دیدهبان حقوق بشر بهتازهگی خواستار محاکمه متهمان جنایات جنگی به شمول اعضای طالبان شده است که در سالهای گذشته در انفجار، انتحار و کشتار شهروندان غیرنظامی افغانستان دست داشتهاند. براساس گزارشها، طالبان در دو دهه گذشته در جنایتهای مختلف از جمله ماینگذاریها، حملههای انتحاری بر امکان عمومی، تخریب پل و پلچکها، انفجار پایههای برق، ترورهای هدفمند و انفجارهای زیاد دیگر دست داشتهاند؛ رویدادهایی که صدها کشته و زخمی برجای گذاشته است. گروه طالبان در جریان دوونیم سال پیش از سقوط نظام جمهوری مسوولیت دستکم ۳۰ حمله انتحاری را برعهده گرفته است. براساس آمارهای گردآوری شده، در نتیجه این حملهها دستکم یک هزار شهروند کشور کشته و بیش از یک هزار و 500 تن دیگر زخمی شدند.
براساس خبرها و گزارشهای نشرشده در رسانهها از آغاز سال 1398 تا پایان اسد ۱۴۰۰ خورشیدی حدود بیش از ۶۰ حمله انتحاری در نقاط مختلف افغانستان صورت گرفته است. در این مدت حملههایی را که گروه داعش مسوولیت آنها را برعهده گرفته، بیش از ۳۵۰ کشته و حدود ۶۰۰ زخمی برجا گذاشته و حملههایی را که هیچ گروهی مسوولیت آنها را نپذیرفته، بیش از ۲۵۰ کشته و ۵۵۰ زخمی برجای گذاشته است. قربانیان این حملههای انتحاری را معمولاً زنان، مردان، کودکان و نظامیان به شمول سربازان خارجی شکل دادهاند. مسوولیت بقیه حملههای انتحاری که صدها کشته و زخمی برجای گذاشته است را یا طالبان بهگونه مستقیم برعهده گرفته و یا سخنگویان حکومت پیشین جنگجویان این گروه را در آن دخیل دانستهاند. با این حال، کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان به این باور است که طالبان عمدهترین بار مسوولیت جرایم جنگی و جنایت در افغانستان را بر دوش دارند.
آمار و ارقام کشتهگان و زخمیان حملههای انتحاری در دوسالونیم پیش از سقوط جمهوریت، براساس اظهارات سخنگویان رسمی نظام جمهوری، خبرها و گزارشهای نشرشده از طریق رسانهها، در این گزارش گردآوری شده است.
این در حالی است که بارها تجربه ثابت ساخته که سخنگویان حکومت پیشین معمولاً ارقام تلفات غیرنظامی و نظامی را کمتر از آنچه اتفاق میافتاد، گزارش میدادند. در این گزارش قربانیان حملههایی فهرست شده که بازتاب رسانهای گسترده داشته و تلفات ناشی از آن نیز بیشتر بوده است. با این حال، ممکن شمار قربانیان رویدادهای تروریستی بهویژه حملات انتحاری در این برهه زمانی بیش از ارقامی باشد که در این گزارش درج شده است، اما بررسی آن نیازمند زمان بیشتر و تحقیق همهجانبه است.
مقامهای دولت پیشین مسوولیت بیشتر حملههای انتحاری، ماینهای مقناطیسی و ترورهای هدفمند را بر دوش طالبان انداختهاند. امرالله صالح، معاون اول رییس جمهور پیشین افغانستان، در ۵ جدی ۱۳۹۹ خورشیدی طالبان را مسوول حملههای انتحاری و ترورهای هدفمند دانسته و آن را تغییر تاکتیک جنگی این گروه خوانده بود. او در توییتی نگاشته بود: «بمبگذاریهایی که مسوولیت آنها را کسی نمیگیرد و ترورهای هدفمند فعالان جامعه مدنی، دو تاکتیک از ۱۱ تاکتیک برنامه ترور طالبان است که در ارتباط با استراتژی خود در مذاکرات صلح دارند. آنها میخواهند اراده سیاسی مردم افغانستان را بشکنند و خواهان امتیازهای ناممکن شوند.»
