روز گذشته رسانهها یک فایل صوتی از ملا هبتالله آخوندزاده، رهبر طالبان را نشر کردند که در آن با آمران حوزههای امنیتی شهر قندهار در مورد تهدیدات امنیتی صحبت میکند. براساس گزارش رسانهها، ملا هبتالله به آمران حوزههای امنیتی شهر قندهار دستور داده است که حضور داعش در این شهر را با دقت بررسی کنند. او همچنان گفته است که اگر کدام مقام گروه طالبان در کار آمران حوزههای امنیتی شهر قندهار دخالت کند، باید فورا به دفتر او گزارش شود.
این فایل صوتی وخامت وضعیت را نشان میدهد. این فایل نشان میدهد که تهدید داعش در دوونیم سال گذشته بهشدت افزایش یافته است و حتا رهبر این گروه که همیشه در تاریکی و انزوا زندهگی میکند را وادار کرده است تا خود وارد عمل شود. اینکه او خودش مستقیم با آمران حوزههای امنیتی شهر قندهار صحبت میکند و دستور میدهد، آن هم از طریق مخابره، به این معناست که همان سطح اعتماد لازم در میان صفوف جنگجویان طالبان وجود ندارد. ملا هبتالله اگر به مقامهای گروهش اعتماد میداشت، مسالهای مانند تهدید داعش را از طریق آمران حوزههای امنیتی بررسی نمیکرد، بلکه به وزیر دفاعش میسپرد تا آن را بررسی کند و شاید در نهایت گزارشی از او میخواست. حالا نه ریاستالوزرا و نه کابینه و نهادهای امنیتی طویل و عریضی که در کابل فعالند، مخاطب هبتالله نیست. این میرساند که او نسبت به فعالیتهای مقامهای امنیتی گروهش ناامید و بیاعتماد شده است.
بیش از دوونیم سال از عمر حاکمیت طالبان میگذرد و در این مدت پیوسته داعش خراسان تقویت شده و گستره فعالیتهای تروریستیاش را افزایش داده است. همین عامل، خود نشان میدهد که نهادهای امنیتی طالبان در امر مبارزه با داعش خراسان ناکام ماندهاند. در پی این ناکامی است که ملا هبتالله مجبور میشود خودش شخصا با آمران حوزههای امنیتی شهری به تماس شود که خودش در آنجا زندهگی میکند تا نگرانیهای امنیتی خودش را رفع کند.
مساله دیگری که میشود از این فایل صوتی فهمید، این است که احتمال نفوذ داعش در میان مقامهای طالبان جدی است. ملا هبتالله در این فایل به آمران حوزههای امنیتی شهر قندهار گفته است که اگر مقامهای طالبان در امر بررسی حضور داعش در این شهر دخالت کنند، فورا به دفتر او گزارش شود. به نظر میرسد که پیشبینیهای تحلیلگران در مورد نفوذ داعش در گروه طالبان به واقعیت مبدل شده است. گروه طالبان به دلیل اینکه شباهت بسیار زیادی به گروه داعش دارد، مستعد نفوذ این گروه است. باری هم آمر دفتر ریاست استخبارات طالبان در قندهار، به اتهام همکاری با داعش بازداشت شد. در مواردی هم که داعش مقامهای طالبان از جمله والی بلخ و فرمانده پیشین امنیتی این گروه در بغلان و نیز معاون والی بدخشان را هدف قرار داد و کشت، احتمال همکاری برخی از اعضای طالبان با داعش خراسان مطرح شد. در صورتی که از درون صفوف طالبان با مهاجمان داعش همکاری نمیشد، دشوار بود که حملهکننده خود را به دفتر والی بلخ برساند.
از سوی دیگر، مقامهای طالبان به دلیل اینکه طی نزدیک به سه سال گذشته هیچ گاه عملیات گسترده نظامی علیه داعش راهاندازی نکردهاند، مورد سوءظن مردم افغانستان هستند و حالا به نظر میرسد ملا هبتالله نیز این سوءظن را در مورد مقامهای امنیتی گروهش دارد. به همین دلیل، دخالت برخی از مقامهای گروهش در مساله بررسی حضور داعش در شهر قندهار را پیشبینی کرده و از آمران حوزه خواسته است تا در صورت دخالت احتمالی، به او خبر دهند. این دخالت، احتمالا به نفع داعش صورت خواهد گرفت تا از یک طرف آنها چهرهها ارتباط خود با داعش را پردهپوشی کنند و از طرف اقدامات ملا هبتالله را خنثا و بیاثر کنند.
ملا هبتالله علاوه بر اینکه وزارت دفاع، وزارت داخله و ریاست استخبارات را در چوکات گروهش دارد، یک ارتش خصوصی نیز در قندهار ساخته است که گفته میشود 40 هزار جنگجو دارد. احتمال اینکه او بخواهد بدون استفاده از نیروهای ارگانهای امنیتی گروهش، با ارتش خصوصی خود بخواهد به جنگ داعش در شهر قندهار برود، وجود دارد. این اقدام هم میتواند به دلیل بیاعتمادی او به مقامهای امنیتی گروهش صورت گیرد.
به نظر میرسد تهدیدات داعش روزبهروز افزایش مییابد. طالبان که به رغم حملات بزرگ و وحشتناک داعش خراسان، پیش از این پیوسته حضور این گروه در افغانستان را انکار میکردند، حالا نسبت به گسترش فعالیتهای آن نگران هستند. این نگرانیها در سخنان اخیر مولوی امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه این گروه نیز دیده میشود. او که خودش هم بارها حضور داعش در افغانستان را انکار کرده، حالا بدون اینکه از کشوری نام ببرد، میگوید که سه کشور در گسترش فعالیتهای داعش خراسان دست دارند. او میگوید که یکی از این کشورها پناهگاه و آموزش این گروه را فراهم میکند، دیگری نیروی انسانی آن را و سومی حملات آن را جهتدهی میکند. به نظر میرسد منظور او از این سه کشور، پاکستان، ایران و تاجیکستان باشد.
با توجه به فایل صوتی ملا هبتالله و سخنان اخیر امیرخان متقی، داعش از کنترل طالبان خارج شده است. گروه طالبان که در ظاهر امر با امریکاییها برای مهار داعش همکاری میکند، در باطن از داعش خراسان بهعنوان تهدیدی علیه مردم افغانستان استفاده میکرد. از آنجایی که داعش خشونت بیشتری نسبت به طالبان اعمال میکند، طالبان عمدا نمیخواستند آن گروه را سرکوب کنند تا حملات پراکنده آنها تهدید «تروریست بد» را بر سر مردم افغانستان نگه دارد و بدین ترتیب «تروریست خوب» که خود گروه طالبان باشد، قابل قبول باشد. انکار حضور داعش و عدم راهاندازی عملیات برای سرکوب آن گروه، میتواند ذیل این موضوع هم معنا شود. حالا اما به نظر میرسد داعش خراسان از کنترل طالبان خارج شده و به تهدیدی بزرگ مبدل شده است.
در نهایت اینکه داعش خراسان و دیگر گروههای تروریستی زمانی در افغانستان مهار میشوند که حضور آنها اذعان و علیه آنها حملات گسترده راهاندازی شود. با انکار و نادیده گرفتن حضور داعش خراسان، این گروه تضعیف یا نابود نمیشود. تا زمانی که واقعیتهای میدانی درک و پذیرفته نشود، در برابر آن گروه اقدامات جدی صورت نمیگیرد و در نهایت خونریزیهای بیشتری در کشور اتفاق خواهد افتاد.