برای اولینبار از زمان شروع جنگ ۱۸ ساله افغانستان، سال ۲۰۱۹ با امیدهایی برای دستیابی به صلح پایدار آغاز شد.
در ماه جنوری، پس از آنکه طالبان و امریکا در اصول روی چارچوب صلح به توافق رسیدند، توقعات مردم برای توافق صلح میان دوطرف، بالا رفت.
توافق بر این شد که طالبان به جنگجویان و گروههای مسلح خارجی اجازه ندهد تا از افغانستان برای اجرای حملات تروریستی بر کشورهای دیگر استفاده کنند، نیروهای امریکایی و ناتو به طور کامل از افغانستان خارج شوند، مذاکرات بینالافغانی انجام شود و آتشبس دایمی میان ایالات متحده و طالبان برقرار گردد.
افغانها به این باور بودند که کشورشان پس از چند دهه جنگ، بالاخره در این سال، صلح را شاهد خواهد بود.
با وجود حملات گروه طالبان و حملات هوایی به رهبری ایالات متحده، نشستهای طالبان و امریکا در دوحه برای چندین ماه ادامه داشت.
در یک اقدام مهم دیگر جهت تحقق صلح، دوحه، میزبان نشست دو روزه میان طالبان و مقامات افغان بود. اشتراککنندهگان این نشست خواستار کاهش تلفات غیرنظامیان به «صفر» شدند.
عبدالولی صدیق باشنده ولایت کنر به الجزیره گفت: «در اول امیدهای زیاد برای صلح داشتیم، اما بعدتر فهمیدیم که موانع زیادی وجود دارد.»
در ماه سپتامبر، وقتی گمان میرفت طالبان و امریکا به مرحله آخر مذاکرات رسیده باشند، دونالد ترامپ در پی افزایش خشونتها که منجر به کشته شدن یک سرباز امریکایی شد، اعلام کرد که مذاکرات متوقف شده است.
طالبان اظهارات ترامپ را «تعجبآور» خواندند.
انتخابات حساس
دو هفته بعد از تصمیم ترامپ مبنی بر توقف مذاکرات، در ۲۸ سپتامبر، افغانها پای صندوقهای رای رفتند تا رییس جمهور جدیدشان را انتخاب کنند.
طالبان تهدید کردند که مراکز رایدهی را هدف قرار خواهند داد، نیروهای امنیتی و دفاعی افغان نیز حملات هوایی و زمینی افزایش دادند.
عبدالولی صدیق که انتخابات را سرآغاز صلح میدانست، علیرغم تهدیدات طالبان، رفت تا رای بدهد.
او میگوید: «خانهی من در جنگ میان طالبان و نیروهای افغان گیر افتاده بود. برادر ۱۹ سالهام محمد ولی و خواهر ۱۲ سالهام نادیه را از دست دادم، اما با آن هم رفتم و رای دادم.»
عبدالغنی، ۴۳ ساله، در کنر راننده است. او دختر و پسرش را در درگیریهای سنگین روز انتخابات از دست داد. فرزندانش در خانه بودند، در حالی که خودش رفته بود تا رای بدهد.
غنی گفت: «جنگ شدید میان نیروهای امنیتی و طالبان جریان داشت، اما با آن هم رفتم و رای دادم، تا باشد که در کشور خود صلح و آیندهی خوب برای کودکانمان داشته باشیم.»
سال تلفات بیپیشینه
سالی که بیشترین پیشرفت را در راستای صلح داشت، افزایش خشونتها را نیز شاهد بود.
سازمان ملل گفت که ماههای جولای، آگست و سپتامبر این سال، شاهد تلفات بیپیشینه غیرنظامیان بوده است.
بر اساس آمار یوناما، تلفات غیرنظامیان در بین ماههای جنوری تا سپتامبر، به بیش از هشت هزار و ۲۰۰ رسید، دو هزار و ۵۶۳ تن کشته و پنج هزار و ۶۷۶ تن زخمی.
