در حالی که محمداشرف غنی میگوید تا سه هفته دیگر رییس جمهور آینده در نتیجه انتخابات ششم میزان کارش را آغاز خواهد کرد و به این ترتیب حکومت وحدت ملی آخرین روزهای عمرش را سپری میکند، به نظر میرسد اختلاف درونی و تقابل دیدگاه در دستگاه دیپلماسی این حکومت روشنتر شده است. این اختلاف دیدگاه تاکنون در دو مورد از جمله سفر هیأت افغانی به هفتادوچهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نیویارک و واکنش در برابر سفر یک هیأت گروه طالبان به پاکستان و در سطح کلانتر مسأله صلح افغانستان خودش را نشان داده است.
وزارت خارجه در نهم ماه جاری سفر هیأت افغانستان و نحوه حضور این هیأت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد را به شدت مورد انتقاد قرار داد. هیأت افغانی را در هفتادوچهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، حمدالله محب، مشاور شورای امنیت ملی رییس جمهور غنی رهبری میکرد. آقای محب شام روز دوشنبه، هشتم میزان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نمایندهگی از دولت افغانستان سخنرانی کرد.
یک روز پس از سخنرانی حمدلله محب، وزارت امور خارجه حضور هیأت افغانی را در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد ضعیف خواند و به نحوی از ارگ ریاست جمهوری انتقاد کرد. صبغتالله احمدی سخنگوی این وزارت روز سهشنبه، نهم میزان در یک نشست خبری گفت که هیأت افغانی برای اشتراک در مجمع عمومی سازمان ملل زمانی به نیویارک، مقر این سازمان رسید که تقریباً تمامی هیأتهای کشورهای دیگر، نیویارک را ترک کرده بودند. او گفت: «وزارت امور خارجه فهرست اشتراککنندهگان به مجمع عمومی سازمان ملل متحد را به ریاست جمهوری فرستاده بود، ولی هیچ پاسخی به وزارت امور خارجه در این مورد نرسیده است.»
با این حال، ادریس زمان، معین سیاسی وزارت خارجه که عضو هیأت اعزامی دولت افغانستان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بود، در یک نشست خبری روز شنبه، سیزدهم میزان، اشتراک افغانستان را در این مجمع «پررنگ» توصیف کرد و برنامههای دیدار، سخنرانیها و تشکیل مجالس هیأت افغانی را تشریح کرد. معین سیاسی وزارت خارجه گفت که نشست افغانستان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد موفقانه بوده است. طبق معلومات معین سیاسی وزارت امور خارجه، هیأت افغانی در سفرش به نیویارک در ۲۴ نشست حاشیهای شرکت کرده و در ۱۲ نشست آن از سخنرانان اصلی بوده است.
در آخرین مورد یک هیأت از گروه طالبان روز چهارشنبه، دهم میزان بنابر دعوت رسمی پاکستان به اسلامآباد سفر کرد. این هیأت براساس گزارشها با مقامهای پاکستانی از جمله شاهمحمود قریشی، وزیر امور خارجه این کشور دیدار و گفتوگو کرده است. برخی از گزارشها که وزیر امور خارجه پاکستان نیز آن را ضمناً تأیید کرده، حاکی از آن است که هیأت طالبان با زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان که همزمان با گروه طالبان به پاکستان سفر کرد، دیدار کرده است. طبق این گزارشها دیدار پشت درهای بسته انجام شده و جزییات آن همهگانی نشده است.
در نخستین واکنش به این سفر، صدیق صدیقی، سخنگوی ریاست جمهوری در یک نشست خبری از شیوه استقبال مقامهای پاکستانی از طالبان به شدت انتقاد کرد و گفت: «میزبانی از گروهی که هنوز هم دستش به خون مردم افغانستان آغشته است، خلاف تمام اصول و روابط میان کشورها است.»
ساعاتی پس از این اظهارات سخنگوی ارگ ریاست جمهوری، صبغتالله احمدی سخنگوی وزارت خارجه در صفحه رسمی فیسبوک خود نوشت و همچنان در گفتوگو با تلویزیون طلوع گفت که افغانستان از تلاشهای تمامی کشورهای منطقه و جهان برای صلح افغانستان و زمینهسازی برای گفتوگوی مستقیم میان دولت افغانستان و گروه طالبان استقبال میکند. به گفته احمدی، تلاشهایی نیز روی سازوکارهای آغاز گفتوگوهای صلح جریان دارد.
