دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در کابل، یوناما، در گزارش تازهای اعلام کرده است که تلفات غیرنظامیان در سه ماه گذشته ۲۰۱۹ (ربع دوم نسبت به ربع اول سال جاری) ۲۷ درصد افزایش یافته است. این گزارش که روز سهشنبه، هشتم اسد نشر شد، نشان میدهد که در شش ماه نخست سال جاری میلادی یک هزار و ۳۶۶ غیرنظامی در درگیریهای مسلحانه کشته شدهاند. به همین ترتیب، دو هزار و ۴۴۶ غیرنظامی دیگر نیز زخم برداشتهاند.
هرچند یوناما گفته است که شمار مجموعی تلفات غیرنظامیان در سال جاری نسبت به زمان مشابه در سال ۲۰۱۸ حدود ۲۷ درصد کاهش یافته است، اما تصریح کرده است که شمار قربانیان در سه ماه دوم سال ۲۰۱۹ نسبت به سه ماه اول این سال، ۲۷ درصد افزایش را نشان میدهد.
با این حال، یوناما از کاهش مجموعی تلفات غیرنظامیان در سال جاری استقبال و گفته است که توجه خود را به سطح آسیبهای تکاندهنده و غیرقابل به غیرنظامیان همچنان ادامه خواهد داد. دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد تصدیق کرده است که طرفهای جنگ از تلاشهایشان برای کاهش تلفات غیرنظامیان خبر داده، اما تلاشها کافی نیست و باید کارهای بیشتری در این مورد انجام شود.
یوناما گفته است از قطعنامه نشست بینالافغانی که در آن طرفهای جنگ بر کاهش تلفات غیرنظامیان تا سرحد صفر تأکید کردهاند، حمایت میکند. این نشست در شانزدهم و هفدهم سرطان در دوحه، پایتخت قطر برگزار شد. هرچند شرکتکنندهگان بر حفظ مکانهای عمومی و کاهش تلفات غیرنظامیان تأکید کرده بودند، اما موجی از حملهها بر مکانهای عمومی پس از انتشار این قطعنامه آغاز شد که از غیرنظامیان قربانی گرفت.
با این حال، تدامیچی یاماموتو، نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد برای افغانستان گفته است: «همه پیام نماینده گان افغان در گفتوگوهای دوحه را به صورت واضح و رسا شنیدند – تلفات افراد ملکی را به صفر برسانید.» یاماموتو که رییس یوناما نیز است، تأکید کرده است که همه گروهای درگیر به خواست افغانها برای کاهش خشونت توجه کنند و اقدامات فوری را برای کاهش آسیبهای وحشتناکی که اعمال میشود، روی دست بگیرند.
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در کابل مانند گذشته «عناصر ضد دولت» را همچنان عامل عمده تداوم اکثریت تلفات غیرنظامیان عنوان کرده است، اما گزارش تازهاش نشان میدهد که در ربع دوم سال جاری میلادی، شمار قربانیان غیرنظامیان که عامل آن نیروهای حامی دولت دانسته شده، در مقایسه با شمار قربانیان حملههای گروههای «عناصر ضد دولت»، افزایش یافته است.
یوناما درگیریهای زمینی میان طرفها را از عوامل عمده تلفات غیرنظامیان برشمرده است. براساس گزارش یوناما هرچند تلفات غیرنظامیان در نتیجه درگیریهای زمینی نسبت به گذشته تقلیل یافته است اما این درگیریها عامل یکسوم مجموع تلفات غیرنظامیان به شمار میرود. طبق گزارش، استفاده از مواد انفجاری جاسازی شده به خصوص در حملههای غیرانتحاری مسبب ۲۷ درصد تلفات از دومین عامل عمده تلفات غیرنظامیان به حساب میآیند. به همین ترتیب یوناما گفته است که تلفات غیرنظامیان در نتیجه عملیات هوایی به ۱۴ درصد رسیده است.
در گزارش آمده است: «یوناما ۵۲ درصد تمام تلفات افراد ملکی را به عناصر ضد دولت، ۳۸ درصد را به طالبان، ۱۱ درصد را به داعش/ شاخه خراسان دولت اسلامی و ۳ درصد آن را به عناصر نامشخص مخالف دولت نسبت داده است.»
بر بنیاد یافتههای یوناما، تلفات غیرنظامیان در نتیجه حمله «عناصر ضد دولت» در نیمه اول سال ۲۰۱۹ در مقایسه با نیمه اول سال گذشته ۴۳ درصد کاهش یافته است. یوناما دلیل این کاهش را، کاهش تلفات غیرنظامیان در نتیجه ماینهای جاسازی شده انتحاری عنوان کرده است.