از سوی دیگر جواد سارگر، از اعضای ارشد استخبارات طالبان، بهتازهگی در گفتوگوی ویژه با شبکه تلویزیونی «طلوع» در برنامه سراچه گفته است که او مسوولیت ساختوساز بمب و حملههای انتحاری را برعهده داشته است. سارگر همچنان بهگونه تلویحی در سخنانش اشاره میکند که مسوولیت گرفتن سایر گروههای تروریستی در واقع بزرگنمایی حکومت گذشته از تروریسم برای جلب توجه امریکا بوده است؛ به این معنا که بیشتر حملات انتحاری در جریان نظام جمهوری کار طالبان بوده است. جواد سارگر در سالهای پیش از سقوط نظام جمهوری از چهرههای نفوذی طالبان در بدنه نظام جمهوریت نیز بوده است.
بنابراین، در این گزارش حملههای انتحاری که طالبان بهگونه مستقیم مسوولیت آنها را برعهده گرفتهاند، براساس سالهای وقوع آن دستهبندی شده و همچنان به بیشتر حملههای گستردهای که گروه داعش مسوولیت آنها را پذیرفته و یا هیچ گروهی مسوولیت آنها را نپذیرفته، نیز اشاره شده است. اما به دلیل اینکه حکومت پیشین، طالبان را مسوول این حملهها دانسته بود، در این گزارش درج شده است.
مسوولیت حملههای انتحاری را که طالبان در سال ۱۳۹۸ برعهده گرفتهاند
گروه طالبان روز دوشنبه، ۱۵ ثور 1398، مسوولیت یک حمله انتحاری را برعهده گرفت که در ولایت هلمند رخ داد. به گفته مسوولان امنیتی پیشین، در پی آن حمله هفت نیروی امنیتی کشته و ۱۵ تن دیگر زخمی شدند. براساس گزارشها، طالبان یک موتر نوع لاری مملو از مواد منفجره را در ولسوالی گرشک این ولایت در نزدیکی یک مرکز نیروهای امنیتی افغانستان انفجار داده بودند.
همچنان سه مهاجم انتحاری بر مهمانخانه بسمالله محمدی، سرپرست وزارت دفاع حکومت پیشین، در منطقه شیرپور شهر کابل هجوم بردند که در نتیجه آن هشت تن کشته و بیش از ۲۰ تن زخمی شدند. طالبان مسوولیت آن حمله را نیز برعهده گرفتند. سخنگویان این گروه ادعا کردند که «جلسه مهم» وزیر دفاع افغانستان را هدف حمله انتحاری قرار دادهاند که تلفات زیادی نیز به همراه داشته است.
در پی انفجار مواد جاسازیشده در یک موتر نظامی نوع هاموی در منطقه گندمک ولسوالی شیرزاد ولایت ننگرهار، دستکم هشت تن کشته و ۱۲ تن دیگر زخمی شدند. طالبان به تاریخ ۱۱ دلو ۱۳۹۹ مسوولیت آن حمله را پذیرفتند و گفتند که در آن دستکم ۵۰ سرباز امنیتی کشته یا زخمی شدهاند.
طالبان روز شنبه، ۱۱ دلو، مسوولیت انفجاری را در ولایت ننگرهار برعهده گرفتند که در نتیجه آن ۱۴ سرباز کشته شدند. آن حمله در منطقه شیرزاد، در یک پایگاه نظامی رخ داد. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، در آن زمان ادعا کرد که در آن حمله ۵۰ سرباز کشته و زخمی شدهاند.
طالبان مسوولیت حمله انتحاری را برعهده گرفتند که در نتیجه آن دو غیرنظامی کشته و ۱۱ تن دیگر زخمی شدند. در آن مهاجم انتحاری این گروه خودش را بر کاروان قطعه ۰۲ امنیت ملی پیشین در حوزه چهارم امنیتی شهر جلالآباد، مرکز ولایت ننگرهار، انفجار داده بود.
حملههای انتحاری در سال ۱۳۹۸ خورشیدی
طالبان در ۳ حمل ۱۳۹۸ مسوولیت دو انفجار مرگبار در شهر لشکرگاه، مرکز ولایت هلمند را برعهده گرفتند. در آن انفجارها سه تن کشته و ۳۱ تن دیگر زخمی شدند. این گروه ادعا کرد که همه کشتهگان مسوولان دولتی بوده و به غیرنظامیان آسیب نرسیده است. آن حملهها در مراسم نوروز صورت گرفت.
