شماری از باشندهگان هرات میگویند که روزبهروز میزان بیکاری در این ولایت افزایش مییابد و قدرت خرید مردم سیر نزولی خود را میپیماید.
تعدادی از دکانداران که در هرات میوه خشک میفروشند، تاکید میکنند که بهای این محصولات به دلیل کاهش قدرت خرید مردم، نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. به گفته آنان، مردم کمتر برای خرید میوه خشک مراجعه میکنند.
حمیدالله اسحاقزایی در هرات از چندین سال به این سو شغل دکانداری دارد. او که مدت زیادی است میوه خشک میفروشد، تاکید میکند که بیکاری را در تمام سال تجربه کرده و منتظر روزهای عید بوده، اما در آستانه عید نیز کاروبارش رونق نیافته است. این دکاندار در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید: «تمام سال کرایه دکان میدهیم، فقط به امیدواری فرارسیدن عید هستیم که در کاروبار ما رونق ایجاد شود و فروشات خوب شود؛ اما از سه سال به این سو به جای اینکه کار در روزهای عید بهتر شود، بدتر شده میرود. امسال که هیچ فروشات نداریم و نسبت به سالهای پیش ۵۰ تا ۶۰ درصد فروشات ما در عیدها کم شده است.» حمیدالله میافزاید: «متاسفانه بازار فروشات پس از تسلط امارت [رژیم طالبان] خیلی خراب شده و مردم هم توانایی خرید ندارند. قبل از آمدن این گروه، شبهای عید ما تا دو لک و سه لک افغانی هم فروشات داشتیم، اما حالا به ۵۰ و ۶۰ هزار هم نمیرسد که از این ما چه کرایه دکان، پول برق و برای شاگرد بدهیم.»
برخی دیگر از دکانداران در هرات نیز میگویند که بهای میوه خشک در این ولایت نسبت به سال قبل کاهش یافته و رونق از بازار رفته است. حشمتالله، یکی از دکانداران دیگر است که در شهر هرات میوه خشک میفروشد. او میگوید که مردم با کاهش بهای میوه خشک، همچنان خرید نمیکنند.
حشمتالله میگوید: «قیمتها نسبت به سال قبل کمتر هم شده. مثلاً سال قبل یک کیلو پسته به ۹۵۰ افغانی بود، امسال شده به ۶۵۰ افغانی. کشمش بود به ۱۸۰ افغانی، حالا است به ۱۴۰ افغانی. تخم کدو بود به ۳۵۰، حالا شده به ۲۶۰ افغانی. چهار مغز بود به ۶۵۰، اما امسال شده به ۵۰۰. در قیمت یک کیلو بادام درختی ۲۰۰ افغانی کاهش آمده است، ولی بازارها همچنان سرد شده است.»
این فروشنده میوه خشک در هرات میگوید: «ما مشتریان ثابت و چندینساله داریم. آنانی که امسال به خرید آمدند، خریدشان نسبت به سالهای پیش تفاوت داشت؛ یعنی صرفاً رسم بهجا میآوردند. مشتریای که سال قبل از هر قلم میوه خشک سه کیلو تا چهار کیلو میبرد، امسال آمده نهایتش یک کیلو برده و همین نبود قدرت خرید نزد مشتریان سبب شده که بازار را هم از رونق انداخته است.»
با این حال، تعدادی از باشندهگان هرات میگویند که بیکاری قدرت خرید را از آنان گرفته و تداوم این وضعیت سبب شده است که آنان برای مناسبتهای خاصی چون عید آمادهگی نداشته باشند.
عزیزاحمد، یکی دیگر از باشندههای هرات، میگوید: «مردم توانایی خرید میوه و آمادهگی برای عید را ندارند. خودم آمدم از ده [روستا] به شهر که میوه برای عید بخرم، نتوانستم چیزی که لازم بود بخرم؛ چون همین دو سه سال بیکاری از یک طرف و خشکسالی از طرف دیگر، قدرت خرید را از ما گرفته است.»
با این حال یکی از باشندهگان هرات میگوید که بیکاری و فقر سبب شده است او هیچ آمادهگیای برای عید نداشته باشد. محمدامین که پیشه کارگری دارد، میگوید که هیچ آمادهگیای برای تجلیل از عید نگرفته است. او تاکید دارد که عید از آدمهای فقیر نیست. او به روزنامه ۸صبح میگوید: «آدم فقیر را چه به عید! عید ما همان شبی است که روز کار برایم برابر شود و شب با چهار دانه نان خانه بروم، با اولادم بخورم و شکم ما سیر شود. حالا هفتهها بیکارم و توانایی تهیه مواد خوراکی را ندارم، چه برسد به میوه برای عید. متاسفانه توانایی تجلیل از عید را نداریم.»