مجموعه سندهایی که از سوی یک منبع معتبر در اختیار روزنامه 8صبح قرار گرفته نشان میدهد که در آمار ثبت تمدید پاسپورت در قنسولگری افغانستان در مشهد تفاوت چشمگیر وجود دارد و مبلغ هنگفتی توسط مقامهای قنسولگری حیفومیل شده است. به ادعای منبع، برخی کارمندان قنسلوگری برای تمدید هر پاسپورت چندین برابر تعرفه قانونی آن رشوت دریافت کردهاند.
منبع همچنان مدعی است که همزمان با افزایش تقاضا برای دریافت و تمدید پاسپورت در افغانستان، صدها پاسپورت از افغانستان به مشهد انتقال یافته و بدون حضور صاحب پاسپورت، «با دریافت رشوت و خلاف قانون» از سوی کارمندان قنسولگری مشهد تمدید شده است.
قنسولگری افغانستان در مشهد یکی از پردرآمدترین نمایندهگیهای سیاسی افغانستان در خارج از کشور است و به دلیل حضور میلیونها شهروند مهاجر افغانستان در ایران، این نهاد بیشترین شمار مراجعهکنندهگان را دارد و سالانه میلیونها دالر عواید گردآوری میکند.
در پی سقوط نظم جمهوریت، توزیع پاسپورت جدید در نمایندهگیهای سیاسی و قنسولی افغانستان در خارج از کشور متوقف شد، اما برای ایجاد سهولت، قرار شد پاسپورتهایی که زمان اعتبارش به پایان رسیده، با نصب «استیکر» تمدید شود.
یک منبع معتبر که نمیخواهد نامش در گزارش ذکر شود، مجموعهای از سندها را در اختیار روزنامه 8صبح قرار داده که نشان میدهد در جریان تمدید پاسپورت شهروندان افغانستان در قنسولگری افغانستان در مشهد، فساد مالی گسترده و حیفومیل عواید انجام شده است.
اسناد و مستندات موجود نشان میدهد که مبلغ گزافی از پول تمدید پاسپورت در قنسولگری افغانستان در مشهد توسط مقامهای قنسلگری حیفومیل شده است. مدارک مستندسازی شده از دستگاه خودکار تمدید پاسپورت به تاریخ 23/9/1400 آشکار میسازد که تفاوت نسبتاً زیادی در ثبت آمار پاسپورتهای تمدیدی وجود دارد.
مستندسازی انجام شده از دستگاه خودکار تمدید پاسپورت، فیشهای تحویل پول به بانک و شماره درج شده در پاسپورت، نشان میدهد که آمار دستگاه تمدید با فیشهای بانک همخوانی ندارد. در حالی که در دستگاه تمدید پنج هزار و 51 جلد پاسپورت ثبت شده، اما فیشهای بانکی و شماره درج شده در پاسپورت سه هزار و 306 است.
محاسبه تفاوت موجود ثابت میسازد که میان آمار دستگاه خودکار تمدید پاسپورت، فیشهای بانکی و شمارههای درج شده در پاسپورت یک هزار و 745 پاسپورت تفاوت وجود دارد. با این حساب اگر هر پاسپورت پنجساله تمدید شده باشد، مجموع پولی که تنها از بابت تعرفه تمدید حیفومیل شده است، 174 هزار و 500 دالر امریکایی میشود.
منبع همچنان ادعا دارد که کارمندان قنسولگری مشهد، از طریق فساد سیستماتیک و سازمانیافته، برای تمدید پنجساله برخی پاسپورتها فیش بانکی یکساله به مبلغ 21 دالر صادر کرده، اما پاسپورتها را پنجساله تمدید کردهاند و به این ترتیب از هر درخواستدهنده تمدید پاسپورت 80 دالر بهگونه فزیکی دریافت کرده و مبلغ گزافی از عواید قنسولگری را به جیب زدهاند.
در کنار این، اگر میزان پولی که ادعا میشود از سوی کارمندان قنسولگری برای تمدید هر پاسپورت بهعنوان رشوت دریافت شده را با تعداد پاسپورتهای تمدید شده در قنسولگری مشهد محاسبه کنیم، عدد بسیار درشتی رونما میشود. با این حساب، چنین رقم بزرگی از درک فساد گسترده در این نمایندهگی سیاسی به جیب شخصی کارمندان رفته است.