طالبان به تاریخ ۱۸ ثور مسوولیت حمله دیگری را برعهده گرفتند که در آن نُه تن به شمول یک سرباز نیروهای ویژه افغانستان، چهار نگهبان قطعه محافظت عامه، یک نگهبان موسسه کاونترپارت و سه غیرنظامی کشته و ۲۰ تن زخمی شدند. آن حمله در شهر کابل بالای موسسه کاونترپارت صورت گرفت. این گروه مسوولیت حمله بر این نهاد را پذیرفت و گفت که این موسسه به امریکا کمک کرده است.
در ۱۵ ثور ۱۳۹۸، هشت تن از مهاجمان انتحاری بر قوماندانی امنیه ولایت بغلان در شهر پلخمری حمله کردند که در نتیجه آن ۱۳ نیروی امنیتی پیشین کشته و ۵۵ تن آنان زخمی شدند. طالبان مسوولیت آن حمله را برعهده گرفتند و گفتند که دهها نیروی امنیتی را کشتهاند.
همچنان در نتیجه انفجار موتر بمگذاریشده و حمله انتحاری در ناحیه نهم شهر کابل، چهار غیرنظامی کشته و هفت تن دیگر زخمی شدند. در آن حمله انتحاری چهار سرباز امریکایی نیز زخمی شدند. طالبان روز جمعه، ۱۰ جوزای ۱۳۹۸، مسوولیت آن را برعهده گرفتند.
در نتیجه حمله جنگجویان طالبان بر ساختمان ولسوالی معروف ولایت قندهار، هشت کارمند کمیسیون مستقل انتخابات پیشین کشته شدند. طالبان روز سهشنبه، ۸ سرطان ۱۳۹۸، مسوولیت آن حمله را برعهده گرفتند.
طالبان روز دوشنبه، ۱۰ سرطان، یک حمله مسلحانه در ناحیه شانزدهم شهر کابل انجام دادند. در پی انفجار و حمله جنگجویان این گروه بر بخش تدارکات و مهندسی وزارت دفاع ملی پیشین، چهار تن کشته و ۵۱ تن دیگر زخمی شدند. بیشر زخمیان آن رویداد را دانشآموزان مکتب تشکیل میدادند. طالبان مسوولیت آن حمله را پذیرفتند.
یک مهاجم انتحاری در ۱۶ سرطان ۱۳۹۸، موتر مملو از مواد انفجاری را در نزدیکی یک پاسگاه کندک نظم عامه در ساحه «قلعه جوز» شهر غزنی انفجار داد. در نتیجه آن انفجار دستکم ۲۰۰ تن کشته یا زخمی شدند. طالبان مسوولیت آن حمله انتحاری را برعهده گرفتند. افزون بر این، در ۹ قوس ۱۳۹۸ طالبان مسوولیت یک حمله انتحاری دیگر را در این شهر بر دوش گرفتند که در نتیجه آن حدود ۳۰ تن کشته و بیش از ۵۰ تن دیگر زخمی شدند. اکثریت کشتهگان آن دو حادثه غیرنظامی بودند که شامل زنان، کودکان و مردان میشدند.
طالبان روز چهارشنبه، ۲ اسد ۱۳۹۸، در ساحه «تنگی ترهخیل» شهر کابل یک موتر بمبگذاریشده را منفجر کردند که در نتیجه آن سه سرباز کرواسی عضو ماموریت حمایت قاطع در افغانستان زخمی و یک تن آنان کشته شد. طالبان در آن زمان با پذیرفتن مسوولیت حمله، گفتند که کارمندان دفترCIA را هدف قرار دادهاند.
شهر کابل روز پنجشنبه، ۳ اسد ۱۳۹۸، تنها در یک روز گواه سه حمله انتحاری بود که در نتیجه آنها ۱۱ غیرنظامی کشته و ۴۵ تن دیگر زخمی شدند. انفجار اولی را مهاجم انتحاری سوار بر موترسایکل انجام داد. او مواد همراهش را در نزدیکی یک موتر نوع کاستر حامل کارمندان وزارت معدن در حوزه شانزدهم شهر کابل انفجار داد. همزمان، حمله دیگری در حوزه نهم شهر کابل رخ داده که طالبان مسوولیت آن را پذیرفتند و گفتند که کاروان نیروهای خارجی را هدف قرار دادهاند. انفجار سومی در منطقه «دسپیچری» در حوزه نهم امنیتی شهر کابل رخ داد که تلفات جانی در پی نداشت.
