مقامات محلی در بدخشان از افزایش آمار معتادان مواد مخدر در این ولایت ابراز نگرانی میکنند. بر اساس معلومات نهادهای مسوول در این ولایت، همین اکنون حدود ۳۵ هزار نفر به مواد مخدر معتاد اند. آمارها همچنان نشان میدهد که بیش از ۱۵ هزار نفر در کمتر از سه سال به جمع معتادان در بدخشان افزوده شده است. در حال حاضر تنها چهار مرکز درمانی برای معتادان مواد مخدر در این ولایت ایجاد شده است که ظرفیت ۱۸۵ بستر را دارد. مقامات میگویند که گسترش فقر، بیکاری، مشکلات خانوادهگی و فساد سبب شده است که با گذشت هر روز به میزان معتادان افزوده شود. گفتنی است که از میان مجموع معتادان در بدخشان، ۱۵ درصد آن را زنان تشکیل میدهند و افزون بر این، هفت درصد معتادان در این ولایت بین یک تا پنج سال دارند.
آمارها در بدخشان نشان میدهد که تنها در جریان سه سال اخیر، شمار مبتلایان مواد مخدر از ۲۰ هزار نفر به ۳۵ هزار نفر رسیده است. محمدنور خاوری، رییس صحت عامه بدخشان در گفتوگو با روزنامه ۸صبح دلایل افزایش اعتیاد به مواد مخدر در این ولایت را گسترش بیرویه فقر، بیکاری جوانان، مشکلات خانوادهگی و حتا فساد سیستمی در بخشهای دولتی میداند. وی افزود که قاچاق مواد مخدر و نبود تدابیر و اراده جدی از سوی پولیس از عوامل عمده رشد بیسابقه آمار معتادان در این ولایت است. بر اساس آمارهای ریاست صحت عامه بدخشان، بیشترین معتادان این ولایت را باشندهگان ولسوالیهای درواز، واخان، شغنان، شهدا، ارگو و بهارک تشکیل میدهند. مسوولان تصریح میکنند که هممرز بودن این مناطق با ولسوالیهای وردوج، خاش، جرم و درایم سبب افزایش معتادان شده است، زیرا به گفته مسوولان، مواد مخدر در این ولسوالیها به گونه آزادانه به فروش میرسد و دسترسی به آن نیز آسانتر است.
او افزایش تصاعدی میزان معتادان به مواد مخدر، کمبود مراکز درمانی و اعتیاد دوباره درمان شدهگان را از بزرگترین چالشهای فراراه تلاش برای کاهش آمار اعتیاد در این ولایت عنوان کرد. او همچنین افزود که هماکنون دو مرکز درمانی با ۴۰ بستر در شهر فیض آباد، یک مرکز با ۳۵ بستر در ولسوالی شغنان و یک مرکز دیگر در ولسوالی بهارک که ظرفیت ۷۰ بستر را دارد برای تداوی زنان و کودکان معتاد این ولایت مصروف عرضه خدمات صحی برای معتادان مواد مخدر است. رییس صحت عامه بدخشان گفت که با وجود فعالیت چندین مرکز درمانی و راهاندازی برنامههای آگاهیدهی، هنوز هم میزان اعتیاد به مواد مخدر در این ولایت رو به افزایش است و مراکز درمانی موجود توانایی پاسخدهی به متقاضیان درمان اعتیاد را ندارد.
شمسعلی شمس، مسوول بنیاد آغاخان در بدخشان نیز تصریح میکند که شمار بیشتر معتادان به مواد مخدر را جوانان، زنان و کودکان تشکیل میدهند. به گفته او، دلیل افزایش اعتیاد در بدخشان جدا از عوامل ذکر شده، موجودیت و دسترسی آسان به مواد مخدر در همه نقاط است و فروشندهگان آن نیز بدون هیچ نگرانی از پولیس و نهادهای کشفی، آزادانه میتوانند مواد دست داشتهشان را بفروشند. آقای شمس افزود که حدود ۷۵ درصد معتادان مواد مخدر در بدخشان را مردان و ۱۵ درصد آن را زنان تشکیل میدهند. مسوول بنیاد آغاخان در بدخشان خاطرنشان کرد که بر اساس تحقیقات انجام شده از سوی این بنیاد، هفت درصد معتادان در این ولایت را اطفال ۵-۱ سال، هفت درصد دیگر را افراد بین شش سال تا ۱۶ سال، ۲۴ درصد را افراد ۱۷ تا ۳۰ سال و ۲۸ درصد را افراد ۳۱ تا ۴۰ سال تشکیل میدهند. همچنین ۱۹ درصد از معتادین در گروه سنی ۵۰- ۴۱ سال و ۱۵ درصد را نیز افراد بالاتر از ۵۰ سال شامل میشود.