ادریس زمان، معین سیاسی وزارت امور خارجه، روز شنبه، سیزدهم میزان در یک نشست خبری از موضع ریاست جمهوری دفاع کرد و آن را موضع دولت افغانستان در قبال صلح عنوان کرد. او در این نشست خبری حتا یک بار نامی از صلاحالدین ربانی، سرپرست وزارت امور خارجه را که به لحاظ سنت اداری افغانستان و طبق اصطلاح مرسوم در در ادارات دولتی «مقام صالحه» به شمار میرفت، نبرد. حتا مورد پرسش خبرنگاران در این مورد قرار گرفت.
ادریس زمان در پاسخ به پرسشی که گویا وزارت خارجه و دستگاه دیپلماسی کشور دچار اختلاف نظر شدید و دودستهگی شده است، گفت که وزارت خارجه یک پارچه عمل میکند و تنها اجراکننده سیاست خارجی دولت است. به گفته او، نهادهایی مثل شورای امنیت ملی، ریاست جمهوری و پارلمان سیاست خارجی را تدوین میکند و وزارت خارجه مسوولیت اعمال آن را دارد. زمان رییس جمهور هر کشور را عالیترین مقام دیپلماتیک عنوان کرد و گفت که هر نوع اظهارات خلاف خطوط اساسی سیاست دولت «بیان دیدگاه شخصی است». معین سیاسی وزارت خارجه در عین حالی که وجود چنددستهگی در دستگاه دیپلماسی کشور رد کرد، اما بدون هیچ اشارهای اذعان کرد که نباید سیاست خارجی کشور قربانی سیاستها و اغراض شخصی و انتخاباتی افراد قرار بگیرد.
با همهی اینها، اظهارات مقامهای رسمی در قبال یک موضوع واحد نشان میدهد که دستگاه دیپلماسی کشور در روزهای آخر عمر حکومت وحدت ملی و نیز در هنگامی که قرار است تا یک ماه دیگر نتیجه انتخابات اعلام شود، دچار اختلاف راهبردی در قبال سیاست خارجی شده است. هرچند معین سیاسی وزارت خارجه آن را تأیید نمیکند، اما اعلام موضوع متفاوت سخنگوی وزارت امور خارجه که از سرپرست این وزارت نمایندهگی میکند و معینیت سیاسی وزارت خارجه نشاندهنده اختلاف و دودستهگی در دستگاه دیپلماسی حکومت وحدت ملی است.
اختلافها میان وزارت امور خارجه و نهاد ریاست جمهوری تاکنون بارها رسانهای شده است. وزارت خارجه توسط صلاحالدین ربانی، رییس حزب جمعیت و از چهرههای نزدیک به عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی مدیریت میشود. در جریان کارزارهای انتخاباتی عبدالله عبدالله یک حکم ریاست جمهوری در مورد اعمال اصلاحات و بررسی کارکردهای وزارت امور خارجه را تعلیق کرد. محمداشرف غنی در فرمانی خواستار بررسی امور وزارت امور خارجه شده بود، اما ریاست اجرایی آن را کمپینی خواند. ریاست جمهوری فرمان بررسی اصلاحات و کارکرد وزارت خارجه را براساس یافتههای کمیته میک در مورد استخدامهای غیرقانونی در این وزارت صادر کرده بود. وزارت امور خارجه یافتههای میک را سیاسی خوانده است. تقرری ناهید ایثار، به حیث معین در وزارت امور خارجه نیز این وزارت را در برابر ارگ ریاست جمهوری قرار دارد. خانم ایثار بعد از موافقت ریاست اجرایی پس از پنج ماه به کارش آغاز کرد.
در حال حاضر با توجه به اعلام محمداشرف غنی تا سه هفته دیگر که رییس جمهور آینده کارش آغاز میکند و براساس تقویم انتخاباتی قرار است کمیسیون مستقل انتخابات نتیجه نهایی انتخابات ششم میزان را در شانزدهم عقرب اعلام کند و حکومت جدید تشکیل شود، بازهم دیده میشود که کشیدهگیها میان ارگ ریاست جمهوری و وزارت خارجه نه تنها فروکش نکرده است، بلکه تشدید نیز یافته است.