حدود ۳۰۰ تن از جنگجویان پشتونتبار طالبان در شهر فیضآباد، مرکز ولایت بدخشان، مستقر شدهاند. این جنگجویان جزو نیروهای ویژه استخبارات طالبان هستند و آموزشهای نظامی و عملیاتی را در پاکستان فرا گرفتهاند. آنها تا کنون با طالبان محلی درگیری فزیکی نیز داشتهاند. با این حال، منابع به روزنامه ۸صبح میگویند که طالبان به نیروهای محلی خود در این ولایت اعتماد ندارند و احتمال میرود که مسوولیت امنیتی نقاط کلیدی بدخشان را نیروهای پشتونتبار این گروه برعهده بگیرند. این منابع همچنان تاکید میورزند که جنگجویان تازهنفس تصمیم دارند تلاشی خانهبهخانه را در این ولایت به راه بیندازند. گروههای سیاسی مخالف طالبان اما از انتقال تحریک طالبان پاکستانی به شمال و شمالشرق کشور هشدار دادهاند. این در حالی است که در روزهای پسین، دو فرمانده مشهور طالبان در بدخشان در پی حملههای انتحاری کشته شدند. مسوولیت این حملهها را گروه داعش برعهده گرفته است. شماری از سیاستمداران و تحلیلگران معتقدند که این افراد قربانی اختلافهای درونگروهی طالبان شدهاند.
منابع روز دوشنبه، ۲۲ جوزا، به روزنامه ۸صبح گفتند که حدود ۳۰۰ تن از جنگجویان طالبان در جریان چند روز گذشته به شهر فیضآباد، مرکز ولایت بدخشان، رسیدهاند. به گفته منابع، این جنگجویان که جزو نیروهای ویژه این گروه هستند، آموزشهای نظامی و انجام عملیاتهای پیچیده را در پاکستان فرا گرفتهاند و اعزام آنان به بدخشان نشاندهنده تغییرات جدی در سطوح مدیریتی و نظامی در ولایتهای شمالشرق بهویژه در این ولایت خواهد بود. این منابع تصریح میکنند که در حال حاضر، جنگجویان پشتونتبار طالبان مسوولیت امنیتی دروازههای ورودی و کمربندهای امنیتی شهر فیضآباد را برعهده گرفتهاند.
گفته میشود که طالبان با خلع قدرت نیروهای بومیشان، همزمان چندین هدف را دنبال میکنند. براساس روایت منابع، اهداف اساسی استقرار نیروهای ویژه طالبان در بدخشان، جابهجایی کوچیها در مناطق «شیوه»، کنترل بر منابع معدنی و جلوگیری از مخالفتهای احتمالی در این ولایت است. یک منبع آگاه به روزنامه ۸صبح گفت: «علاوه بر اهداف یادشده، ییلاقهایشان را جابهجا میکنند، چون اینها نیرو و پناهگاههایشان را تامین و فراهم میکنند. بافت منطقه را از لحاظ فرهنگی تغییر میدهند. اسناد و مدارک تاریخی را از بین میبرند یا قاچاق میکنند. کسانی که در آنجا ماندگار شدند، طبعاً زن میگیرند و بافت قومی را نیز تغییر میدهند. این موارد، اهداف درازمدتشان است و هر کسی مخالفت کرد، میکشند و مسوولیتش را بر دوش داعش میاندازند.»
در همین حال، منابع دیگری به روزنامه ۸صبح میگویند که در جریان سال جدید، چندین مقام استخباراتی و امنیتی طالبان در مناطق مختلف بدخشان که دارای منابع طبیعی است، سفر کردهاند. به گفته منابع، آنان برای کنترل و به دست گرفتن منابع زیرزمینی، نیاز به نیروهای خودی دارند و میخواهند دست طالبان محلی را از معادن کوتاه سازند؛ چون این گروه فکر میکند که طالبان بدخشانی سرانجام کار به آنها وفادار نخواهند ماند.
با این حال، یک مقام دولت پیشین که خود نیز از بدخشان است، میگوید: «طالبهای بدخشی خیزکخیزک خود را میزنند، اما طالبها به آنها اعتماد ندارند و جابهجایی نیروهای پشتونتبارشان، نشان میدهد که پروژه و برنامهای در کار است. قتلهای چند روز گذشته هم روی همین هدف صورت گرفته است.» افزون بر او، منبعی دیگر که نمیخواهد نامش در گزارش ذکر شود، میگوید که در حال حاضر مدیریت بخشهای امنیتی و کشفی به شمول ریاست استخبارات این ولایت در اختیار شبکه حقانی قرار دارد.
این در حالی است که شماری از باشندهگان محلی از رفتار جنگجویان پشتونتبار طالبان شکایت دارند و میگویند که آنان با مردم بسیار «خشن» رفتار میکنند. به گفته آنان، در محلهای تلاشی، گوشیهای همراه برخی از عابران را بررسی و بازجویی میکنند. یک منبع محلی به روزنامه ۸صبح گفت: «دریشی سیاه دارند، سر و فکشان بسته، با تجهیزات پیشرفته مجهز هستند. بسیار خشن هستند. مردم ترسیدهاند. فضا یک رقم نظامی است. فکر میکنید همین لحظه جنگ میشود.»