افزون بر این، در نتیجه انفجار یک موتر بمگذاریشده در شهر غزنی ۱۲ تن کشته و ۱۷۹ تن دیگر زخمی شدند. طالبان روز یکشنبه، ۱۶ سرطان ۱۳۹۸، با پذیرفتن مسوولیت آن حمله، گفتند که نیروهای امنیت ملی را هدف قرار دادهاند.
روز شنبه، ۵ اسد ۱۳۹۸، موتر بمگذاریشده در مرکز ولسوالی آببند ولایت غزنی انفجار کرد که در نتیجه آن چهار سرباز پولیس جان باختند و ۱۱ سرباز پولیس و هشت غیرنظامی که سه زن و دو کودک را نیز شامل میشد، زخم برداشتند. طالبان مسوولیت آن حمله انتحاری را پذیرفتند.
کابل روز چهارشنبه، ۱۶ اسد 1398، نیز گواه حمله مرگبار انتحاری بود. آن حمله در نزدیکی دروازه ورودی حوزه ششم امنیتی کابل رخ داد. در نتیجه آن ۱۸ تن کشته شدند و ۱۴۵ تن دیگر زخم برداشتند. مسوولان ارشد امنیتی در آن زمان کشته شدن چهار پولیس را تایید کردند. طالبان مسوولیت آن رویداد را برعهده گرفتند و گفتند که یک مرکز جلبوجذب نیروهای امنیتی را هدف قرار دادهاند.
شهر کابل به تاریخ ۱۳ سنبله ۱۳۹۸ نیز شاهد انفجار خونین دیگری بود که مسوولیت آن را طالبان برعهده گرفتند. در آن انفجار ۱۰ غیرنظامی کشته و ۴۲ تن دیگر زخمی شدند. طالبان با نشر اعلامیهای در آن زمان گفتند که یک موتر بمبگذاریشده از سوی آنان در نظام قراول ریاست چهل امنیت ملی بر یک کاروان نیروهای خارجی و این ریاست انفجار داده شده است.
این گروه همچنان به تاریخ ۱۴ سنبله ۱۳۹۸، مسوولیت حمله انتحاری را برعهده گرفت که در نتیجه آن ۶۰ تن کشته و زخمی شدند. در آن حمله یک موتر پر از مواد منفجره در ساحه مکروریان چهارم شهر کابل از سوی این گروه انفجار داده شد. طالبان ادعا کردند که در آن حمله چند تن از نیروهای خارجی را کشتهاند.
طالبان در ۲۶ سنبله ۱۳۹۸ مسوولیت یک حمله تروریستی را در ولایت زابل نیز برعهده گرفتند که در نتیجه آن ۲۰ تن کشته شدند و بیش از ۹۰ تن زخم برداشتند.
گروه طالبان روز پنجشنبه، ۱۴ سنبله ۱۳۹۸، مسوولیت حمله انتحاری در منطقه «پادخواب» ولایت لوگر را برعهده گرفت. مسوولان محلی وقت در لوگر گفتند که آن انفجار در نزدیکی لوای چهار قوماندانی این ولایت صورت گرفت، اما ارقام تلفات آن را اعلام نکردند.
حملات انتحاری در سال ۱۳۹۹ خورشیدی
در نتیجه حمله انتحاری در یک هوتل عروسی در غرب کابل ۶۳ تن کشته و ۱۸۲ تن زخمی شدند. مسوولیت آن حمله تروریستی را گروه داعش برعهده گرفت.
دراثر انفجار یک موتر مملو از مواد انفجاری در شهر هرات، دستکم ۷۰ تن کشته و زخمی شدند. در نتیجه انفجار موتربمب در ۲۲ حوت ۱۳۹۸، هشت تن کشته و ۵۴ تن دیگر زخمی شدند. اشرف غنی، رییس جمهور پیشین، طالبان را عامل آن حمله دانست.
به تاریخ 25 میزان 1398 در ولسوالی «هسکهمینه» ولایت ننگرهار با حمله انتحاری گروه داعش بر نمازگزاران به تعداد 64 غیرنظامی کشته و 34 تن (از جمله پنج کودک) زخمی شدند.
