دستگاه‌های بایومتریک بدون آزمایش لازم به ولایات منتقل می‌شود
کمیسیون مستقل انتخابات روند انتقال دستگاه‌های انگشت‌نگاری را «برخلاف راه‌کار تعریف شده در قانون انتخابات و بدون آزمایش آن از سوی نهادهای معتبر داخلی»، آغاز کرده است. احزاب سیاسی و نهادهای ناظر بر روند انتخابات به عنوان «مراجع معتبر» داخلی می‌گویند، دستگاه‌های انگشت‌نگاری در آزمون نخست کارکرد قناعت‌بخش نداشت و از همین رو لازم بود پیش از انتقال آن‌ها به ولایات مجددا بررسی می‌شد.
یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان (فیفا) روز جمعه، هشتم سنبله در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت، پس از تثبیت مشکل تخنیکی در دستگاه‌های انگشت‌نگاری، شرکت «درمالوگ» آلمانی تعهد سپرد که این مشکل تخنیکی را پیش از انتقال دستگاه‌ها از کابل به ولایات، برطرف خواهند ساخت. آقای رشید افزود، کمیسیون مستقل انتخابات اما فرصت بررسی مجدد این دستگاه‌ها را برای نهادهای ناظر بر روند انتخابات فراهم نکرده است. هم‌چنان محمد ناطقی، عضو کمیته سیاسی احزاب می‌گوید، تا کنون تغییرات به میان آمده در نرم‌افزار دستگاه‌های انگشت‌نگاری با احزاب سیاسی در میان گذاشته نشده است.
این در حالی است که قانون انتخابات استفاده از فناوری انگشت‌نگاری در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو را مکلفیت کمیسیون مستقل انتخابات دانسته و تأکید کرده است که «نهادهای معتبر داخلی» از جمله نهادهای ناظر بر روند انتخابات و احزاب سیاسی باید درستی این دستگاه‌ها را پیش از استفاده، آزمایش کنند. در فقره دوم ماده نوزدهم این قانون آمده است: «کمیسیون مکلف است به منظور تسریع پروسه انتخابات و تامین شفافیت، تدابیری را اتخاذ نمایند که همه مراحل پروسه انتخابات به شمول ثبت نام و تشخیص رأی‌دهنده‌گان مطابق طرزالعمل مربوطه با استفاده از سیستم الکترونیک و تکنولوژی بایومتریک طور مصون صورت گیرد.» هم‌چنان فقره سوم این ماده افزوده است که «کمیسیون مکلّف است سیستم مندرج فقره دوم این ماده [دستگاه‌های انگشت‌نگاری] را قبل از استفاده، توسط مراجع با اعتبار ملی و بین‌المللی مورد ارزیابی قرار دهد.»
کمیسیون مستقل انتخابات، اما برخلاف این بخش قانون انتخابات اعلام کرده‌اند که روند انتقال مواد حساس انتخاباتی به شمول دستگاه‌های انگشت‌نگاری از دفتر مرکزی به دفترهای ولایتی این کمیسیون آغاز شده است. حبیب‌رحمان ننگ، رییس دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید روند انتقال دستگاه‌های انگشت‌نگاری طبق توافق سه‌جانبه این کمیسیون با احزاب سیاسی و نماینده شرکت درمالوگ آلمانی صورت می‌گیرد. به سخن آقای ننگ، در حال حاضر نرم‌افزار دستگاه‌های انگشت‌نگاری به‌روز «آپدیت» شده و روند انتقال آن از دفتر مرکزی کمیسیون مستقل انتخابات به ولایات آغاز شده است.
مواد حساس انتخاباتی شامل برگه‌های رأی‌دهی، رنگ انگشتان، دستگاه‌های انگشت‌نگاری، جدول نتایج آرا، فهرست رأی‌دهنده‌گان و برگه‌های شکایات می‌باشد. مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات می‌گویند، در گام نخست برخی از این مواد دیروز (جمعه) به ولایت‌های هرات، فراه و بادغیس در غرب کشور انتقال یافت و مواد ولایات دیگر نیز به موقع انتقال خواهد یافت. بر اساس تقویم انتخابات این روند تا ۲۲ سنبله ادامه خواهد یافت.
کمیسیون مستقل انتخابات در حالی روند انتقال دستگاه‌های انگشت‌نگاری را از دفتر مرکزی به دفترهای ولایتی آغاز کرده است که در آزمون هفته قبلی ثابت شده است که این دستگاه‌ها قابلیت جلوگیری از آرای تکراری را ندارد. نهادهای ناظر و احزاب سیاسی که در نشست آزمایش این دستگاه‌ها حضور داشتند، گفته‌اند که این دستگاه‌ها توانایی شناختن چهره و انگشتان رأی‌دهنده‌گان را ندارد و یک فرد می‌تواند با استفاده از یک دستگاه چندین مراتب رأی بدهد.
جلوگیری آرای تکراری توسط سرور
بر اساس توافق‌نامه سه‌جانبه کمیسیون مستقل انتخابات، شرکت درمالوگ و احزاب سیاسی، روند شناسایی و تفکیک آرای تکراری از دستگاه‌های انگشت‌نگاری به سیستم مرکزی محول شده است. نوررحمان اخلاقی، عضو رهبری حزب جمعیت می‌گوید، آن‌چنانی که مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات و شرکت درمالوگ تعهد سپرده‌اند، نرم‌افزار تازه این دستگاه‌ها توانایی تفکیک آرای تکراری را تا حد زیادی دارا خواهد بود، اما کمره‌های این دستگاه‌ها ظرفیت لازم برای شناسایی رأی‌دهنده‌گان تکراری را ندارد. آقای اخلاقی هم‌چنان افزود، بر اساس توافقی که با کمیسیون مستقل انتخابات صورت گرفته است، در صورتی که دستگاه‌های انگشت‌نگاری نتواند آرای تکراری را شناسایی و تفکیک کند، نرم‌افزار نصب شده در سیستم مرکزی آرای تکراری را شناسایی و تفکیک خواهد کرد.
بر اساس این توافق‌نامه، نامزدان انتخابات ریاست جمهوری نیز هم‌مانند کمیسیون مستقل انتخابات دسترسی لازم به سیستم مرکزی و جدول نتایج انتخابات را دارا خواهند بود. در متن این توافق‌نامه هم‌چنان آمده است که به شمول کمیسیون مستقل انتخابات، هیچ کسی حق ویرایش و یا حذف داده‌های موجود در سیستم مرکزی (سرور) را ندارد. افزون بر این، در انتخابات ششم میزان، فهرست مشخصات نیروهای امنیتی و دفاعی که به گونه استثنایی در تمام مراکز حق رأی‌دهی را دارند، نیز در اختیار نامزدان قرار خواهد گرفت.
با این همه، قرار است در انتخابات ششم میزان ۳۹ هزار و ۵۴۴ دستگاه انگشت‌نگاری به کار برده شود. این دستگاه‌ها از یک شرکت آلمانی به نام «درمالوگ» خریداری شده است. این در حالی است که استفاده از دستگاه‌های انگشت‌نگاری در انتخابات پارلمانی سال گذشته ناموفق بوده است. مسوولان پیشین کمیسیون مستقل انتخابات، دلیل نارسایی‌ها در استفاده از این دستگاه‌ها را در انتخابات پارلمانی نبود فرصت کافی عنوان کرده‌اند. کمیسیون اکنون اما با گذشت چیزی کم‌تر از یک‌سال نیز موفق نشده است، دستگاه‌هایی را به کار ببرد که از تکرار آرا در روز رأی‌دهی پیش‌گیری کند.
