شماری از ولایتهای افغانستان بهویژه بدخشان در شمالشرق کشور، گواه موج تازه ویروس کرونا است. منابع محلی در بدخشان میگویند که این ویروس در پنج ماه نخست سال روان میلادی سیر صعودی داشته است. کارمندان صحی توضیح میدهند که در دو ماه پسین نتیجه حدود 50 درصد از نمونههای مشکوک، مثبت بوده است. بیماران مبتلا به ویروس کرونا از بیتوجهی داکتران و عدم رسیدهگی لازم به گسترش این ویروس، شکایت دارند. آنان از وزارت صحت عامه زیر اداره طالبان میخواهند تا یک مرکز ویژه برای رسیدهگی به بیماران مبتلا به ویروس کرونا در این ولایت تاسیس کنند و از گشتوگذار آزاد مبتلایان در بیرون از مراکز صحی، جلوگیری نمایند.
داکتر صابر خاشی، مسوول سرویلانس شفاخانه مرکزی بدخشان در شهر فیضآباد، میگوید که از آغاز سال جدید میلادی تاکنون پنج هزار و ۳۴۲ واقعه مشکوک به کرونا در این شفاخانه آزمایش شده است. از این میان نزدیک به ۷۰۰ واقعه آن مثبت گزارش شده است. داکتر خاشی میافزاید: «از شروع سال ۲۰۲۳ تا حال در بدخشان واقعات کووید-۱۹ رو به تزاید است، تعداد مشکوکان ما پنج هزار و ۳۴۲ نفر است. تعداد واقعاتی که از مشکوکان نمونهبرداری کردیم، سه هزار و ۷۷۳ نفر است. تعداد واقعات مثبتی که از نمونهبرداریهای ما تشخیص شده است، ۳۵۸ نفر مرد است و ۳۳۸ نفر زن.»
هرچند منابع صحی از افزایش واقعات مثبت این ویروس نگرانند، اما میگویند که امسال تاکنون هیچ واقعه فوتی ناشی از کووید-19 در بدخشان ثبت نشده است. شهزاده احمد، یکی دیگر از پزشکان شفاخانه مرکزی بدخشان، میگوید که در این اواخر نتیجه حدود 50 درصد از نمونههای مشکوک مثبت بوده است. او میافزاید: «در بدخشان کرونا بیش از حد شده است. حد اوسط به 50 درصد رسیده است. ما ۵۰ یا ۶۰ نمونه را که میگیریم، در حدود نصف آن مثبت است. واقعیت را بگویم، کرونا در بدخشان به اوج خود رسیده است. مردم کرونا را جدی نمیگیرند و موارد حفظالصحه را مراعات نمیکنند.»
از سویی هم، بیماران مبتلا به ویروس کرونا که از شهر فیضآباد و ولسوالیهای این ولایت به شفاخانه مرکزی بدخشان مراجعه میکنند، میگویند که نیاز به تداوی و رسیدهگی بیشتر دارند و وزارت صحت عامه باید سهولتهای بیشتری را برای آنان فراهم کند.
امامقل، مرد ۴۵ ساله، یکی از باشندهگان ولسوالی درایم بدخشان و مبتلا به ویروس کرونا است. او میگوید: «شخصاً خودم از سه سال تا حالا دچار کرونا میشوم. پارسال هم گرفت، پیرارسال هم گرفت و امسال هم یک ماه میشود که مرا گرفته است. اول جاندردی داشتم و تب و سرفه و این چیزها، بعد گفتم پیش داکتر مراجعه کنم. یک سمپل از من گرفتند و گفتند که فردا بیا، اینجا امکانات نیست. یک جای درست نیست، وزارت صحت باید توجه کند.»
مشخصات ثبتشده افراد مشکوک و مصاب به ویروس کرونا نشان میدهد که بیشتر این رویدادها مربوط به شهر فیضآباد، مرکز ولایت بدخشان و ولسوالیهای بهارک، جرم، درایم، تشکان و اشکاشم است. هرچند واقعات مثبت ویروس کرونا در ولایتهای دیگر کشور بهشدت کاهش یافته است، اما این ویروس در شمالشرق بهویژه در بدخشان سیر صعودی را میپیماید. سال پار نیز در پی یک بیماری شبیه کووید-۱۹ در پامیرهای بدخشان، حدود ۳۰ باشنده محل جان باختند.
باشندهگان بدخشان از وزارت صحت عامه زیر اداره طالبان میخواهند که یک مرکز مجهز برای تشخیص ویروس کرونا و تداوی مبتلایان آن در این ولایت ایجاد کند. به گفته آنان، مراکز صحی در بدخشان باید افراد مبتلا به ویروس کرونا را شناسایی و از سطح شهر و روستاها گردآوری کنند. آنان همچنان علاوه میکنند که اگر مبتلایان ویروس کرونا در داخل یک شفاخانه بستری باشند، از سرایت این بیماری جلوگیری میشود.
این در حالی است که هیچ مرکز مشخصی برای تشخیص و تداوی بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در بدخشان ایجاد نشده است. بیشتر مبتلایان این ویروس در شفاخانه مرکزی بدخشان در شهر فیضآباد، زیر تداوی قرار میگیرند. ویروس کرونا یک واگیر جهانی است که در سال ۲۰۱۹ میلادی برای نخستین بار در کشور چین کشف شد.
بدخشان به دلیل داشتن مرز مشترک با کشور چین بهعنوان مبدا این ویروس، یکی از ولایتهای آسیبپذیر است. براساس گزارشها، ویروس کرونا در چهار سال گذشته جان هزاران شهروند افغانستان را گرفته است. همچنان گزارش شده است که این ویروس در سراسر جهان بیش از 15 میلیون نفر را به کام مرگ برده و میلیونها انسان دیگر هنوز هم با این ویروس دستوپنجه نرم میکنند.