روز جمعه، ۲۸ سرطان ۱۳۹۸، در یک انفجار انتحاری در مقابل دروازه ورودی دانشگاه کابل هشت تن کشته و ۳۳ تن دیگر زخمی شدند. وزارت داخله حکومت پیشین گفت که کشتهها و زخمیهای آن رویداد همه غیرنظامی و دانشجو هستند. داعش مسوولیت آن حادثه را برعهده گرفت، اما حکومت پیشین طالبان را مسوول دانست.
در نتیجه یک حمله انتحاری در مقابل دروازه دانشگاه نظامی «مارشال فهیم» در حوزه پنجم امنیتی شهر کابل، شش تن کشته و ۱۶ تن دیگر زخمی شدند. آن رویداد روز پنجشنبه، ۹ جوزای ۱۳۹۸، صورت گرفت و قربانیان اکثریت دانشجو بودند. داعش مسوولیت حمله را بر دوش گرفت.
حوالی ساعت ۸:۰۰ صبح روز شنبه، ۱۲ جوزای ۱۳۹۹، در نتیجه حمله یک بمبگذار انتحاری بر عبادتگاه اهل سیک در کابل، ۲۶ تن کشته و دستکم هشت تن دیگر زخمی شدند. مسوولیت آن حمله را داعش پذیرفت. طالبان گفتند که در حمله نقش ندارند، اما دولت پیشین این گروه را مسوول تمام حملههای از ایندست دانست.
گروه داعش به تاریخ ۲۳ ثور ۱۳۹۹ مسوولیت حمله خونین بر شفاخانه ۱۰۰ بستر دشت برچی را برعهده گرفت که ۲۴ کشته و ۱۶ زخمی در پی داشت. در میان جانباختهگان شماری از نوزادان و قابلهها نیز بودند که بهشکل کامل سوخته بودند. این شفاخانه مربوط داکتران بدون مرز بود که در زمان حمله شماری از زنان در حال زایمان در آن حضور داشتند.
حملهکنندهگان انتحاری شام یکشنبه، ۱۲ اسد ۱۳۹۹، به زندان شهر جلالآباد، مرکز ولایت ننگرهار، یورش بردند. آن حمله انتحاری ۲۱ کشته و ۴۳ زخمی برجا گذاشت. ادعا شد که در آن حمله ۷۰۰ زندانی موفق به فرار شدند. مسوولیت آن را گروه داعش برعهده گرفت.
در حمله مهاجمان انتحاری بر دانشگاه کابل ۲۲ دانشجو کشته و ۲۲ دانشجوی دیگر زخمی شدند. داعش مسوولیت حمله را برعهده گرفت. دولت پیشین پس از حمله، عزای عمومی اعلام کرد. امرالله صالح، معاول اشرف غنی، در آن زمان گفت: «این حمله نشاندهنده گندیدهگی وجدان طالبان است.»
انفجار دیگر به تاریخ ۱۸ ثور ۱۴۰۰ در مکتب سیدالشهدای دشت برچی رخ داد که ۲۷۰ کشته و زخمی برجا گذاشت. اکثر قربانیان آن حادثه را دانشآموزان و نوجوانان تشکیل میدادند. مسوولیت حمله را داعش برعهده گرفت، اما مقامهای امنیتی پیشین بارها ایندست حملهها را به طالبان نسبت میدادند.
حملههای انتحاری که هیچ گروهی مسوولیت آنها را نپذیرفت
در نتیجه انفجار یک ماین جاسازیشده در کنار جاده در ولسوالی جغتوی ولایت میدانوردک، پنج تن کشته شدند و سه تن دیگر زخم برداشتند. آن حادثه روز سهشنبه، ۲۲ اسد ۱۳۹۸، صورت گرفت. همه قربانیان رویداد را اعضای یک خانواده و افراد غیرنظامی شکل میدادند. هیچ گروهی مسوولیت رویداد را برعهده نگرفت.
همچنان در پی انفجار ماین دیگری که در مسیر شاهراه هرات – قندهار در مربوطات ولایت فراه جاسازی شده بود، ۳۴ غیرنظامی کشته و ۱۷ تن دیگر زخمی شدند. فاروق بارکزی، سخنگوی والی فراه در حکومت پیشین، گفت که رویداد روز چهارشنبه، ۹ اسد سال 1398، رخ داده و طالبان مسوول آن هستند، اما طالبان در آن زمان در این زمینه اظهار نظر نکردند.
