همزمان با گسترش دامنه جنگ و سقوط چند ولایت به دست طالبان، قرار است دو نشست مهم پیرامون صلح و ختم جنگ افغانستان در دوحه برگزار شود. این نشستها به میزبانی قطر و همکاری ایالات متحده امریکا و سازمان ملل متحد برگزار میشود. براساس معلومات وزارت دولت در امور صلح، این نشستها برای سه روز برگزار میشود و در آن کشورهای همکار در روند صلح افغانستان مثل امریکا، چین، روسیه، انگلستان، پاکستان، ایران، ترکیه و اوزبیکستان شرکت میکنند. منابع در تیم مذاکرهکننده دولت نسبت به نتیجه این نشستها خوشبیناند و میگویند امید میرود که این نشستها منجر به تقویت اجماع منطقهای برای صلح، توقف خشونتها و تسریع روند مذاکرات صلح شود. این نشست در حالی برگزار میشود که مذاکرات صلح میان هیأتهای مذاکرهکننده دو طرف نیز جریان دارد. هرچند پیشتر منابع گفته بودند که دو طرف به توافق رسیدهاند تا گفتوگوها روی موضوعات اساسی را آغاز کنند، اما این مهم تاکنون به وقوع نپیوسته است. از سوی دیگر طالبان تاکنون مشخص نکردهاند که در این نشستها اشتراک میکنند یا خیر.
علیرغم اینکه طالبان در ماههای اخیر خشونتها را شدت بخشیدهاند و مناطق تحت کنترل دولت را یکی پی دیگر تصرف میکنند، دولت افغانستان و کشورهای منطقه و جهان در تلاش ترغیب آنان به توقف خشونت و آغاز گفتوگوهای سازنده صلحاند. از همین رو قرار است امروز سهشنبه، نوزدهم اسد، نشست منطقهای و نشست ترویکای گسترشیافته افتتاح شود و براساس معلومات وزارت دولت در امور صلح، این نشستها برای سه روز ادامه مییابد. این نشست به میزبانی قطر و همکاری امریکا و سازمان ملل متحد برگزار میشود.
ناجیه انوری، رییس عمومی ارتباطات استراتژیک وزارت دولت در امور صلح، میگوید که در این نشستها هیاتی از افغانستان به رهبری عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی، شرکت میکند. عبدالله عبدالله را در این نشست معصوم استانکزی، رییس هیأت مذاکرهکننده دولت و سیدسعادت منصور نادری، وزیر دولت در امور صلح، همراهی میکنند. خانم انوری هدف از این نشستها را ایجاد هماهنگی کشورهای دخیل در روند صلح افغانستان، تسریع روند مذاکرات و توقف خشونتهای جاری عنوان میکند.
از سوی دیگر برخی منابع در دولت به روزنامه 8صبح میگویند که در این نشستها امریکا، قطر، سازمان ملل متحد، روسیه، چین، انگلستان، ایران، پاکستان، ترکیه و اوزبیکستان اشتراک میکنند. به گفته این منابع، این دو نشست با سایر نشستها متفاوت است و دولت افغانستان پیامهای مشخصی را پیرامون وضعیت افغانستان به کشورهای اشتراککننده میدهد. این منابع ابراز امیدواری میکنند که این دو نشست تاثیر مثبت داشته باشد و منجر به توقف جنگ و تسریع روند مذاکرات شود. این نشستها در حالی دایر میشود که مذاکرات صلح دوحه نیز جریان دارد. یک منبع در تیم مذاکرهکننده دولت میگوید که این مذاکرات پیشرفت خاصی نداشته و طالبان به جای مذاکرات معنادار، در جبهات جنگ مصروفاند. این منبع تأکید میکند که طالبان هیچ علاقهای به مذاکرات صلح ندارند و فقط میخواهند وقت را ضایع کنند و مذاکرات را دوامدار بسازند. او ابراز امیدواری میکند که این نشستها منجر به شروع مذاکرات اصلی صلح شود.
یک منبع دیگر در تیم مذاکرهکننده دولت که نمیخواهد نامی از وی گرفته شود، به روزنامه 8صبح میگوید که این نشستها نیز کدام نتیجهای در پی نخواهد داشت. به گفته او، جهان با افغانستان رویکرد دوگانه دارد. به عقیده او، جامعه جهانی هرچند در ظاهر از دولت افغانستان حمایت میکند، اما در باطن با طالبان است. این منبع به نشست فوقالعاده شورای امنیت ملل متحد اشاره میکند و میگوید به رغم اینکه قضیه افغانستان بسیار حاد و قابل نگرانی است، این شورا اما بسیار عادی به قضیه نگاه کرد و فیصله نتیجهبخش و موثری صادر نکرد. او همچنان میافزاید که طالبان نیتی برای صلح ندارند و میخواهند با زور به قدرت برسند.
طالبان تاکنون مشخص نکردهاند که در این نشست اشتراک میکنند یا خیر. در تماسها و پیامهایی که با سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر داشتیم، حاضر به پاسخگویی نشد.
این نشستها در حالی برگزار میشود که طالبان خشونت را افزایش دادهاند. در حال حاضر بیشتر ولسوالیها در اختیار طالبان است و جنگجویان این گروه بهتازهگی توانستهاند مراکز ولایات جوزجان، تخار، سرپل، کندز، سمنگان و نیمروز را نیز تصرف کنند. این عملکرد طالبان انتقادات ملی و بینالمللی را به همراه داشته است. پیشتر شورای امنیت سازمان ملل متحد به درخواست هند و دولت افغانستان، نشستی فوقالعاده را در رابطه به افزایش خشونت و مذاکرات صلح برگزار کرد. در این نشست نمایندهگان کشورهای عضو این سازمان، به شمول ایالات متحده امریکا، بریتانیا، روسیه، چین و هند افزایش حمله بر غیرنظامیان را محکوم و بر راهحل سیاسی قضیه افغانستان تاکید کردند.
گفتنی است که پیش از این نیز نشست ترویکای گسترشیافته در بیستوهشتم حوت سال گذشته به میزبانی مسکو دایر شده بود. در آن نشست نمایندهگان امریکا، روسیه، چین و پاکستان بهعنوان اعضای گروه ترویکای توسعهیافته و نمایندهگان قطر، ترکیه، افغانستان و گروه طالبان بهعنوان مهمانان ویژه و افتخاری اشتراک داشتند. در پایان آن نشست، یک قطعنامه دهمادهای صادر شد و اشتراککنندهگان از تمام طرفهای درگیر جنگ خواستند که گفتوگوهای صلح را به هدف رسیدن به توافق پایدار و عادلانه و استقرار صلح و جلوگیری از ادامه و تشدید خشونتها، سرعت ببخشند. این خواستها اما در لای ورقها باقی ماند و خشونتها بهمراتب بیشتر شد. براساس گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر، در جریان شش ماه گذشته میزان تلفات غیرنظامیان 80 درصد افزایش یافته است. طبق بررسیهای این کمیسیون، در شش ماه گذشته پنج هزار و 321 غیرنظامی در کشور کشته و زخمی شدهاند. براساس این گزارش، طالبان عامل 56 درصد از تلفات از غیرنظامیان بودهاند.