سندی که در اختیار روزنامه 8صبح قرار گرفته نشان میدهد که در جلسه اداری قنسولگری مشهد که به تاریخ 16/6/1400 برگزار شده است، مقامهای ارشد قنسولگری توافق کردهاند که پاسپورتهای شهروندان افغانستان با نصب استیکر و «هولوگرام امنیتی» در برابر 21 دالر امریکایی یکساله و 101 دالر پنجساله تمدید شود.
با وجود فیصله جلسه اداری قنسولگری مشهد، در جریان روند تمدید پاسپورتها زمینهسازی برای انجام فساد گسترده مالی فراهم شده است. در یکی از موارد، صدها پاسپورت از افغانستان به مشهد منتقل و بدون حضور مالکان آنها خلاف قانون در قنسولگری مشهد تمدید شده است. منبع مدعی است که پاسپورتهای انتقالی از افغانستان بدون در نظر گرفتن طی مراحل اداری و قانونی، خلاف فیصله جلسه اداری قنسولگری، بدون پرداخت تعرفه تمدید به حساب قنسولگری و با دریافت پول گزاف بهعنوان رشوت، تمدید شده است.
سند دیگری که روزنامه 8صبح به آن دست یافته، نشان میدهد که در نامه شماره 192 مورخ 24/6/1400 مسأله انتقال پاسپورت از افغانستان و تمدید پاسپورت با دریافت رشوت و بدون حضور صاحب آن بهگونه آشکار به قنسولگری افغانستان در مشهد اطلاع داده شده و از احتمال سوءاستفاده و فساد ابراز نگرانی شده است. در بخشی از این نامه چنین نگاشته شده است: «در قسمت تمدید پاسپورتهایی که از داخل افغانستان بدون موجودیت شخص صاحب پاسپورت و عدم اقامت و یا ویزه تمدید و اجراآت دوگانه و سلیقهای صورت میگیرد که علاوه بر اینکه خلاف اصول طرزالعمل تمدید میباشد، زمینه سوءاستفاده و ایجاد بازار سیاه برای کمیشنکاران و اخذ مبالغ هنگفت از مبجوری مردم شده است…»
این سند همچنان آشکار میسازد که برخی دیپلماتهای قنسولگری مشهد، به بهانه تمدید پاسپورت پول گزافی از شهروندان افغانستان دریافت کردهاند. به ادعای منبع، در آغاز روند تمدید پاسپورت، برخی مقامهای ارشد قنسولگری برای تمدید هر پاسپورت چندین برابر تعرفه قانونی آن رشوت دریافت کردهاند.
افزون بر این، افرادی با دریافت پول، زمان تمدید پاسپورتها را جعل کرده و مدت تمدید را از یک سال به پنج سال افزایش دادهاند. در سند نسبت به «جعل تمدید پاسپورت» هشدار داده شده و درخواست شده که در هماهنگی با نمایندهگی وزارت خارجه افغانستان در هرات، قنسلوگری ایران در هرات، نمایندهگی وزارت خارجه ایران در مشهد و اداره گذرنامه/پاسپورت مشهد، از جعلکاری جلوگیری شود.
به ادعای منبع، مقامهای ارشد و شخص سرپرست سفارت افغانستان در تهران و برخی مقامهای وزارت خارجه حکومت سرپرست طالبان از فساد گسترده و حیفومیل میلیونی عواید در قنسولگری مشهد آگاهی دارند، اما اقدام عملی برای برچیدن آن انجام نمیدهند.
در همین حال، سند دیگری که روزنامه 8صبح به آن دست یافته نشان میدهد که در یک نامه رسمی فساد و مشکلات موجود در روند تمدید پاسپورت به قنسولگری افغانستان در مشهد اطلاع داده شده و «پنج مورد مشخص» برای بهبود روند تمدید پاسپورت پیشنهاد شده، اما این موارد از سوی مقامهای قنسولگری اجرایی نشده است.
این مجموعه سندها که در اختیار روزنامه 8صبح قرار گرفته، همچنان نشان میدهد که در جریان هفت ماه اخیر به دلیل کاهش نظارت از نمایندهگیهای سیاسی، فساد مالی در قنسولگری افغانستان در مشهد بهگونه چشمگیر افزایش یافته است.
پس از سقوط حکومت پیشین، نمایندهگیهای سیاسی افغانستان در خارج کشور در بحران به سر میبرند و نگرانیها از فساد و حیفومیل عواید افزایش یافته است. بهتازهگی اسنادی از سوی رسانهها همهگانی شده که نشان میدهد در جریان سفر حنیف اتمر، وزیر خارجه حکومت پیشین به کشور ایتالیا، از بودجه سفارت افغانستان در رم برای اقامت او بهگونه غیرقانونی هزینه شده است.