در حمله مهاجمان انتحاری بر دفتر روند سبز در کابل حدود ۳۰ تن کشته و بیش از ۵۰ تن دیگر زخمی شدند. آن اتفاق روز یکشنبه، ۶ اسد ۱۳۹۸، رخ داد و هیچ گروهی مسوولیتش را برعهده نگرفت. ۱۶ تن از کشتهگان حادثه را غیرنظامیان تشکیل میدادند.
یک موتر مسافربری روز دوشنبه، ۲۴ سرطان، در مسیر جاده خاکریز – قندهار با یک بمب کنارجادهای برخورد کرد که در نتیجه آن نه تن کشته و ۲۰ مسافر دیگر زخمی شدند. قربانیان رویداد را غیرنظامیان به شمول زنان و کودکان تشکیل میدادند. والی قندهار در آن زمان طالبان را مسوول رویداد دانست، اما این گروه هیچ اظهار نظری نکرد.
در نتیجه حمله یک مهاجم انتحاری با یک واسطه نظامی در شهر جلالآباد، مرکز ولایت ننگرهار، نه تن کشته و ۱۲ تن دیگر زخمی شدند. آن رویداد روز شنبه، ۲۳ جوزای ۱۳۹۸، اتفاق افتاد. هیچ گروه یا فردی مسوولیت آن را برعهده نگرفت.
در دو انفجار پیهم در شهر جلالآباد، سه تن کشته و ۲۰ تن دیگر زخمی شدند. در میان کشتهگان دو زن نیز بودند. آن حادثهها روز شنبه، ۱۷ حمل ۱۳۹۸، در پی انفجار مواد انفجاری جاسازیشده در کنار جاده اتفاق افتاد. هیچ گروه یا فردی مسوولیت آن حملهها را برعهده نگرفت.
در نتیجه سه انفجار مهیب در نزدیکی مراسم بزرگداشت نوروز در کابل، شش تن کشته و ۲۳ تن دیگر زخمی شدند. آن رویدادها روز پنجشنبه، 1 حمل ۱۳۹۸، صورت گرفت. مسوولیت آن حملهها را هیچ گروهی برعهده نگرفت.
انفجاری در یک مراسم خاکسپاری در ننگرهار، ۲۴ کشته و ۶۸ زخمی برجای گذاشت. آن حمله روز سهشنبه، ۲۳ ثور 1398، در مراسم خاکسپاری یک فرمانده پولیس محلی صورت گرفت. هیچ گروهی مسوولیت آن را برعهده نگرفت، اما دولت پیشین طالبان را مسوول خواند.
دفتر روند سبز که رهبری آن را امرالله صالح، معاون اول ریاست جمهوری پیشین برعهده دارد، به تاریخ ۶ اسد ۱۳۹۸ مورد حمله هراسافکنانه قرار گرفت که در نتیجه آن دو تن کشته و ۲۵ تن دیگر زخمی شدند. هیچ گروهی مسوولیت آن حمله را نیز بر دوش نگرفت.
شهر پلعلم، مرکز ولایت لوگر، شاهد انفجار خونین بود که در نتیجه آن ۱۷ تن کشته و ۳۰ تن زخمی شدند. یک عراده موتر نوع کرولا مملو از مواد انفجاری در ساحه میدان شاروال شهر پلعلم در نزدیکی یک ایست امنیتی منفجر شد. رسانههای محلی در آن زمان آمار قربانیان را بیش از این گزارش دادند. هیچ گروهی مسوولیت حمله را برعهده نگرفت.
کاروان موترهای امرالله صالح، معاون اول اشرف غنی، روز چهارشنبه، ۱۹ سنبله ۱۳۹۹، حوالی ساعت ۷:۳۰ صبح مورد حمله تروریستی قرار گرفت. در آن حمله بیش از ۱۰ غیرنظامی کشته و ۱۵ تن به شمول شماری از محافظان آقای صالح زخمی شدند. مسوولیت آن حمله را نیز هیچ گروهی برعهده نگرفت.
در پی انفجار یک موتربمب در نزدیکی ولسوالی شینوار ولایت ننگرهار، دستکم ۱۵ تن کشته و ۴۰ تن دیگر زخمی شدند. دو کودک نیز مشمول کشتهگان بودند. آن انفجار روز شنبه، ۱۲ میزان، حوالی ساعت ۱۲:۲۰ ظهر رخ داد. هیچ گروهی مسوولیت آن را برعهده نگرفت، اما وزارت داخله پیشین طالبان را مسوول دانست.