جولای با کشته و زخمی شدن یکهزار و ۵۰۰ غیرنظامی، به عنوان خونینترین ماه ثبت شد.
در گزارش یوناما آمده است که نیروهای افغان و امریکایی بیشتر از گروههای مسلح، غیرنظامیان را کشتهاند. ۷۱۷ غیرنظامی توسط نیروهای افغان و امریکایی و ۵۳۱ تن توسط شورشیان کشته شدهاند.
در اکتوبر، گزارش یوناما نشان میدهد که خشونتهای مرتبط به انتخابات ماه سپتامبر، نزدیک به ۴۶۰ تن تلفات داشته است که شامل ۸۵ کشته میشود. این گزارش، طالبان را مقصر بیش از ۸۰ درصد این تلفات میداند.
عبدالولی گفت: «فکر میکنم حضور نیروهای خارجی در افغانستان، دلیل اصلی این جنگ بیپایان در کشور ما است. طالبان هم مردم زیادی را کشتهاند. آنها هم باید برای صلح تلاش کنند، چرا که کشتار هیچگاه صلح را به بار نمیآورد.»
از سرگیری مذاکرات صلح
امسال در روز شکرگذاری، دونالد ترامپ در یک سفر نامنتظر به دیدار نیروهای امریکایی مستقر در افغانستان آمد و اعلام کرد که مذاکرات صلح طالبان از سر گرفته شده است.
اظهارات ترامپ در ۲۸ نوامبر، یک هفته بعد از تبادله دو گروگان غربی با سه فرمانده طالبان صورت گرفت.
در ۴ دسامبر، زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه امریکا برای صلح، به کابل آمد. سه روز پیش از آن، با نمایندهگان طالبان برای دور جدید مذاکرات دیدار کرد.
مذاکرات مجدد، روی گامهایی که میتواند منجر به آتشبسی که جنگ ۱۸ ساله را خاتمه دهد، تمرکز داشت.
سخنگوی وزارت خارجه امریکا در هفتم دسامبر، گفت: «ایالات متحده امروز مذاکرات را از سر گرفت. تمرکز اصلی بحثها روی کاهش خشونتها که منجر به مذاکرات بینالافغانی و آتشبس میشود، خواهد بود.»
طالبان تا اینجای کار، دولت افغانستان را «دستنشاندهی امریکا» خوانده و مذاکره با دولت را نپذیرفتهاند.
در ۱۱ دسامبر، گروه طالبان یک حمله انتحاری را در بیرون یک شفاخانه، نزدیک به پایگاه نظامی بگرام راهاندازی کردند که در نتیجه آن دو غیرنظامی کشته شدند.
خلیلزاد انزجار خودش را ابراز کرد و گفت ما یک وقفهی مختصر میگیریم تا طالبان با رهبرانشان در مورد این موضوع مهم مشورت کنند.
تاخیر در نتایج انتخابات
در ۲۲ دسامبر، کمیسیون مستقل انتخابات بعد از دو ماه تاخیر، نتایج ابتدایی انتخابات را اعلام کرد و مشکلات تخنیکی، ادعاهای تقلب و اعتراضات از سوی کاندیدان را دلیل این تاخیر خواند.
در نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری، اشرف غنی با به دست آوردن ۵۰.۶۴ درصد آرا برنده و نزدیکترین رقیب غنی، عبدالله عبدالله با به دستآوردن ۳۹.۵۲ درصد آرا از ۱.۹ میلیون رای در جایگاه دوم قرار دارد.
وارث غمگین، ۴۳ ساله، باشنده قریهی غنیخیل جلالآباد، به الجزیره گفت: «نمیدانم سال آینده چه اتفاقی خواهد افتاد، اما حد اقل به خاطر تلاشهای صلح و انتخابات در کشور، خوشبین هستم. علیرغم اینکه بیگناهان زیادی جانهایشان را از دست میدهند، دو نشانهی خوب وجود دارد. یکی اینکه ما به اندازه کافی برای کشورمان قربانی دادهایم و حالا صلح باید بیاید.»