طالبان به گرفتاریهای خودسر زنان و دختران در یک ماه اخیر ادامه دادهاند. این گروه زنان و دختران را به اتهام رعایت نکردن دستور حجاب مورد نظر خود بهشکل خودسر توقیف، شکنجه، لتوکوب و زندانی کرده است. شماری از زنانی که پس از گرفتاری توسط طالبان، آزاد شدهاند، تایید میکنند که مورد شکنجه و آزارواذیت قرار گرفته و در بدل پول و ضمانت خانوادههایشان رها شدهاند. از سوی دیگر، شماری از تحلیلگران و کارشناسان حقوقی، کاربرد واژه «بازداشت» از سوی طالبان در قبال زنان و دختران را فروکاست عمل «ددمنشانه» و «اختطافگرانه» طالبان میخوانند. آنان از رسانهها میخواهند که به جای کاربرد واژه «بازداشت» از گرفتاری و «توقیف خودسرانه» کار بگیرند. همزمان برخی از منتقدان طالبان گفتهاند که این گروه زنان و دختران را «بدون محرم اختطاف» میکنند و نگاهشان به زنان «غیرخودی و غنمیت جنگی» است. در روزهای پسین چندین نوار تصویری از جریان گرفتاری زنان و دختران از کابل منتشر شده که نشان میدهد جنگجویان این گروه زنان را با وجود داشتن «حجاب مروج در افغانستان» بهشکل خودسر و با خشونت گرفتار میکنند و به جای نامعلومی انتقال میدهند.
طالبان در جریان یک ماه گذشته دهها زن و دختر را از کابل و برخی شهرهای دیگر به اتهام عدم رعایت حجاب مورد نظر این گروه بهشکل خودسر گرفتار و زندانی کردهاند. گرفتاریهای گسترده زنان توسط این گروه، با موجی از واکنشهای داخلی و خارجی مواجه شده است.
شماری از جریانهای سیاسی منتقد طالبان و فعالان سیاسی، گرفتاری زنان و دختران توسط این گروه را «اختطاف، جنایت علیه بشریت و آپارتاید جنسیتی» توصیف کردهاند. به گفته آنان، طالبان با این اقدامشان به شعور جمعی توهین میکنند و به دنبال تحقیر گروههای خاص قومی هستند.
بهتازهگی محمدکریم خلیلی، رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان، گرفتاری زنان و دختران از منطقه دشت برچی شهر کابل را «هتک حرمت» و «رفتار غیرانسانی با هزارهها» دانسته است. او هشدار داده که این رفتارهای غیرانسانی «پیامد سنگینی برای افغانستان خواهد داشت» و مسوولیت آن برعهده طالبان خواهد بود.
در بیانیه حزب وحدت اسلامی افغانستان آمده است که «در کنار تداوم حملات تروریستی علیه هزارهها و شیعیان، این مردم از ساختار حقوقی، قضایی و سیاسی کشور حذف و آموزش فقه جعفری در دانشگاهها و مکاتب ممنوع شده است.» این حزب افزوده که دستگاه امر به معروف و نهی از منکر طالبان «همهروزه بهطور غیرقانونی و با خشونت دختران محجبه و مومنه بخشهای خاص از جامعه را بازداشت و زندانی میکنند.»
در همین حال خالد پشتون، سخنگوی شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان، در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید که در بیش از چهار دهه گذشته هیچ رژیمی زنان را به اندازه طالبان از اجتماع منزوی و سرکوب نکرده است. سخنگوی شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان میافزاید که طالبان افزون بر منع کار، آموزش و تحصیل زنان، اکنون روند گرفتاری آنان را در شهرها و بازارها آغاز کردهاند. به گفته او، طالبان زنان و دخترانی را که گرفتار میکنند، مورد شکنجه، آزارواذیت و «تعرض» قرار میدهند. او تاکید میورزد که بعضی از زنان و دختران که توسط طالبان گرفتار شده بودند، جنازههایشان پیدا شده است.
آقای پشتون میگوید: «خدا میداند که طالبان چه کارهای غیرانسانی را با زنان جوان انجام میدهند. ما افغانها همه دیده میرویم، در حالی که همیشه ادعا داشتیم که ما مردم افغانستان غیرت داریم، سر ناموس خود، خود را میکشیم، اما امروز به چشم سر میبینیم که دختران نوجوان، خواهران و مادران ما را این طالبان بیسواد و وحشی گرفتار میکنند، سرشان تعرض میشود، شکنجه میشوند. خدا میداند چه کارهایی که سرشان میشود. بعضیشان جسدهایشان پیدا میشود، بعضیهایشان را رها میکنند که دهنشان را باز نکنند، در غیر آن کشته میشوند.» سخنگوی شورای عالی مقاومت تاکید میکند: «کارهایی همراه اینها صورت میگیرد که خود شخص و خدایشان میداند. حالت افغانستان قابل رحم است، باید یک راه نجات پیدا کند.»
با این حال صدیقالله توحیدی، یکی از روزنامهنگاران کشور، در واکنش به گرفتاری دختران و زنان در صفحه اجتماعی ایکس نوشته است: «فراموش نکنید که گروهی بر سر اقتدار رسیده است که دختران و زنان بدون محرم را اختطاف میکند و نگاهش به دختران و زنان غیرخودی چون غنیمت جنگی است. یادتان باشد که این اعمال طالبان کیان افغانستان خواهد شکست و زندهگی با همین مردم را غیرمحتمل میسازد.»
از سوی دیگر، شماری از پژوهشگران و تحلیلگران کاربرد واژه «بازداشت» زنان و دختران از سوی رسانهها را نادرست میخوانند. آنان تاکید میورزند که گرفتاری زنان و دختران از سوی طالبان «اختطاف» است و این گروه صلاحیت بازداشت که در قوانین تعریف شده است را ندارد.
دکتر محمدامین احمدی، پژوهشگر امور دینی، در واکنش به گرفتاری زنان و دختران از سوی طالبان در صفحه اجتماعی ایکس نوشته است: «تعبیر قانونی در مورد رفتارهای اخیر طالبان در مورد دختران، توقیف خودسرانه است. توقیف خودسرانه بر هر گونه بازداشت فاقد وجاهت حقوقی و قانونی اطلاق میشود و مصداق بین سلب آزادی طبیعی است که هر انسانی بهطور طبیعی از این حق برخوردار است. پس همیشه با پسوند خودسرانه یاد گردد.»
همچنان رامین کمانگر، نویسنده، نوشته است: «اگر منظور از توقیف Internment باشد که خود در اصل خودسرانه و خلاف قانون است. پس نمیتواند «توقیف خودسرانه» وجود داشته باشد. ولی اگر منظور «بازداشت خودسرانه» باشد، به دلیلی صادق نیست که هر بازداشتی به معنای دقیق کلمه توسط «نیروهای تنظیف قانون» صورت میگیرد. کار برادران [طالبان] اختطاف است.»
پیش از این دفتر هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) با نشر گزارشی در مورد وضعیت حقوق بشر در افغانستان، گفته است که طالبان «زنان و دختران را عمدتا از منطقه هزارهنشین دشت برچی و برخی را در خیرخانه، که ساکنان آن عمدتا تاجیک هستند، گرفتار کردهاند.»
گفتنی است که در روزهای پسین نوارهای تصویری از جریان گرفتاری زنان در کابل نشان میدهد که این گروه زنان پوشیدهتر از همکاران زن خود را به اتهام عدم رعایت حجاب مورد نظر این گروه با خشونت و شکنجه گرفتار کردهاند.