با تشدید حملههای طالبان بر مراکز شهرها، فیروزکوه، مرکز ولایت غور، به تاریخ ۲۷ میزان ۱۳۹۹ شاهد خونینترین حمله انتحاری بود. یک موتر مملو از مواد منفجره در آن شهر انفجار داده شد که در نتیجه آن ۱۵ تن کشته و ۱۵۱ تن زخمی شدند. مسوولیت رویداد را کسی برعهده نگرفت؛ اما مقامهای پیشین در غور طالبان را مسوول دانستند. در آن زمان اکثریت باشندهگان غور نیز به نقل از خود طالبان، این گروه را مسوول آن حمله انتحاری خواندند.
کابل روز چهارشنبه، ۲۹ اسد ۱۳۹۹، گواه حملههای موشکی بود. در پی شیلک آن موشکها سه تن به شمول دو کارمند دولتی کشته و ۱۶ تن دیگر زخمی شدند. در میان زخمیان چهار کودک نیز شامل بودند. آن موشکها در حالی شیلک شدند که حکومت پیشین مصروف برگزاری جشن یکصدویکمین سالگرد استقلال کشور بود. طالبان در این مورد چیزی نگفتند و هیچ گروهی هم مسوولیت نگرفت.
به تاریخ 25 حوت 1399 موتر حَمَله ماموران دولتی در ناحیه دهن باغ زنانه شهر کابل هدف ماین قرار گرفت و ۱۲ تن کشته و زخمی شدند. مسوولیت حمله را کسی برعهده نگرفت، اما حکومت پیشین همواره طالبان را مسوول ایندست حملهها میدانست. همچنان یک موتر حامل ماموران وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی در منطقه سرکوتل خیرخانه هدف انفجار ماین قرار گرفت که در نتیجه آن دستکم ۱۵تن کشته و زخمی شدند.
در نتیجه حمله مهاجمان انتحاری بر وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی در شهر کابل، ۱۰ تن کشته و پنج تن دیگر زخمی شدند. درگیری میان مهاجمان و نیروهای پیشین امنیتی حدود پنج ساعت ادامه داشت. مسوولیت آن را هیچ گروهی برعهده نگرفت. آن حمله به تاریخ ۳۱ حمل ۱۳۹۸ صورت گرفت.
در نتیجه انفجار یک ماین مقناطیسی پنج تن کشته و دو تن دیگر زخمی شدند. پولیس کابل گفت که آن حمله ساعت ۷:۳۰ صبح در ناحیه هفتم شهر کابل در منطقه دوغآباد رخ داده است. در آن زمان گفته شد که سرنشینان یک موتر که همه اعضای یک خانواده بودند، هدف قرار گرفتند. چهار تن آنان پزشک و سه تن آنها زن بودند. کسی مسوولیت حمله را برعهده نگرفت، اما مسعود اندرابی، وزیر داخله پیشین، در آن وقت گفت: «شورای پیشاور گروه طالبان جلسات متعددی در زمینه تشدید حملات انفجاری و انتحاری در شهرها داشتهاند.»
طالبان با جاسازی ماینهای کنارجادهای نیز تلفات سنگینی بر نیروهای امنیتی پیشین و غیرنظامیان وارد کردند. در نتیجه انفجار ماین کنار جادهای به تاریخ ۸ جوزای ۱۴۰۰ بر موتر حامل استادان دانشگاه البیرونی، چهار تن کشته و ۱۱ تن دیگر زخمی شدند. مسوولیت آن حمله را کسی یا گروهی برعهده نگرفت، اما وزارت داخله پیشین آن را به طالبان نسبت داد.
همچنان در نتیجه انفجار ماینهای جاسازیشده در دو بس شهری در منطقه دهبوری شهر کابل، ۲۰ تن کشته و زخمی شدند. آن رویدادها به تاریخ ۱۱ جوزای ۱۴۰۰ اتفاق افتاد و هیچ گروهی مسوولیت را برعهده نگرفت.
به تاریخ ۲۹ سرطان ۱۴۰۰ چندین حمله راکتی بالای ارگ ریاست جمهوری صورت گرفت. آن حمله در حالی صورت گرفت که رییس جمهور غنی و مقامهای عالیرتبه دولت مصروف ادای نماز عید بودند. افزون بر این، ۲۳ موشک از دو موتر در منطقه تهیه مسکن و منطقه بین چارراه گل سرخ و چارراه مارکیت، شلیک شد. در نتیجه آن حملههای راکتی، ۱۰ تن کشته و ۵۱ تن زخمی شدند.