از سوی دیگر، منابع تایید میکنند که روز دوشنبه جنگجویان طالبان در شهر فیضآباد باهم درگیری فزیکی و تنش لفظی داشتهاند. یک شاهد عینی به روزنامه ۸صبح میگوید: «طالبهای پشتون در چهارراهی حمام روشن، چند طالب بدخشی را یک قسم قفاقکاری کردند! اینها صدایشان را نکشیدند. سلاح هم داشتند، یک چندتایشان اول قیدبهقید شدند، بعد قریب سلاحشان را هم گرفته بودند. باز یک چند نفر آمدند، خیرهخیره کرده رخصتشان کردند.» به گفته منابع، پس از آن حادثه، یکی از فرماندهان طالبان محلی اقدام به درگیری مسلحانه کرده که با میانجیگری آمر امنیت این گروه از وقوع آن جلوگیری شده است.
در همین حال، منابع میافزایند که یکی از اهداف دیگر نیروهای اعزامی استخبارات طالبان به بدخشان، بازرسی خانهبهخانه در شهر فیضآباد و برخی از ولسوالیهای این ولایت است. به گفته آنان، طالبان محلی و طالبان پشتونتبار در حال رایزنی در این مورد هستند. یک منبع مطلع از این موضوع میگوید: «حال بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ نیرو آمدهاند. ممکن تعدادشان به ۶۰۰ تن برسد. تصمیم دارند که بدخشان را از یک سر، خانهبهخانه، تلاشی بگیرند. فعلا در تلاش گرفتن موافقه بزرگهای طالبهای بدخشی هستند که اینها نظرشان چیست و بعضی ریشسفیدها مداخله کردهاند که این کار نباید صورت بگیرد؛ اما آنها به حرفشان مصمم هستند و تلاشی خانهبهخانه آغاز خواهد شد. فعلا در فیضآباد بیشتر صلاحیتها پیش طالبان پشتون است.» به گفته این منبع، طالبان محلی احتمال میدهند که مسوولیت امنیتی اکثریت مناطق کلیدی بدخشان را تا خزان پیشرو، نیروهای اعزامی این گروه برعهده بگیرند.
این جابهجایی جنگجویان پشتونتبار طالبان در بدخشان در حالی صورت میگیرد که پیش از این نیروهای سیاسی و نظامی مخالف این گروه از انتقال اعضای تحریک طالبان پاکستان به شمال افغانستان هشدار دادهاند. شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان که متشکل از رهبران جهادی و مقامهای دولت پیشین است، انتقال اعضای تحریک طالبان پاکستان به شمال کشور را «معامله استراتژیک» میان طالبان افغانستان و پاکستان خواندهاند. این شورا تاکید کرده که انتقال جنگجویان خارجی، شمال کشور را به «لانه امن تروریستان» تبدیل میکند و بافت جمعیتی را تغییر میدهد.
در همین حال جبهه مقاومت ملی که نزدیک به دو سال است علیه طالبان در شماری از ولایتها از جمله پنجشیر میجنگد، گفته است که گزارشهای نگرانکنندهای را از جابهجایی اعضای تحریک طالبان پاکستانی در شمال افغانستان در دست دارد. این جبهه تاکید کرده که هر گونه تلاش برای انتقال «تروریستهای خارجی»، تجاوز به سرزمین، هویت و ترویج افراطگرایی است.
این نگرانیهای جبهههای مخالف طالبان در حالی مطرح میشود که پیش از این رنا ثناالله، وزیر داخله پاکستان، گفته است که طالبان پیشنهادی را به وی ارایه کردهاند که براساس آن، اعضای تحریک طالبان پاکستانی از مناطق نزدیک خط دیورند به مناطق دورتر افغانستان منتقل میشوند. با این حال، مولوی عبدالکبیر، معاون سیاسی و کفیل ریاستالوزرای طالبان، نیز در جریان ماه جاری، در نشستی در کابل، بدون ذکر نام کشور و گروهی خاص، گفت که رهبر آنان دستور داده تا «اتباع» که با کشورهایشان مشکل دارند، باید از مرزهای افغانستان با این کشورها عقب کشیده شوند.
طالبان در حالی تصمیم به راندن جنگجویان خارجی که با کشورهایشان مشکل دارند، گرفتهاند که براساس گزارش شورای امنیت سازمان ملل متحد، این گروه رابطه خود را با ۲۰ گروه تروریستی منطقهای حفظ کرده است. بربنیاد گزارش شورای امنیت سازمان ملل، طالبان با القاعده و تحریک طالبان پاکستان رابطه ناگسستنی دارند. از سوی دیگر لانگوار ژورنال، یک رسانه امریکایی، در گزارش تازهای نگاشته که تعدادی از اعضای شبکه القاعده بهعنوان مدیران کلیدی در رژیم طالبان کار میکنند. این رسانه از معاون اداره استخبارات طالبان و والیهای طالبان برای ولایتهای کاپیسا و نورستان، از اعضای القاعده نام برده است.
در جریان هفته گذشته، دو فرمانده ارشد طالبان در ولایت بدخشان، در حملههای انتحاری جداگانه کشته شدهاند. مولوی نثاراحمد احمدی، معاون و سرپرست طالبان برای ولایت بدخشان، در نتیجه انفجار یک موتربمب کشته شد. دو روز بعد از آن، در مراسم فاتحهخوانی او، مولوی صفیالله صمیم، فرمانده پیشین طالبان برای ولایت بغلان، در یک حمله انتحاری در مسجد نبوی شهر فیضآباد، مرکز این ولایت، کشته شد. مسوولیت هر دو حمله را گروه داعش برعهده گرفته است؛ اما حزب جمعیت اسلامی به رهبری صلاحالدین ربانی، با نشر اعلامیهای، حمله انتحاری بر جان فرماندهای محلی طالبان را «تنشهای میانگروهی» برای کسب قدرت توصیف کرده است. گفتنی است که در حمله انتحاری دومی، برخی از فرماندهان جمعیت اسلامی نیز کشته و زخمی شدهاند.