افزایش فقر و بیکاری در کشور سبب شده است که شماری از مردم حتا مواد اولیهشان را تهیه نتوانند. پایتختنشینان میگویند که ادامه این وضعیت آنان را با مشکلات زیادی روبرو کرده است. این شهروندان از طالبان میخواهند که مواد اولیه و مورد نیاز مردم را در بازارها به قیمت مناسب فراهم کند. عمدهفروشان در کابل نیز میگویند که اگر مواد اولیه و مواد غذایی با قیمت مناسب برایشان فراهم شود، دکانداران نیز آن را به قسمت مناسب میفروشند. در همین حال، حکومت سرپرست طالبان در واکنش به این شکایتها، تصریح میکند که تلاشها ادامه دارد تا نرخ مواد اولیه مطابق توانایی مردم تنظیم شود.
غفور سرپرست یک خانواده پنج نفری است. او پیش از این به صورت روزمزد در شهر کابل کار میکرد. با تسلط طالبان بر شهر کابل و متوقف شدن پروژههای ساختوساز، غفور بیکار شده است. او میگوید که یک بوشکه روغن را در بدل دو هزار و 550 افغانی خریده است؛ پولی که درآمد یک هفتهای غفور را در گذشته تشکیل میداد. این باشنده کابل از بیکاری و قیمت بلند مواد غذایی شکایت دارد و تاکید میکند که دیگر توان تحمل این وضعیت را ندارد.
بیشتر خانوادههای که نیازمندیهایشان را از طریق کار روزمزد فراهم میکرد، اکنون با مشکلات زیادی روبرو شدهاند. این خانوادهها پساندازی ندارند که این روزها از آن استفاده کنند. غفور میگوید: «همان قدر که کار میکردیم، در روزش مصرف میکردیم، دو ماه میشه که بیکارم. شرکتها تعطیل شده، چه رقم خرج خانواده را پوره کنم؟»
عمدهفروشان مواد غذایی در شهر کابل نیز میگویند که آنان مواد غذایی را با قیمت بلند میخرند و ناچار میشوند که آن را با قیمت بلند بفروشند. علیدریاب، فروشنده مواد غذایی در شهر کابل میگوید که در چند روز اخیر فقط قیمت آرد کمی پایین آمده است و نرخ موادهای اولیه دیگر همچنان بلند است. او میگوید که پیش از این یک بوجی آرد را در بدل دو هزار و 400 افغانی میفروخت، اما سه روز میشود که آن را در بدل دو هزار و 150 افغانی میفروشد.
پیش از سقوط کابل، یک بوجی آرد در بدل یک هزار و 700 افغانی فروخته میشد. همینطور نرخ یک بوشکه روغن، یک هزار و 800 افغانی بود، اما اکنون یک بوشکه روغن دو هزار و 550 افغانی است. این عمده فروش مواد غذایی گفت که اگر حکومت سرپرست طالبان برای آنان مواد اولیه و مواد غذایی با قیمت مناسب فراهم کنند، آنان نیز به قیمت مناسب خواهند فروخت. به گفته علیدریاب، در صورتی که نرخها از بالا کنترل نشود، دکانداران مواد غذایی را به قیمت مناسب فروخته نمیتوانند.
در همین حال، بلال کریمی از سخنگویان طالبان در صحبت با روزنامه 8صبح گفت که نرخ مواد اولیه در بازار جهانی بلند است، اما آنان تلاش میکنند که نرخ مواد اولیه را مطابق به سطح توان مردم تنظیم کنند. آقای کریمی افزود که شماری از پروژههای عادی و انکشافی را رویدست میگیرند تا در آن هزاران تن به کار استخدام شوند.
وی تصریح کرد: «پروژهای روی دست داریم که در آن قرار است 40 هزار نفر استخدام شوند و در بدل کار، برای آنان گندم داده میشود. حدود 100 هزار نفر در یک پروژه دیگر استخدام میشود. ادارات دولتی به تدریج شروع به فعالیت میکنند و هزاران مامور دولت دوباره به کار خود بر میگردند.» وی یادآور شد که پروژههای کوتاهمدت، بهشمول سرکسازی، دوباره شروع شده است. به گفته بلال کریمی، کارهای پروژههای انکشافی تاپی و کاسا یک هزار نیز قرار است که دوباره از سرگرفته شود.
پروژه انتقال خط لوله گاز ترکمنستان به هند و پاکستان از طریق افغانستان، موسوم به «تاپی»، یکی از بزرگترین پروژههای اقتصادی است که در منطقه اجرا میشود. بخش اعظم خط لوله گاز «تاپی» از ولایتهای هرات، فراه، هلمند و قندهار عبور میکند. پایپلاین تاپی یک هزار و 814 کیلومتر طول دارد و به اساس ارزیابیها متخصصان، این پروژه ۱۰ میلیارد دالر هزینه خواهد داشت.
به گفته بلال کریمی، حکومت سرپرست طالبان در کنار کنترل نرخ مواد اولیه با شماری از کشورهای خارجی به منظور جلب کمکها گفتوگوهای خوبی داشتهاند. کریمی میافزاید که با سرازیر شدن کمکها به افغانستان، وضعیت اقتصادی کشور بهبود پیدا میکند.
طالبان در حالی از تلاش برای کنترل نرخ مواد اولیه خبر میدهند که در حال حاضر، بیشتر شهروندان به سقوط حکومت پیشین، بیکار شدهاند. براساس گزارشها، هم اکنون 85 درصد کارخانههای تولیدی در بلخ از فعالیت باز مانده است. همچنان از مجموع ۲۶۰ کارخانه تولیدی در قندهار، ۲۴۰ کارخانه غیرفعال شده است. پیش از این، سازمان ملل متحد از وقوع بحرانهای احتمالی در افغانستان، از جمله بحران اقتصادی، هشدار داده بود.