زنان کارآفرین و تجارتپیشه در دایکندی، از نبود بازارچهی مشخص برای فروش تولیدات محلی، به ویژه صنایع دستیشان شکایت میکنند. آنان از بیتوجهی دولت نسبت به هنر دستی زنان این ولایت نیز شکایت دارند.
بینظیر حسینی، ۱۰ سال میشود که مشغول تولید و فروش صنایع دستی در شهر نیلی مرکز ولایت دایکندی است. میگوید دولت به زنان تجارتپیشه توجه چندانی ندارد. به گفتهی بانو حسینی، نبود بازارچهی مخصوص برای فروش و به نمایش گذاشتنِ هنر دستدوزی و مهارتهای دستی زنان دایکندی، یکی از عمدهترین مشکلات فراراه زنان این ولایت است.
این بانوی تجارتپیشه در گفتوگو با روزنامه ۸صبح میگوید، زنان بسیاری در ولایت دایکندی علاقهمند تولید انواع هنر دستدوزی و عرضهی آن به بازار هستند، اما نبود جای مشخص برای فروش و کمتوجهی دولت نسبت به هنر دستدوزی زنان، شماری را دلسرد کرده و افزون بر آن، زحمتهای تعداد زیادی از این بانوان هدر میرود.
بانو حسینی، کارش را به عنوان یک زن تجارتپیشه در ولایت دورافتاده و کمتر انکشاف یافتهی دایکندی، ۱۰ سال پیش با ۵۰۰ افغانی شروع کرده است. میگوید با این مقدار پول، نخست پارچه و نخ خریداری کرده و سپس سه ماه مکمل زمستان را در دوختودوز دستمال گردن و دستمال دست گذرانده است. او میافزاید زمانیکه تولیداتش در نمایشگاهی به معرض دید همهگان قرار گرفت، از سوی باشندهگان دایکندی استقبال شد و سایر زنانی که علاقهمند راهاندازی تجارتهای کوچک بودند، نیز به این کار روی آوردند. حالا بانو حسینی در کنار تأمین سایر هزینههای فامیل، مصارف فرزندان مکتبی و دانشگاهیاش را نیز میپردازد تا آنها به راحتی درس و تحصیلشان را پیش ببرند.
بر اساس معلوماتی که ریاست امور زنان ولایت دایکندی به ۸صبح ارائه کرده، در حال حاضر ۵۹ زن تنها در نیلی مرکز دایکندی، در سکتورهای خصوصی مشغول کار میباشند و از این طریق به اقتصاد خانوادههایشان کمک میکنند. در کنار اینکه زنان فرآوردههای هنر دستیشان را به فروش میرسانند، در این میان زنانی هم هستند که در بخشهای هوتلداری، دکان خوراکهفروشی، خیاطی و آرایشگری نیز مشغول کار میباشند.
اما بانوان تجارتپیشه میگویند که ادارهی ولایت، ریاست امور زنان و شهرداری دایکندی، با آنان هیچگونه همکاری ندارند تا بانوان از طریق فروش فرآوردههای هنر دستدوزی، سهمی در بهبود وضعیت اقتصادی خانوادههای شان داشته باشند و مهمتر از همه، «دستشان همیشه در جیب مردان خانواده» نباشد.
طاهره حسینی نیز مشغول فروش فرآوردههای هنر دستدوزی زنان است. او دکانی را در یک فروشگاه در شهر نیلی به کرایه گرفته و از بلند بودن هزینهی آن شکایت دارد. میگوید برای زنان باید یک فروشگاه یا بازارچهی جداگانه توسط دولت ایجاد میشد تا زنان فرآوردههای محلی خود را در آنجا میفروختند، اما باوجود وعدههای زیاد از سوی حکومت، این کار انجام نشده است.
به گفتهی بانو طاهره، زنان زیادی در دایکندی مشغول تولید انواع مهارتهای دستدوزی میباشند؛ اما به علت نبود بازار و جای مناسب، عدهای از هنرِ دستدوزی دلسرد شدهاند و یا هم کارهای مربوط به فروش فرآوردههای محلی شان را در خانه انجام میدهند.
این بانوان کارآفرین، در کنار فروش فرآوردههای صنایع دستی، لباس و سایر لوازم مورد نیاز زنان را از بازارهای کابل و قندهار تهیه کرده و به مشتریان زن میفروشند. مراجعان آنها که اکثراً زنان و دختران جوان میباشند، میگویند که زنان فروشنده سهولت زیادی برای مشتریان زن ایجاد کردهاند.
