نهادهای ناظر بر روند انتخابات «بینظمی در فهرست رأیدهندهگان» را از بزرگترین چالشهای روز انتخابات عنوان میکنند و میگویند، این بینظمی در همهی مراکز رأیدهی وجود داشت. به سخن آنان، نام و مشخصات آن عده از رأیدهندهگانی که در دستگاههای انگشتنگاری به گونه دیجیتالی ثبت شده است با فهرست چاپی رأیدهندهگان و در مواردی با مشخصات شناسنامه رأیدهندهگان همخوانی نداشت.
شمس راسخ، مسوول نظارت و ارزیابی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان (فیفا) روز شنبه، ششم میزان در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت، نام و مشخصات شمار زیادی از رأیدهندهگان با وجود داشتن استیکر، در فهرست دیجیتالی رأیدهندهگان ثبت نشده بود و از همین رو از حق رأیدهی در انتخابات ریاست جمهوری محروم شدند. همچنان در خبرنامه مشترک مرکز آموزش حقوق بشر برای زنان، مجتمع جامعه مدنی (مجما) و مؤسسه بایسکلرانی و بازتوانی برای معلولان افغان (ابرار) آمده است: «چالشهای فهرست رأیدهندهگان کماکان باقی بوده و مردم در یافتن اسمشان دچار سردرگمی شدهاند.» تا کنون اما روشن نیست چه تعداد رأیدهندهگان به دلیل بینظمی در فهرست رأیدهندهگان از حق رأیدهی محروم شدهاند.
نهادهای ناظر بر روند انتخابات درحالی بینظمی در فهرست رأیدهندهگان را از بزرگترین چالشهای روز انتخابات عنوان میکنند که کمیسیون مستقل انتخابات هممانند انتخابات دورههای پیشین، فهرست رأیدهندهگان را در زمان معین آن در مراکز رأیدهی نصب نکرده است. برخی از نامزدان ریاست جمهوری و نهادهای ناظر بر روند انتخابات از این پیش بارها تأکید کردهاند که این فهرست باید طبق قانون انتخابات پیش از روز انتخابات در مراکز رأیدهی نصب شود تا رأیدهندهگان از موجودیت و درستی نام و مشخصاتشان در مراکز مربوطه مطمین شوند. هر چند ماده ۷۲ قانون انتخابات نیز بر نصب این فهرست در مراکز رأیدهی پیش از روز انتخابات تاکید کرده است، اما مشخص نکرده است که این فهرست چند روز پیش از برگزاری انتخابات در مراکز نصب شود. نهادهای ناظر بر روند انتخابات اما به عنوان نهادهای مجرب انتخاباتی از این پیش پیشنهاد کرده بودند که فهرست رأیدهندهگان باید دستکم دو هفته پیش از روز انتخابات در مراکز نصب شود. مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات اما بیشتر به فهرست دیجیتالی متکی بودند نسبت به فهرست چاپی.
نهادهای ناظر بر روند انتخابات «بینظمی در فهرست رأیدهندهگان» را از بزرگترین چالشهای روز انتخابات عنوان میکنند و می گویند، این بینظمی در همهی مراکز رأیدهی وجود داشت. به سخن آنان، نام و مشخصات آن عده از رأیدهندهگانی که در دستگاههای انگشتنگاری به گونه دیجیتالی ثبت شده است با فهرست چاپی رأیدهندهگان و در مواردی با مشخصات شناسنامه رأیدهندهگان همخوانی نداشت.
