مریم (نام مستعار) دو ماه میشود که با یک خواهر و دو برادرش بهشکل پنهانی در یکی از ناحیههای شهر کابل زندهگی میکند. وی میگوید: «در منطقهای که سابق زندهگی میکردیم، از آنجا بیرون شدهایم. اینجا کسی ما را نمیشناسد، با آن هم وقتی بیرون میروم، از ماسک و نقاب استفاده میکنم تا کسی مرا نشناسد.»
مریم پیش از تسلط طالبان بر کابل، حدود پنج ماه در استرهمحکمه بهعنوان ستاژر (معاون قاضی) کار کرده است. این بانوی جوان، نگران مصونیت خود است. به گفته وی، هزاران مجرم از زندانها آزاد شدهاند و اکنون نگران است که با مجرمان روبهرو شود. مریم میگوید: «به طالبان اعتماد نداریم، چون تعهد آنان مطابق عملکردشان نیست. چند شب پیش طالبان پشت دروازه خانه ما آمدند که ببینند ما سلاح داریم یا نه.» مریم، به خاطر مصونیتش، اسناد کاری خود را به خانه خواهرش در ولایت بغلان روان کرده است. وی میگوید که خانه خواهرش در بغلان، جایی مناسب برای پنهان کردن اسناد مهم دارد. طالبان دو ماه پیش بر کابل مسلط شدند. با تسلط طالبان بر مرکز کشور، دروازههای زندانهای کشور باز شد و هزاران زندانی از بند رها شدند.
شماری از ستاژران با ارسال نامهای از آدرس بیش از صد ستاژر خانم به روزنامه 8صبح، میگویند که نگران مصونیت جان خود و اعضای خانوادههایشان هستند. در این نامه آمده است: «در جریان پنج ماه، ما بهعنوان معاون قاضی در بخش حقوقی دیوان احوال شخصیه، دیوان حقوق عامه ابتدایی و استیناف، دیوان مدنی، وثایق، دیوان تجارتی ابتدایی و استیناف و بخش جزایی دیوان جزای عمومی ابتداییه و استیناف، دیوان امنیت داخلی و خارجی ابتدایی و استیناف، دیوان امنیت عامه ابتداییه و استیناف، محکمه اختصاصی خشونت علیه زن، محکمه اختصاصی تخلفات اطفال و محاکم نظامی فعالیت کردهایم.» در ادامه این نامه آمده است که آنان بهصورت مستقیم با مدعیعلیه، مجرم و مجنیعلیه در ارتباط بودهاند. مریم میگوید: «وظیفه ما بهعنوان معاون قاضی، ارایه گزارش مقدماتی دوسیه با حضور طرفین قضیه، تحریر فیصله و قرار قضایی در محاکم بود. در پی فروپاشی حکومت افغانستان، طالبان با رسیدن به شهرها، در نخستین اقدام هزاران زندانی را از زندانها آزاد کردند و ما ستاژران خانم در ضمن اینکه هیچ حامی و پشتیبانی در نظام طالبانی نداریم، جان ما و اعضای فامیل ما از سوی زندانیهای آزاد شده با خطر جدی مواجه است.»
بلال کریمی، از سخنگویان طالبان، در صحبت با روزنامه 8صبح گفت، کسانی که در ادارات قضا و سارنوالی کار کردهاند، هیچگونه تشویشی نداشته باشند و به آنها هیچ کسی آسیبی نمیرساند. آقای کریمی افزود: «هیچ یک از ماموران دولتی از وظیفهشان منفک نشده است. پلان منفکی هم در کار نیست، جای تشویش نیست. فعلاً تمام ادارات دولتی به فعالیت شروع نکرده است، ادارات دولتی بهتدریج فعال میشود.» وی در رابطه به سرنوشت بیش از صد ستاژر زن گفت، هر ادارهای که شروع به کار میکند، کارمندانش هم به وظیفه برمیگردند. او میافزاید که اگر برای کارمندی در اداره مربوطه بست نباشد، در بست دیگر کار خواهد کرد و برنامهای برای انفکاک وجود ندارد.
صدف (نام مستعار)، میگوید: «ما همچون قاضیان دوسیههای افراد متهم را بررسی کردهایم و نزد مجرمان ما هم قاضی هستیم. زندانیان همه رها شدهاند، یعنی اگر حبسی را سپری کرده باشند یا اینکه فیصله محکمه بر ضد آنها بوده باشد، به همین خاطر ما از جانب آنان نگرانی داریم.» این ستاژر یادآور شد که بیشتر ستاژران پنهانی زندهگی میکنند و یک تعدادشان خانههای خود را تغییر دادهاند و تعدادی دیگر که به بیرون میروند، از ماسک و نقاب استفاده میکنند. صدف میگوید زحمات ما برباد رفت، مصونیت هم نداریم، جان ما در خطر است.
پیشتر شماری از سارنوالان نیز در صحبت با روزنامه 8صبح از مصون نبودنشان ابراز نگرانی کرده بودند.