سازمان ملل متحد در این اواخر تلاشهای خود را در مورد بررسی وضعیت حقوق بشری، اقتصادی و سیاسی افغانستان تشدید بخشیده است. هماهنگکننده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در مورد افغانستان، یک نقشه راه را برای تعامل سازمانهای بینالمللی و جامعه جهانی با طالبان ارایه کرده است. افزون بر این، نمایندهگیهای کانادا، قطر و بریتانیا در سازمان ملل متحد، نشستی را تحت نام «حکومت در افغانستان و حکومت زنان در افغانستان» برگزار و بر ایجاد یک نقشه راه تاکید کردهاند. در این نشست، فریدون سنیرلی اوغلو، هماهنگکننده ویژه سازمان ملل متحد برای افغانستان، گفته که هر گونه اقدام فوری درباره افغانستان باید دارای نقشه راه روشن باشد. بهتازهگی، شورای امنیت نیز اعلام کرده که در اواخر ماه جاری میلادی نشستی را در مورد اوضاع افغانستان برگزار میکند که در آن دبیر کل سازمان ملل و رییس یوناما گزارشهای سهماهه خود از وضعیت افغانستان را ارایه میکنند. این در حالی است که مخالفان طالبان نیز در ویانا بر ترسیم یک نقشه راه برای آینده دموکراتیک افغانستان تاکید کردهاند.
بهتازهگی شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کرده که در اواخر ماه جاری میلادی، نشستی ویژه را در مورد اوضاع افغانستان برگزار میکند. تا کنون جزییات نهایی این نشست روشن نیست، اما گفته میشود که دبیر کل سازمان ملل گزارش سهماهه اخیر خود از وضعیت افغانستان را به این شورا ارایه خواهد کرد.
شورای امنیت سازمان ملل متحد با نشر خبرنامهای گفته است: «شورا قرار است ماموریت تیم نظارتی را که به کمیته تحریمهای افغانستان در سال ۱۹۸۸ کمک میکند، تجدید کند. براساس قطعنامه ۲۶۱۵، شورا قرار است در مورد ارسال کمکهای بشردوستانه در افغانستان نیز گزارشی دریافت کند.»
در این بیانیه گفته شده که وضعیت بشری در افغانستان وخیم است. طبق اطلاعات این شورا، نیاز به کمکهای بشردوستانه در افغانستان افزایش یافته و بیش از ۷۰ درصد جمعیت کشور در سال ۲۰۲۳ به کمکهای بشری نیاز داشتهاند.
در همین حال نصیراحمد فایق، سرپرست نمایندهگی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد، در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید که هنوز جزییات نهایی این نشست روشن نیست، اما شورای امنیت سازمان ملل به تاریخ ۲۰ دسامبر سال جاری اوضاع افغانستان را مورد بررسی قرار خواهد داد. آقای فایق میگوید: «در نشست متذکره، منشی عمومی سازمان ملل گزارش سه ماه اخیر خود را در مورد وضعیت افغانستان به شورا ارایه خواهد کرد و نیز نماینده خاص منشی عمومی خانم رزا اوتنبایوا در این نشست سخنرانی خواهد کرد. بیشتر بحثها علاوه بر گزارش سهماهه و اوضاع افغانستان، روی سفارشات گزارش ارزیابی مستقل منشی عمومی تمرکز خواهد داشت.»
این در حالی است که قبلاً آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، گفته که گزارش هماهنگکننده این سازمان را به شورای امنیت سازمان ملل تحویل داده است. در ارزیابی مستقل دبیر کل سازمان ملل، یک نقشه راه برای تایید به شورای امنیت پیشنهاد شده است. در این ارزیابی مستقل آمده است: «با انجام تعهدات بینالمللی و ایجاد حکومت فراگیر و گفتوگوی بینالافغانی، حرکت به سوی وضعیت نهایی عادیسازی کامل و ادغام افغانستان در نظام بینالمللی امکانپذیر میشود.»
افزون بر این، نمایندهگیهای کانادا، قطر و بریتانیا در سازمان ملل متحد، نشستی را تحت نام «حکومت در افغانستان و حکومت زنان در افغانستان» با حضور فریدون سنیرلی اوغلو، هماهنگکننده سازمان ملل، برگزار کردهاند. اشتراککنندهگان این نشسته گفتهاند که هر گونه اقدام فوری درباره افغانستان باید دارای نقشه راه روشن باشد. آغاز گفتوگوهای سیاسی، ایجاد حکومت فراگیر و رعایت حقوق زنان از موارد پیشنهادی نقشه راه در گزارش هماهنگکننده سازمان ملل خوانده شده است.
