یادداشت: دایکندی در مرکز کشور، یکی از ولایتهای کمتر انکشاف یافته و دورافتاده است که ۱۷ سال پیش از بدنهی ارزگان جدا و به عنوان یک ولایت مستقل به فعالیت آغاز کرد. در کنار چالشهای متعددی که در دایکندی وجود دارد، خرابی جادهها، ناامنی در برخی ولسوالیهای آن و همچنان حضور گروههای مسلح غیرمسوول در ولسوالی اشترلی، از دیگر چالشهایی است که باشندهگان این ولایت همواره از آن شکایت کردهاند. احمدضیا همدرد، والی دایکندی از این گروهها به عنوان «دانهی سرطانی» یاد میکند و میگوید که در حال حاضر ۹ گروه مسلح غیرمسوول در ولسوالی اشترلی ولایت دایکندی فعالیت میکنند. الیاس طاهری، خبرنگار ۸صبح در مورد مشکلات امنیتی، ساختوسازهای خودسر در شهر نیلی و همچنان سرکهای دایکندی، گفتوگویی را با والی این ولایت انجام داده است.
۸صبح: تشکر از شما آقای همدرد که وقت خود را در اختیار روزنامه ۸صبح قرار دادید.
همدرد: تشکر از شما و از روزنامه ۸صبح. بسیار خوش آمدید به ولایت دایکندی.
۸صبح: آقای همدرد، دایکندی یک ولایت کمتر انکشافیافته، دورافتاده از مرکز کشور و همچنان تازهتأسیس است، کار کردن در ولایتی مثل دایکندی چهقدر دشوار است؟
همدرد: بدون شک که مسوولیت و کار اداری و همچنان به عهده گرفتن یک مسوولیت کلان اجتماعی و مردمی، دشواریهایی دارد. اما خوشبختی در این است که مردم ولایت دایکندی همکار حکومت میباشند. وقتی مردم با حکومت همکاری داشته باشند، کار آسانتر میشود. اما مسوولیتهایی که مردم و حکومت به ما داده است، بسیار سنگین و خطیر است. ما باید بر اساس پالیسی، طرزالعمل، قوانین و منافع ملی کشور اقدام کنیم. در راستای انجام مسوولیتهای خود تاکنون با چالشهای کلانی که مانع انجام وظایف ما باشد، مواجه نشدیم و مردم ولایت دایکندی در کنار حکومت قرار دارند. مردم از این اقدام حکومت که جوانان را در رأس ادارههای محلی یا وزارتخانهها و سایر ادارات میگمارد، همکاری فوقالعاده دارند و از این طرح حکومت استقبال میکنند.
۸صبح: فعلاً وضعیت امنیتی در سطح ولایت دایکندی چگونه است، کدام ولسوالیها با تهدیدات امنیتی مواجه میباشند و گروه طالبان در کدام بخشهای این ولایت حضور نظامی دارند؟
همدرد: در کل اگر مقایسه کنیم، وضعیت امنیتی دایکندی فعلاً خوب و قناعتبخش است. اما سه ولسوالی دایکندی با تهدیدات بلند امنیتی مواجه میباشند. در ولسوالیهای نومیش، کجران و پاتو تهدیدات بلند امنیتی داریم. به خاطری که این ولسوالیها هممرز با ولایتهای ارزگان و هلمند میباشند.
۸صبح: جناب والی، یکی از چالشهای کلان در ولسوالی اشترلی ولایت دایکندی، فعالیت گروههای مسلح غیرمسوول است. تلاشهایی از سوی والیان قبلی دایکندی برای پیوستن این گروه به پروسهی صلح صورت گرفت اما هیچکدامشان موفق نشدند. به تازهگی شما هم هیأتی را به منظور حل این معضل توظیف کردهاید. اگر این بار هم این گروهها حاضر به صلح نشوند، پلان بعدی برای مهار این گروهها چیست؟
همدرد: این یکی از موضوعات بسیار اساسی است. خواست مردم ولایت دایکندی همیشه برچیدن گروههای مسلح غیرمسوول در ولسوالی اشترلی بوده است. گروههای مسلح غیرمسوول مانند دانهی سرطانی هستند که جامعه را از درون میخورند. این گروهها هرازگاهی باعث آزار و اذیت مردم میشوند. موجودیت و فعالیت این گروهها دیگر برای حکومت و اداره محلی دایکندی قابل قبول نخواهد بود. شما در جریان هستید که ما یک هیأت فراگیر و باصلاحیت که در ترکیب آن نمایندهگان شورای علما، شورای ولایتی، جامعه مدنی، زنان، رسانهها، احزاب سیاسی و نهادهای حکومتی شامل هستند، به ولسوالی اشترلی فرستادیم و این هیأت همراه گروههای مسلح غیرمسوول مذاکره و گفتوگو کرده است. در مورد اینکه ما چه اقدام کنیم، قانون برای ما بسیار واضح و صریح گفته است. اما گاهی که اقدام نمیکنیم، در برخی موارد ایجاب میکند بعضی مصلحتها هم در نظر گرفته شود. ولی در کل، ارادهی قاطع حکومت در این باره موجود است که گروههای مسلح غیرمسوول دیگر قابل قبول نیست. هدایت رییسجمهور در این باره واضح است. بر اساس پروسهی کلان حکومت که گفتوگوهای صلح است، از گروه طالبان و یا هر گروه افغانی دیگر که به هر دلیلی با حکومت در جنگ هستند، دعوت شده تا به روند صلح بپیوندند و با دولت و مردم یکجا شوند. دروازهی صلح حکومت به رویشان باز است.