محمدنوروز، باشنده ولسوالی شهدای بدخشان است و از رشد بیرویه اعتیاد در این ولسوالی ابراز نگرانی میکند. او میگوید که مردم این ولسوالی فقیر اند و ناامنی، آوارگی و مشقتهای اقتصادی در اعتیاد به مواد مخدر تاثیر دارد. وی افزود که هنوز تدابیر درست از سوی حکومت محلی و نهادهای بینالمللی برای کمک به کاهش این رقم و رفع چالشهای موجود سنجیده نشده است. همایون که باشنده ولسوالی درواز است، میگوید که دو سال پیش برای نخستین بار به مصرف تریاک روی آورده است. وی که خاطره خوبی از اعتیاد ندارد، میگوید که روزهای تاریکی را سپری میکند و حتا اکنون پی برده که مصرف مواد مخدر برای وی لذتبخش نیست.
احمد یک تن از باشنده گان ولسوالی اشکاشم است که به فیضآباد برای ترک اعتیاد آمده است. وی که با مشکلات اعتیاد دستوپنجه نرم میکند، مدعی است که در این اواخر فعالیت قاچاقبران و فروشندهگان مواد مخدر در ولسوالیهای مرزی بیشتر شده و پولیس نه تنها عاملان آن را بازداشت نکرده، بلکه همراه آنها همکاری میکند او گفت که مواد مخدر در ولسوالی اشکاشم، زیباک و واخان به صورت آزادانه حتا در اطراف پاسگاههای پولیس به فروش میرسد.
در همین حال، عبدالصمد شیرزاد، آمر جوانان در ریاست اطلاعات و فرهنگ بدخشان میگوید که مراکز تداوی معتادان در این ولایت توانایی عرضه خدمات درمانی به معتادان را ندارند و ایجاب میکند که دولت برنامههای عملی و اثرگذاری را برای تداوی معتادان روی دست بگیرد. او گفت که پولیس به صورت جدی با خردهفروشان مواد مخدر برخورد نمیکند و به همین دلیل، شمار معتادان در این ولایت در حال افزایش است. او افزود که عدهای دیگر از مردان و زنان به دلیل داشتن فرزندان زیاد و تنگدستی، به مواد مخدر روی آوردهاند، زیرا برای به دست آوردن غذا برای اطفالشان کارهای سختی را انجام میدهند و برای رفع خستگی خود، تریاک استفاده میکنند. او افزود که خانوادههای معتاد به مواد مخدر حتا برای اینکه اطفالشان آرام بخوابند، به آنان نیز تریاک میخورانند. شیرزاد تصریح کرد که میزان تداوی معتادان در این چهار مرکز در بدخشان سالانه به یک هزار و ۵۰۰ نفر میرسد اما ۹۵ درصد افرادی که تداوی میشوند، امکان دارد دوباره به استفاده مواد مخدر رو بیاورند.
گفتنی است که بدخشان با توجه به جغرافیای وسیع و مرزهای طولانی با کشورهای پاکستان و تاجیکستان، همواره مورد توجه قاچاقچیهای مواد مخدر قرار گرفته است. هر چند دولت بارها از برنامههای متعدد در راستای کاهش اعتیاد داد یاد کرده، اما بازدیدهای میدانی و اظهارات مسوولان نشان میدهد که این تلاشها کارساز نبوده است. گفتنی است که قاچاق مواد مخدر و فعالیت باندهای مافیایی، افزون بر سایر تبعات منفی، سبب گسترش ناامنی در این ولایت شده است.