قرار است نشست وزیران خارجه کشورهای همسایه افغانستان بهشمول روسیه و پاکستان چهارشنبه، پنجم عقرب در تهران با سخنرانی ابراهیم رییسی، رییس جمهور ایران افتتاح شود. رسانههای ایرانی به نقل از وزارت خارجه آن کشور نوشتهاند که هیات حاکم افغانستان باید گوش شنوایی برای خواست مردم افغانستان داشته باشد و به ایجاد دولت پایدار و فراگیر متشکل از همه اقوام در افغانستان اقدام کند.
حکومت سرپرست طالبان در واکنش به این نشست، میگوید که به صورت مستقلانه عمل میکند و نگرانی کشورهای همسایه را در نظر میگیرد. بلال کریمی از سخنگویان طالبان به روزنامه 8صبح گفت که آنان به عنوان یک جهت مستقل خود تصمیم میگیرند و به اصولی که در کشور دارد، پابند هستند. او افزود: «در توازن روابط با کشورهای همسایه و جهان، تلاش داریم تا نگرانیهای آنان هم رفع شود.» به گفته کریمی، آنان تا حال تلاش کردهاند که یک نظام همه شمول از همه اقشار، اقوام و اشخاص تشکیل بدند. وی تصریح کرد که هنوز هم کابینه، سرپرست و در حال تکمیل و تقویت است. او گفت که طالبان در حال تکمیل کردن روند حکومتداری و نظام هستند.
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز سهشنبه، چهارم عقرب ،در یک نشست خبری گفت که وزیران خارجه اوزبیکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و پاکستان حضوری و وزیران خارجه چین و روسیه به صورت آنلاین در این نشست حضور خواهند کرد. او افزود: «چند ساعت از این نشست، محتوایی ادامه مییابد و تلاش میشود بیانیهای به اجماع کشورهای همسایه برسد.» به نقل از سعید خطیبی، فردا دبیرکل سازمان ملل هم پیامی به این نشست صادر خواهد کرد. خطیب زاده اظهار کرد: «فردا نگاهها به تحقق اراده مردم افغانستان و آینده این کشور معطوف خواهد بود. آنچه که مردم افغانستان از کشورهای مثل ایران انتظار دارند، این است که کمک کنند اراده آنها محقق شود.»
پس از پاکستان این دومین نشست، کشورهای همسایه در رابطه به افغانستان است. نشست همسایهگان افغانستان با غیابت روسیه و میزبانی پاکستان در هفدهم سنبله به صورت آنلاین برگزار شد. شاهمحمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان، ریاست این نشست را که با هدف «همکاری با یکدیگر برای هدف مشترک برقراری صلح و ثبات در افغانستان بود، امری که برای تحکیم پیوندهای اقتصادی ضرورت دارد» برگزار شده بود، برعهده داشت.
سخنگوی وزارت خارجه ایران میگوید که آسیبشناسی و یافتن ریشههای وضعیت افغانستان بخشی از نشست تهران خواهد بود، اما اصل آینده افغانستان است و حاکمیتی که با خواست و اراده مردم آن کشور شکل بگیرد. به گفته سعید خطیبزاده، وضعیت امروز افغانستان همراه با نگرانیها، ملاحظات و در عین حال امیدهایی همراه است. او ابراز امیدواری که بدون دخالت خارجی و با توجه به اراده مردم،شاهد سازوکار فراگیر در داخل افغانستان باشند. خطیبزاده گفت که برای آنان، مردم افغانستان، صیانت از آنها و پاسداشت حقوق آنان در اولویت است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران خاطر نشان کرده است: «امروز افغانستان شاهد ناامنی است و مردم افغانستان در فشارهای اقتصادی زیادی قرار دارند و باید شرایط اقتصادی مردم افغانستان را تسهیل کنیم و روابط تجاری خود را با این کشور کاهش ندهیم و قطع نکنیم و ارسال مایحتاج اولیه افغانستان را همچنان ادامه دهیم.» مسایل امنیتی افغانستان از موضوعات دیگر است که سخنگوی وزارت خارجه ایران به آن اشاره کرده است.
سعید خطیبزاده، وزیر خارجه ایران گفته است که بمبگذاریها و اقدامات تروریستی در شهرهای مختلف افغانستان بسیار نگران کننده است و این نگرانی در مورد احتمال حضور تروریست و خشونت در این کشور وجود دارد. به گفته وی، هیچ طرفی نمیتواند بپذیرد که افغانستان از نگاه امنیتی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به عقب برگردد. او افزود که بنابراین تلاش میشود با کمک همه، مردم افغانستان از این شرایط به سلامتی عبور کنند.
طالبان پس از تسلطشان بر کابل در یک نشست خبری اعلام کردند که جنگ در افغانستان پایان یافته است. طالبان در این نشست همچنان گفته بودند: «ما به هیچ کسی اجازه نمیدهیم که از سرزمینمان دیگران را هدف قرار دهند و همچنین نمیخواهیم به دیگران آسیب برسانیم. ما در امور دیگران دخالت نمیکنیم و در ازای آن، به دیگران نیز اجازه نمیدهیم که در امور ما دخالت بکنند.»
مهاجرت بخش دیگر از سخنان سعید خطیبزاده را تشکیل میدهد. با تسلط طالبان بر کابل، هزاران تن از زمین و هوا به صورت قانونی و غیر قانونی کوشیدند که کشور را ترک کنند. در حال حاضر نیز هزاران تن در مرز پاکستان و ایران حضور دارند تا به صورت قانونی یا غیر قانونی وارد این دو کشور شوند. سعید خطیبزاده گفته است که تحولات اخیر در افغانستان، موج جدیدی از آوارگان و بیجا شدگان و پناهجویان را به وجود آورد که به رغم همه مشکلات و تحریمهای یکجانبه و ظالمانه امریکا، سختیهای جدیدی برای ایران ایجاد کرد. طبق گزارشهای رسمی حدود چهار میلیون مهاجر افغان در ایران به سر میبرد.