خیبر سعیدی، رییس عملیاتی این کمیسیون در بیست و سوم سنبله در صحبت با روزنامه ۸صبح گفته است: «فهرست رأیدهندهگان همراه با مواد حساس انتخاباتی به ولایات فرستاده شده و پس از رسیدن این مواد به ولسوالیها، فهرست رأیدهندهگان در مراکز رأیدهی مربوطه نصب خواهند شد.» این در حالی است که روند انتقال مواد حساس و غیر حساس انتخاباتی از دفترهای ولایتی کمیسیون مستقل انتخابت به مراکز رأیدهی تا پنجم میزان ادامه یافت. با آنکه سخنگویان کمیسیون مستقل انتخابات اطمینان داده بودند که فهرست رأیدهندهگان به گونه دیجیتالی در سایت رسمی این کمیسیون و دستگاههای انگشتنگاری ثبت شده است و در روز رأیدهی هیچ سردرگمی برای رأیدهندهگان به میان نخواهد آمد، اما نهادهای ناظر بر روند انتخابات، نشر فهرست دیجیتالی رأیدهندهگان را به دلیل دست نداشتن همه رأیدهندهگان به خدمات انترنتی، بسنده ندانسته و تاکید داشتند که فهرست رأیدهندهگان باید به گونه چاپی هرچه زودتر در مراکز رأیدهی نصب شود. در همین حال، یافتههای نهادهای ناظر نشان میدهد که فهرست رأیدهندهگان تنها یک روز پیش از روز رأیدهی در مراکز نصب شده است و تأخیر در نصب این فهرست سبب سردرگمی و محروم شدن شماری زیاد از رأیدهندهگان شده است.
در کنار این همه، نبود همآهنگی لازم میان سطح رهبری کمیسیون مستقل انتخابات و دفاتر ولایتی و مسوولان مرکزی این کمیسیون از چالش عمده دیگری خوانده شده است که سبب محروم شدن شماری از رأیدهندهگان از حق رأیدهی شده است. افزون بر این، یافتههای نظارتی بنیاد انتخابات شفاف افغانستان (تیفا) نشان میدهد که در هشت ولایت کشور، چارج دستگاههای انگشتنگاری به پایان رسیده، در ۷۳ محل رأیدهی این دستگاهها تا ساعت ۱۲ ظهر فعال بوده و در ۲۴ درصد محلات رأیدهی، کارمندان موقت کمیسیون مستقل انتخابات با استفاده از دستگاههای انگشتنگاری آشنایی نداشتهاند.
همچنان گزارش نظارتی این نهاد نشان میدهد که فهرست رأیدهندهگان برخی از ولایتها به مراکز دیگر فرستاده شده است و در شماری از ولایتها به شمول ولایت غزنی به اندازه نیاز برگه رأیدهی فرستاده نشده است. با این همه، مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات این دور انتخابات ریاست جمهوری را در ۱۸ سال گذشته «شفافترین» و «موفقترین» انتخابات میخوانند. حوا علم نورستانی، رییس این کمیسیون، روز گذشته در پایان روند رأیدهی گفته است، با وجود نارساییهای موجود، کمیسیون مستقل انتخابات کوشیده است تا چالشهای پیش آمده را تا حد ممکن برطرف سازد. از سویی هم، میزان اشتراک رأیدهندهگان نسبت به انتخابات دورههای پیشین ریاست جمهوری کمرنگ خوانده شده است.
این در حالی است که بر اساس آمارهای کمیسیون مستقل انتخابات بیش از نُهونیم میلیون نفر برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری شرکت ثبت نام کردهاند. بر اساس آمار این کمیسیون، بیش از هشت میلیون آنان برای شرکت در انتخابات پارلمانی ۲۷ میزان سال گذشته نامنویسی کرده بودند. با این حال، کمیسیون مستقل انتخابات ۱۱میلیون و ۲۰۰ هزار برگه رأیدهی چاپ کرده است. با وجود انتقادها از چاپ حدود یکونیم میلیون برگه اضافی برای انتخابات ریاست جمهوری، مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات دلیل چاپ این برگههای اضافی را تدابیر احتیاطی عنوان کردهاند. همچنان حدود نزدیک به ۴۰ هزار دستگاه انگشتنگاری از یک شرکت آلمانی به نام «درمالوگ» خریداری شده است.
بر اساس تقویم انتخابات قرار است نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری در بیست و هفتم میزان اعلام شود. با این وضع، نهادهای ناظر خواهان شفافیت در روند شمارش آرا و اعلام نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری هستند.