برای گروههای مسلح غیرمسوول در دایکندی، آخرین چانس را میدهیم که به پروسهی صلح بپیوندند. دیگر نمیخواهیم با این گروهها هیأتبازی کنیم. اگر این گروهها حاضر به صلح نشوند، بازداشت و به پنجهی قانون سپرده خواهند شد. ما امیدوار استیم که اینها سر عقل بیایند و همهروزه مرتکب خشونت و جنایت نشوند. پیام خود را واضح برایشان فرستادیم که پس از برگشت هیأت به نیلی، کوچکترین خشونت این گروهها برای اداره محلی قابل قبول نیست. هر کسی خشونت کند، از پروسهی صلح خارج میشود. این اراده و تصمیم حکومت است و اداره محلی آن را تطبیق میکند. حکومت هیچگونه تهدیدی برای مردم نمیخواهد. نیروهای امنیتی ما کاملاً قاطع و استوار است که این گروهها را سرکوب کنند.
۸صبح: اقدام بعدی حتا میتواند حمله بر این گروهها باشد؟
همدرد: بله.
۸صبح: والی صاحب در بخش سرکهای دایکندی پرسش مطرح میکنم. در گذشته گفتوگوهایی که با مقامهای پیشین دایکندی داشتیم، به ما میگفتند آمار تلفات ناشی از رویدادهای ترافیکی که عمدتاً به دلیل خرابی سرکها است، اگر بیشتر از تلفات انفجار و انتحار در ولایتهای ناامن نباشد، کم هم نیست. در بخش ساخت جادهها از ولسوالیها تا به نیلی و همچنان از نیلی تا کوتل «قوناق» که قرار بود سالها پیش کارش تکمیل شود اما نشده، چه پلانهایی روی دست است؟
همدرد: یکی از چالشهای کلان ادارهی محلی و حکومت مسألهی سرکها است. همانطوری که دایکندی در یک جغرافیای بسیار خشن و کوهستانی واقع شده، سرکهای ولایت دایکندی نیز بسیار دشوارگذر و خشن است. بدون شک که حادثات ترافیکی در این جغرافیای صعبالعبور صورت میگیرد. متأسفانه که در این اواخر نیز شاهد رویدادهای کلان ترافیکی در سطح ولایت دایکندی بودیم. سفری که چندی پیش به کابل داشتم، با وزیر فواید عامه در مورد سرکهای دایکندی بحث مفصل انجام شد. کار اساسی روی سرک بامیان – نیلی صورت میگیرد که ما از نیلی به طرف قوناق کار را شروع کردیم تا زیرساختهای این سرک ساخته شود. ما منظوری ۱۵.۷ کیلومتر سرک پخته را در نیمهسال ۱۳۹۹، گرفتیم تا بتوانیم زیرساخت این سرک را بسازیم. بحث دیگری که با وزیر فواید عامه شد، این بود که چطور میتوانیم ولسوالیها را به مرکز ولایت وصل کنیم؟ در این قسمت هم صحبتها جریان دارد. وزارت فواید عامه وعده داده که یک هیأت به منظور سروی و بررسی سرکها به دایکندی فرستاده خواهد شد. بنا به گفتهی وزیر فواید عامه، حالا طرح اینطوری شده که به عوض ساختن ۳۰ کیلومتر سرک درجهدوم، باید ۵ یا ۷ کیلومتر سرک آسفالت ساخته شود. طرح فعلاً این است. به این دلیل که در گذشته میلیاردها دالر بالای سرکهای خامه در افغانستان سرمایهگذاری شده اما نتیجهی خوبی در پی نداشته است. سرکهای خاکه یا درجهدوم، پس از دو- سه سال دوباره تخریب میشود. ما پس از اولویتبندی سرکها، طرحهای خود را به وزارت فواید عامه سپردیم و امیدواریم که کارهای آنها شروع شود.
۸صبح: جناب والی، ساختوسازهای خودسر یکی از مشکلات دیگر در شهر نیلی است. گفته میشود که ساختوسازها مطابق نُرمهای شهری و ماسترپلان شهری نیست. اداره محلی برای حل این مشکل چهقدر جدی است؟
همدرد: ساختوسازهای خودسر در تمام افغانستان است. نهتنها در دایکندی؛ بلکه در تمامی ولایتها به عنوان یک چالش کلان مطرح است. اکثراً زورمندان این ساختوسازهای خودسر را انجام میدهند. اما در ولایت دایکندی، ساختوساز خودسر آنقدر زیاد نیست. پلان ما این است که دیگر به هیچکسی این اجازه را نمیدهیم تا به صورت خودسرانه ساختوساز کنند. در جلسهی شورای نظامی هم فیصله شد و در جلسهی اداری هم فیصله میکنیم که دیگر به کسی اجازه ساختوساز خودسر داده نشود. اداره محلی در جلوگیری از ساختوسازهای خودسر در شهر نیلی به صورت قاطع و جدی عمل خواهد کرد.