حلیمه، مشتری یکی از فروشندههای زن درشهر نیلی است. او میگوید که مشتریان خانمبرخی لوازم «محرم» را نمیتوانند از مردان بخرند. اما با موجودیت فروشندهگان زن، آنان میتوانند به راحتی لوازم مورد نیازشان راخریداری کنند. بانو حلیمه همچنان میگوید فروشنده، اگر مرد باشد، یک دخترخانم نمیتواند مطابق قد و اندام خود لباس بخرد؛ اما با بودنِ یک فروشندهی زن، این کار آسان میشود و زنان لوازم محرم و مورد نیاز خودشان را به صورت بسیار خودمانی خرید میکنند.
هر چند زنان زیادی در سالهای اخیر به ایجاد شغل و کارآفرینی در بخشهای خصوصی روی آوردهاند؛ اما دولت و نهادهای غیردولتی که در بخش بانوان فعالیت دارند، در راستای حمایت از آنها کمتر کار کردهاند. این کمتوجهی سبب دلسردی و حتا خانهنشینی برخی از زنان دایکندی شده است.
بانوان تجارتپیشه، ریاست امور زنان و شهرداری دایکندی را به کمکاری و بیتوجهی در راستای صنایع دستی زنان این ولایت متهم میکنند. آنان میگویند که مهارتهای دستی و فروش فرآوردههای محلی زنان در معرفی، رشد و همچنان زنده نگهداشتنِ فرهنگ اصیل و بومی مردم دایکندی که در حال فراموش شدن میباشد، بسیار مهم و ارزشمند است.
این بانوان میگویند که شهرداری و ریاست امور زنان، پول ایجاد بازارچهی صنایع دستی را از بودجهی دولت دریافت کردهاند اما هنوز از ایجاد بازار صنایع دستی خبری نیست.
به گفتهی آنان، رییسجمهور غنی وعده داده بود که بازار جداگانهای برای فروش صنایع دستی و محلی زنان دایکندی، از سوی دولت ساخته و در اختیار بانوان تجارتپیشه قرار داده میشود. وعدهای که با گذشت چندین سال، هنوز هم عملی نشده و زنان تجارتپیشه از نبود بازار شکایت میکنند.
اما بینظیر جعفری، رییس امور زنان ولایت دایکندی به روزنامه ۸صبح گفت که در گام نخست، شش دکان در باغ «شیرین هزاره» در ۱۰ کیلومتری شهر نیلی مرکزی دایکندی، به طور رایگان در اختیار زنان تجارتپیشه قرار گرفته است. وی افزود که قرار است یک فروشگاه مخصوص نیز برای زنان تجارتپیشه ساخته شود. این فروشگاه، که کار ساخت آن به گفتهی بانو جعفری، بیش از ۵۰ فیصد پیش رفته است، دارای ۱۲ دکان میباشد و پس از تکمیل شدن، به طور رایگان در اختیار زنان تجارتپیشه قرار خواهد گرفت.
رییس امور زنان دایکندی همچنان افزود که براساس فرمان رییسجمهور در دورهی قرنطین، قرار بود یک شهرک صنعتی برای زنان این ولایت ساخته شود. به گفتهی بانو جعفری، بیش از ۶۰ جریب زمین برای ساخت شهرک صنعتی اختصاص داده شده و ریاست امور زنان منتظر هدایت بعدی رییسجمهور است تا این شهرک ساخته شود و با تکمیل آن، مشکلات زنان متشبث و تجارتپیشهی دایکندی برطرف خواهد شد.
زنان کارآفرین دایکندی از دولت میخواهند که به مشکلات آنها هرچه زودتر رسیدهگی شود و افزون بر ایجاد بازارچهی صنایع دستی، در بخشهای بازاریابی و معرفی فرآوردههای هنر دستی زنان این ولایت نیز کارهایی انجام شود.
خامکدوزی، پیراهنهای چرمهدوزی، مورهدوزی، کلاههای مخصوص دایکندی و سایر فرآوردههای هنری محلی مانند گلیم، قالین، برک و نمد، از صنایع دستیِ هستند که زنان در کنار پیشبرد کارهای خانه، به تولید آن میپردازند.
آمریت صنعت و تجارت دایکندی سه سال پیش اعلام کرده بود که حدود سه درصد عاید خانوادههای دایکندی را زنان از طریق صنایع دستیشان تأمین میکنند.