این تلاشهای سازمان ملل متحد در حالی افزایش یافته است که شماری از چهرههای سیاسی و نهادهای مدنی، سازمان ملل متحد را متهم به سفیدنمایی طالبان کردهاند. آنان با اشاره به نکاتی در گزارش هماهنگکننده دبیر کل سازمان ملل متحد، گفتهاند که این گزارش نقاط ضعیف، ناتکمیل و فرمایشی دارد.
احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان، رحمتالله نبیل، رییس عمومی امنیت ملی حکومت پیشین و برخی از چهرههای سیاسی و مدنی دیگر جزییات این گزارش را ناقص توصیف کرده و گفتهاند که نویسندهگان این گزارش، از درک وضعیت افغانستان عاجزند.
سازمان ملل متحد در حالی برای نهایی کردن نقشه راه آینده افغانستان تحت حاکمیت طالبان رایزنی دارد که وزارت خارجه امریکا در گزارشی اعلام کرده که طالبان به پناه دادن به گروههای تروریستی ادامه دادهاند. وزارت خارجه امریکا در گزارشی زیر نام «Country Reports on Terrorism» تاکید کرده که همسایهگان افغانستان بهشدت نگران تهدیدات تروریستی احتمالی از افغانستان هستند. براساس اطلاعات این گزارش، گروههای تروریستی چون داعش شاخه خراسان، حملههایی را از افغانستان علیه تاجیکستان، اوزبیکستان و پاکستان انجام دادهاند.
همچنان در این گزارش از تداوم حضور گروههای تروریستی از جمله داعش، القاعده و تحریک طالبان پاکستانی یاد شده است. افزون بر این، در بخشی از این گزارش گفته شده که رهبران ارشد شبکه حقانی به ایمن الظواهری، رهبر پیشین القاعده، در کابل پناه داده بودند. طبق اطلاعات گزارش، حداقل دوازده عضو اصلی شبکه القاعده با توجه به پیوندهای قدیمی خود با طالبان، در افغانستان باقی ماندهاند.
این در حالی است که پیش از این، لانگوار جورنال، یک رسانه امریکایی، نیز در گزارشی گفته است که معاون اداره استخبارات طالبان، مدیر آموزشی وزارت دفاع این گروه و والیان طالبان برای ولایتهای کاپیسا و نورستان اعضای القاعده هستند.
با این حال شماری از زنان و دختران معترض، از تلاشهای سازمان ملل متحد به دلیل آنچه آنان «سفیدنمایی و تعامل با طالبان» عنوان میکنند، بهشدت انتقاد کردهاند. شماری از این زنان در گفتوگو با روزنامه ۸صبح از وضعیت وخیم زنان زندانی در محابس طالبان ابراز نگرانی کردهاند. به گفته آنان، سازمان ملل باید مساله حقوق بشری بهویژه حقوق زنان را در اولویت قرار بدهد و ماهیت وجودی این سازمان را که در دفاع از حقوق بشر بنیاد نهاد شده، زیر پرسش نبرد.
پریسا (مستعار)، یکی از زنان معترض، با صدای گریان و گلوی پر از بغض، صدای مادر منیژه صدیقی، یکی از زنان معترض در بند طالبان را شریک ساخته که در آن مادر این زندانی از زنان خواستار کمک شده است. مادر این بانوی زندانی میگوید که دخترش را طالبان به زندان پلچرخی انتقال دادهاند. دختر ژولیا پارسی، مسوول یکی از جنبشهای اعتراضی زنان، نیز از وضعیت بد صحی مادرش گزارش داده و گفته است که طالبان او را از زندان به شفاخانه انتقال دادهاند.
همچنان دفتر هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) دیروز گفت که در یک ماه گذشته خشونت علیه جامعه شیعه و هزاره در کابل، بغلان و هرات افزایش یافته است. این نهاد خواستار تحقیق درباره خشونتهای اخیر، پاسخگویی عاملان خشونت و حمایت از افراد در معرض خطر شده است.
همزمان با تشدید وخامت اوضاع بشری و سرکوب گسترده زنان معترض توسط طالبان، چهرههای سیاسی مخالف این گروه در یک نشست سهروزه در ویانا جمع شدهاند تا در مورد ایجاد یک نقشه راه برای آینده دموکراتیک افغانستان گفتوگو کنند.