک می‌شوند.
در سومین شنبه قبل از نوروز، بسیاری از مردم چهارشنبه سوری را جشن می‌گیرند؛ شبی که در آن بر فراز آتش می‌پرند و یا با انگشتان خود به درها می‌زنند تا بدچانسی را دور کنند. همچنین مردم بر سر قبور می‌روند و برای رفته‌گان‌شان دعا می‌کنند.
تمرکز جشن بهاری بر باروری و زنده‌گی جدید است، بنابراین بسیاری از مردم با بذر و تخم مرغ جشن می‌گیرند. خانواده‌ها میزهایی را با هفت چیز نمادین تزیین می‌کنند که آن را «هفت‌سین» می‌نامند. «هفت» به معنای «هفت» و «سین» به معنای «س» در زبان فارسی است و اسامی فارسی تمامی این اقلام با حرف «سین» شروع می‌شود. این اقلام شامل جوانه‌های بذر (معمولا گندم، جو و دیگر بذرها که نماد باززایی هستند)، سنجد (که فراز عشق را ایجاد می‌کند)، سیر (محافظت)، سیب (باروری)، سمارق (عشق)، سرکه (صبر) و سمنک ساخته شده از گندم جوانه‌دار (ثروت) می‌شود. این میز همچنین ممکن است شامل قرآن، تخم مرغ، آیینه و شعر باشد.
این جشن در افغانستان، آلبانیا، آذربایجان، گرجستان، کردستان عراق، قزاقستان، کوزوو، قرغیزستان، ولایت بایان-اولگیی مغولستان، تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبیکستان به‌عنوان یک روز تعطیلی رسمی نیز جشن گرفته می‌شود. همچنین، در مکان‌هایی مانند ترکیه، هند و سایر نقاطی که جمعیت فارسی‌زبان دارند، به‌طور گسترده تجلیل می‌شود.
در سال ۲۰۰۹، یونسکو، بخش فرهنگی سازمان ملل متحد، این جشن را در فهرست ارزش‌های بشریت قرار داد و تأکید کرد که این جشن «ارزش‌های صلح و همبسته‌گی بین نسل‌ها و درون خانواده‌ها را به همراه تصالح و همسایه‌گی ترویج می‌کند.» ۲۱ مارچ به‌عنوان روز جهانی نوروز به‌طور رسمی تأیید شده است، با این حال خود جشن بین ۱۹ تا ۲۲ مارچ، بسته به تقویم و محاسبات تعادل بهاری جشن گرفته می‌شود.
نوروز یکی از مهم‌ترین جشن‌های افغانستان است و به‌عنوان جشن سنتی و مردمی توسط بسیاری از افراد در افغانستان جشن گرفته می‌شود و هیچ ربطی به دین اسلام و باور مردم ندارد. همان‌گونه که اسلام در شبه‌جزیره عرب در قرن هفتم میلادی به وجود آمد و بسیاری از رسوم و آداب قبل از اسلام قبایل عرب با سنت اسلامی یک‌پارچه شدند، نوروز هم جزو رسوم و آداب مردم افغانستان قبل از اسلام است. برخی از رسوم قبل از اسلام که در اسلام به کار گرفته شده، عبارت‌ا‌ند از:
حج: حج در مکه، یکی از رسوم قبل از اسلام بود که امروزه مسلمانان به‌عنوان یک وظیفه مذهبی انجام می‌دهند.
صدقه: عمل دادن صدقه به فقیران و نیازمندان نیز یک رسم قبل از اسلام بود که همچنان در اسلام تاکید شده است.
پیوندهای قبیله‌ای: قبایل عرب، احساس قوی‌ای به قبیله خود داشتند و این ایده در مفهوم برادری مسلمانان نیز یک‌پارچه شده است.
مسایل مربوط به ازدواج: بسیاری از رسوم قبل از اسلام در مورد ازدواج در قانون اسلامی به کار گرفته شده‌اند که می‌شود از آن جمله به پرداخت مهریه و نیاز به شاهد اشاره کرد.
شعر: شعر در فرهنگ قبل از اسلام بین عرب‌ها بسیار ارزش‌مند بود و بسیاری از دانشوران و رهبران اوایل اسلام به دلیل مهارت‌های شعری‌شان شناخته شده‌اند.
به‌طور کلی، اسلام سعی کرد بسیاری از رسوم پیش از خو را که در تناقض با آموزه‌های اسلامی بودند، اصلاح کند، در عین حال از برخی از رسوم و آداب نیز استفاده کرد. در نتیجه می‌توان گفت که بسیاری از مسلمانان در کشورهایی که نوروز جشن گرفته می‌شود، این روز را به‌عنوان روزی برای خوش‌بختی و ایجاد همبسته‌گی با دوستان و خانواده‌های‌شان جشن می‌گیرند. به همین دلیل، در بسیاری از کشورهای اسلامی، این روز به‌عنوان روز تعطیلی محسوب می‌شود.