حملههای انتحاری و انفجاری طالبان بر ارشدترین مقامهای حکومتی در آخرین روزهای سقوط نظام جمهوریت افزایش یافت. روز چهارشنبه، ۱۹ سنبله ۱۴۰۰، کاروان امرالله صالح، معاون اول ریاست جمهوری پیشین، بار دیگر هدف یک انفجار قرار گرفت. آن حمله ۱۰ کشته و ۱۵ زخمی برجای گذاشت. همزمان با آن وزارت داخله پیشین گفته بود که طالبان تنها در جریان دو هفته بیش از ۶۵۰ حمله تهاجمی انجام دادهاند. طالبان مسوولیت آن حمله را برعهده نگرفت.
دو انفجار عصر روز سهشنبه، ۴ قوس ۱۴۰۰، آرامش امنترین ولایت (بامیان) را برهم زد. در نتیجه آن حمله که در مرکز بامیان صورت گرفته بود، دستکم ۱۸ تن کشته و ۵۸ تن زخمی شدند. کسی مسوولیت آن را برعهده نگرفت.
واکنش نهادهای حقوق بشری
در همین حال سرپرست کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان میگوید که طالبان مسوول جرایم جنگی و جنایت علیه بشریتاند که در ۲۰ سال گذشته مرتکب شدهاند. نعیم نظری، سرپرست این کمیسیون، در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت: «متأسفانه افغانستان در سالهای متمادی شاهد جرایم بینالمللی وحشتناک بود. مردم ما در آن سالها قربانیهای زیادی را متقبل و خانوادههای بیشماری داغدار شدند. گروهها و ساختارهای متعدد حکومتی و غیرحکومتی در جنایات یادشده دخیل بودند؛ از نیروهای نظامی بینالمللی تا تعدادی از حکومتیهای پیشین و تا گروههایی جنگجویی که در تقابل با نظام قرار داشتند.»
سرپرست کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان افزود: «اطلاعات نادرست، مدیریت و برنامهریزی ضعیف، نبود فهم دقیق از قواعد جنگی و اصول حقوق بشردوستانه بینالمللی و حتا در موارد زیادی رویکردهای آگاهانه، تعمدی و سیستماتیک گروههای جنگجو، از علتها و عوامل خلافورزیها و جنایات یادشده بوده است.»
آقای نظری در مورد ارتکاب جرایم نسبت دادهشده به طالبان تاکید کرد: «چیزی که بسیار واضح است، طالبان عمدهترین بار مسوولیت جرایم جنگی، جنایت علیه بشریت و در مجموع جرایم بینالمللی در بیست سال اخیر کشور را بر دوش دارند و رویکردهای جنگیشان هم آگاهانه، تعمدی و سیستماتیک بوده است.»
سرپرست کمیسیون مستقل حقوق بشر همچنان گفت: «جرایم بینالمللی مشمول قاعده مرور زمان و مکان نمیشود و عاملان آن در هر مقطعی از زمان و در هر گوشهای از جهان قابل پیگرد خواهند بود. آرزو داریم که روزی شاهد رسیدهگی عادلانه به این جنایات هولناک باشیم و به استمرار و ادامه اینگونه جنایات، نقطه پایان گذاشته شود.»
اینهمه در حالی است که دیدهبان حقوق بشر به مناسبت پنجمین سالگرد حمله تروریستی در کابل که جان بیش از ۱۰۰ تن را گرفت، گفته است که هنوز هم در حق قربانیان حمله ۷ دلو ۱۳۹۶ عدالت اجرا نشده است. در آن رویداد یک مهاجم انتحاری مواد همراهش در یک آمبولانس را در منطقه چهارراهی صدارت شهر کابل منفجر کرد. در کنار کشتهگان، بیش از 200 تن در آن رویداد زخم برداشتند. در پی وقوع آن حمله مرگبار، رییس جمهور پیشین هشتم دلو را ماتم ملی اعلام کرد. او همچنان به نمایندهگیهای سیاسی دستور داد تا پرچم افغانستان را نیمهبرافراشته نگه دارند.