بر اساس یافتههای یوناما، از آغاز ماه جنوری تا ۳۰ جون سال جاری، عناصر ضد دولت سبب تلفات یک هزار و ۹۶۸ غیرنظامی(شامل ۵۳۱ کشته و یک هزار و ۴۳۷ زخمی) شدهاند. یوناما گفته است که در تلفات حملههای انتحاری و پیچیده گروه داعش در این مدت، کاهش «شدید» به وجود آمده است. به همین ترتیب، یوناما تلفات ۹۸۵ غیرنظامی شامل (۳۰۶ کشته و ۶۷۹ زخمی) را که عناصر ضد دولت مسوول آن دانسته شده، عمدی توصیف کرده است. این افراد شامل مسوولان دولتی، بزرگان قومی، امدادگران، رهبران مذهبی و عالمان میباشد. دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد گفته است که عناصر ضد دولت با هدف قرار دادن عبادتگاهها و مراکز فرهنگی مسبب تلفات به این افراد شده است. یوناما گفته است که غیرنظامیان شامل کارمندان ملکی دولت نیز میشود و آنها به صورت مستقیم در جنگ شرکت نمیکنند و نباید هدف حمله مسلحانه قرار بگیرد. یوناما از عناصر ضد دولت خواسته است تا در مطابقت با قانون بینالمللی بشردوستانه تعریفی از غیرنظامیان و اهداف غیرنظامی داشته باشند.
از جانب دیگر، یوناما در گزارش تازه خود گفته است در رقم تلفات غیرنظامیان که به نیروهای حامی دولت نسبت داده شده، نسبت به گذشته، ۳۱ درصد افزایش یافته است.
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد، یک هزار و ۳۹۷ مورد تلفات غیرنظامیان شامل ۷۱۷ کشته و ۶۸۰ زخمی را در جریان شش ماه اول ۲۰۱۹ را به نیروهای حامی دولت نسبت داده است. از این میان، ۱۸ در صد به نیروهای امنیتی افغان، ۱۲ درصد به نیروهای نظامی بینالمللی و دو درصد به گروههای تفنگدار دولت و متباقی تلفات غیرنظامیان به نیروهای شناخته نشده حامی دولت نسبت داده شده است.
بر اساس یافتههای یوناما، عملیات هوایی سبب تلفات ۵۱۹ غیرنظامی شامل ۳۶۳ کشته و ۱۵۶ زخمی شناخته شده است. از این میان ۱۵۰ مورد آن کودکان هستند که شامل ۸۹ کشته و ۶۱ زخمی میشوند. این رقم نشان دهنده ۳۹ درصد افزایش در مجموع تلفات غیرنظامیان در نتیجه اجرای این شیوه جنگی میباشد. یوناما گفته است که شمار زخمیان غیرنظامی در نتیجه اجرای عملیات هوایی کاهش یافته اما شمار کشتهگان آن دو برابر افزایش یافته است. یوناما گفته است که افزایش تلفات غیرنظامیان در نتیجه اجرای عملیات هوایی، خاصیت مرگبار بودن این شیوه جنگی را نشان میدهد و از تلفات ناشی آن ابراز نگرانی کرده است.
با این حال، یوناما ۸۳ درصد تلفات غیرنظامیان در نتیجه اجرای عملیات هوایی را به نیروهای بینالمللی، نُه درصد را به نیروهای هوایی افغان و هشت درصد دیگر را به گروههای شناخته نشدهای حامی دولت نسبت داده است. مأموریت حمایت قاطع یافتههای این گزارش یوناما را رد کرده است. این مأموریت گفته است که همواره از بالاترین معیار برای کاهش خشونت غیرنظامیان کار گرفته است.
یوناما گفته است که در درگیریهای مسلحانه در افغانستان، زنان به گونه بینهایت متاثر شدهاند. چنانکه در شش ماه نخست سال جاری میلادی به ۴۳۰ زن شامل ۱۴۴ کشته و ۲۸۶ زخمی تلفات وارد شده است. این رقم به رغم بلند بودن آن، کاهش ۲۲ درصدی را نسبت به شش ماه نخست سال ۲۰۱۸ میلادی نشان میدهد.
به همین ترتیب، تلفات کودکان در این مدت ۳۲۷ کشته و ۸۸۰ زخمی ثبت شده است که یکسوم شمار مجموعی تلفات غیرنظامیان را نشان میدهد. یوناما گفته است که کودکان اکثریت تلفات غیرنظامیان (حدود ۸۴) در نتیجه انفجار مواد انفجاری باقیمانده از جنگ را تشکیل میدهند.
با همه اینها، ریچارد بنت رییس بخش حقوق بشر دفتر یوناما گفته است که ممکن طرفهای جنگ توضیحات و توجیهات متفاوت را برای تلفات غیرنظامیان ارائه کنند، اما این واقعیت انکار ناپذیر است که تنها تلاشهای هدفمند برای جلوگیری از تلفات غیرنظامیان و پابندی به قانون بشردوستانه بینالمللی و کاهش شدت جنگ سبب کاهش رنج و درد غیرنظامیان میشود.