طالبان با انجام حملات انتحاری، انفجاری و تهاجمی خود در بیش از دو دهه گذشته صدمات و خسارات هنگفتی بر تاسیسات دولتی وارد کردند. تاسیسات آموزشی و محرومیت کودکان در نقاط مختلف کشور از آموزش، یکی از پیامدهای جنگ طالبان در بیست سال گذشته خوانده شده است. از سوی دیگر، حکومت پیشین پیوسته مدعی بود که بهدلیل تهدیدات امنیتی و انجام حملات طالبان، نتوانسته در بسیاری از مناطق دورافتاده مکتب اعمار کند. با این حال، باشندهگان بدخشان ادعا میکنند که حدود ۵۰ درصد از مکتبهای این ولایت تعمیر ندارد. آنان طالبان را عامل محرومیت کودکانشان از حق آموزش میدانند که در سایه جنگ این گروه نتوانستهاند فرزندانشان را به مکتب بفرستند.
ولایت بدخشان در شمالشرق کشور، از جمله ولایتهایی است که طالبان در سالهای پسین در آن نبردهای شدیدی علیه نیروهای امنیتی پیشین داشتند. باشندهگان این ولایت میگویند که به دلیل تهدیدات امنیتی و جنگهای مداوم طالبان، فرزندان آنان از مکتب بازماندهاند و نیز بسیاری از مکتبهای این ولایت ساختمان ندارد.
شماری از باشندهگان بدخشان از رژیم طالبان انتقاد میکنند که در بیش از دوونیم سال گذشته نتوانسته به مشکل مکتبهای این ولایت رسیدهگی کند. به گفته آنان، طالبان برای ساختن مکتب و فراهم کردن سهولتهای آموزشی در این ولایت هیچ کاری انجام ندادهاند.
تعداد از باشندهگان بدخشان در صحبت با روزنامه ۸صبح خواستار توسعه متوازن و تخصیص بودجه لازم برای ایجاد ساختمان مکتبها، امکانات آموزشی و بازشدن دروازه نهادهای آموزش بهروی دختران بالاتر از صنف ششم هستند.
باشندهگان بدخشان میگویند که کمبود آموزگاران مسلکی و نبود امکانات آموزشی از جمله چالشهایی است که بیشتر دانشآموزان در این ولایت را از دسترسی به حق آموزش محدود و حتا محروم کرده است.
مهدی قادری، باشنده اصلی ولسوالی شغنان ولایت بدخشان، میگوید که به دلیل تخریب مکتب دخترانه توسط طالبان، برای آموزش دخترانش مجبور شده به این شهر کوچ کند.
آقای قادری میافزاید که اکنون در شهر نیز دخترانش حق آموزش و تحصیل ندارند. او تصریح میکند: «یک دخترم در دانشگاه درس میخواند و یک دختر دیگرم صنف یازده بود که مکتب به رویش بسته شد. فعلاً در کورسهای آنلاین آموزش میبینند.»
این مرد که برای آموزش دخترانش تن به ترک روستای خود زده، بستن دروازههای مکتبها را از سوی طالبان خلاف ارزشهای حقوق بشری و فرهنگی میداند. او انتظار دارد که مکتبها و دانشگاهها بهروی دختران و زنان باز شود و نیز بازسازی ساختمانهای تخریب شده مکتبها در این ولایت آغاز شود.
با این حال، مسوولان محلی طالبان در ریاست معارف بدخشان میگویند که از میان ۶۴۶ باب مکتب در سطح این ولایت بیشتر آن با کمبود صنوف درسی و ساختمان مواجه است. به گفته آنان، دانشآموزان در این ولایت در فضای باز درس میخوانند.
همچنان منابع در ریاست معارف بدخشان میگویند که در اثر جنگهای طالبان در سالهای اخیر با حکومت پیشین، تعدادی از مکاتب دخترانه و پسرانه در ولسوالیهای یفتل پایان، جرم، وردوج، تشکان، راغستان، شهدا و بهارک این ولایت تخریب شده است که نیاز جدی به ترمیم و بازسازی دارد.
این منابع میافزایند که شماری از مکاتب در ساحات شهر فیضآباد و شمار اندکی در ولسوالیهای شغنان، اشکاشم، زیباک و ارغنجخواه دارای ساختمان میباشد، اما ۵۰ درصد مکاتب دیگر بدخشان ساختمان ندارد.
این منابع تصریح میکنند که بیش از ۲۲۸ هزار دانشآموز پسر و ۱۸۵ هزار دانشآموز دختر در دوصد و ۴۶ مکتب لیسه، متوسطه و ابتدایی بهشمول دو باب مکتب سواد حیاتی که در ولسوالی شغنان و شهر فیضآباد موقعیت دارد، مصروف فراگیری درس و آموزش هستند که از میان ۱۸۵ هزار دانشآموز دختر ۸۵ هزار آن بالاتر از صنف ششم هستند که به دلیل وضع محدودیتهای طالبان از ادامه درس بازماندهاند.
براساس اطلاعات منابع، بیش از ۱۱ هزار و ۱۵۰ آموزگار در تشکیل معارف بدخشان وجود دارند که از این میان سه هزار و ۸۹۸ تن آنان زنان هستند.
منابع در معارف بدخشان میگویند که برای ترمیم و بازسازی ساختمانهای مکاتب در برخی از ولسوالیهای این ولایت به حدود ۱۳ میلیون افغانی نیاز است.
باشندهگان بدخشان در حالی خواستار بازسازی مکاتب شدهاند که میلیونها دختر به دلیل اعمال محدودیتهای طالبان از حق آموزش و تحصیل محروم شدهاند. این گروه بهرغم فشارهای داخلی و بینالمللی دروازههای نهادهای آموزشی و تحصیلی را بهروی دختران و زنان نگشوده و افزون بر آن، دهها فرمان منعکننده دیگر علیه زنان صادر کرده است.