با آنکه تا پایان سال تعلیمی در کشور حدود دوونیم ماه زمان باقی مانده است، اما مکاتب دخترانه هنوز بازگشایی نشده و سرنوشت دانشآموزان مشخص نیست. طالبان تاکنون اجازه فعالیت به مکاتب دخترانه دوره بخش لیسه را ندادهاند. با نزدیک شدن به آخر سال تعلیمی، دانشآموزان دختر نگران این وضعیتاند و بیم دارند که دیگر نتوانند به مکتب بروند. این دانشآموزان تأکید دارند که تعلیم حق اساسی و دینی آنها است و طالبان باید اجازه باز شدن مکاتب دخترانه را بدهند. به گفته آنان در صورتی که امسال نتوانند درسشان را تکمیل کنند، یک سال زندهگی و زحمتشان به هدر خواهد رفت. طالبان میگویند که مخالف ادامه تعلیم دختران نیستند و تلاش دارند بهزودی دروازههای مکاتب را به روی دختران باز کنند. آنان اما زمان دقیق باز شدن مکاتب را اعلام نمیکنند.
با سقوط حکومت پیشین، مکاتب و دانشگاهها برای مدتی تعطیل بود. هرچند طالبان دستور بازگشایی مکاتب پسرانه دوره بخش لیسه را در بیستوهفتم سنبله دادند، اما نسبت به مکاتب دخترانه بیتفاوت بوده و تاکنون اجازه فعالیت به این دوره مکاتب ندادهاند. اکنون خانوادهها و دانشآموزان دختر نسبت به این موقف طالبان انتقاد دارند و از وزارت معارف میخواهند که هرچه زودتر اجازه بازگشایی مکاتب دخترانه را بدهد.
عارفه، دانشآموز صنف دهم مکتب است. او هرچند در جریان این روزها مضامین مکتبش را مرور میکند و برای آموختن آن از خواهر و برادر بزرگترش کمک میگیرد، اما از بسته ماندن مکتبش سخت نگران است. او میگوید که ممکن است شماری بتوانند بهنحوی درسهایشان را پیش ببرند، ولی بیشتر دختران این فرصت را ندارند. به باور عارفه، با تعطیل شدن مکاتب، دانشآموزان مأیوس و بیبرنامه شدهاند. وی از دلتنگیاش برای صنف و همصنفیهایش قصه میکند و از طالبان میخواهد که به تمامی مکاتب دخترانه اجازه فعالیت دهند.
این دانشآموز صنف ده مکتب خاطرنشان میکند که با هر روز تأخیر در شروع مکتب، دانشآموزان ضربه سنیگن میخورند و آنان از درسهایشان عقب میمانند. عارفه با ابراز نگرانی از این موقف طالبان میگوید که آنان نباید حق تعلیم و تحصیل را از دانشآموزان دختر بگیرند. او از طالبان میخواهد که اجازه دهند دختران دانشآموز به مکتب بروند و همانند پسران آموزش ببینند.
مصطفا، دانشآموز صنف دوازهم مکتب است. او نیز از بسته ماندن مکاتب دخترانه ابراز نگرانی میکند و از طالبان میخواهد که به این مکاتب اجازه فعالیت دهند. این دانشآموز مکتب تأکید دارد که آموختن علم و دانش حق انسانی هر فرد است و طالبان نباید دختران را از این حق محروم کنند. مصطفا تصریح میکند که خواهرش صنف هشتم مکتب است و به دلیل بازنشدن مکتب، خانهنشین شده است. به گفته او تا پایان سال تعلیمی دوونیم ماه زمان باقی مانده و اگر بهزودی مکاتب دخترانه باز نشود، یک سال دانشآموزان دختر هدر خواهد رفت.
از سوی دیگر شماری از والدین دانشآموزان دختر نیز میگویند که اگر طالبان اجازه ادامه آموزش را به دختران ندهند، سالها زحمت این دختران به هدر خواهد رفت. سخی مقصودی میگوید که سه دخترانش دانشآموزان صنفهای هفت، نه و دوازدهم هستند و در سالهای گذشته با تمام مشقت و زحمت درس خواندهاند. به گفته او اکنون با سقوط حکومت پیشین، دخترانش از این نعمت محروم و خانهنشین شدهاند. مقصودی با استناد به حدیث و آیتهای قرآن تأکید میکند که پیامبر اسلام و خداوند دختران را از آموختن علم و دانش محروم نکرده و این موقف طالبان در تضاد با ارزشهای دینی است. همچنان او از طالبان میخواهد که دروازه مکاتب را به روی دانشآموزان دختر باز کنند تا آنان از درسهایشان عقب نمانند.
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد نیز از این وضعیت ابراز نگرانی کرده و تأکید کرده است که دختران و پسران باید به آموزش دسترسی داشته باشند. عمر عبدی، معاون مدیر اجرایی یونیسف برای افغانستان و پاکستان، بهتازهگی در بیانهای بر اهمیت حیاتی اجازه دادن دختران و پسران برای ادامه تحصیل در تمام سطحها و مشارکت معنادار در ساختن آینده افغانستان تأکید کرده است.
در همین حال طالبان میگویند که روی چگونهگی باز شدن مکاتب دخترانه کار میکنند. بلال کریمی، از سخنگویان طالبان، به روزنامه 8صبح میگوید که مکاتب دخترانه بهزودی باز خواهد شد. به گفته او، وزارت معارف روی چگونهگی فعالیت این مکاتب کار میکند، ولی هنوز به نتیجهای نرسیده است. او اطمینان داد که مکاتب دخترانه از فعالیت باز نمیماند. این در حالی است که تا ختم سال تعلیمی بیشتر از دو ماه زمان باقی نمانده است. از سوی دیگر برخی شایعات در شبکههای اجتماعی مبنی بر اجازه نداشتن استادان مرد برای تدریس در مکاتب دخترانه نشر شده بود، طالبان اما این شایعه را تکذیب میکنند.
با سقوط کابل در بیستوچهارم اسد سال جاری، نهادهای آموزشی و تحصیلی برای مدتی تعطیل شد. هرچند مکاتب پسرانه حدود یک ماه پیش به فعالیت آغاز کرد، اما مکاتب دخترانه هنوز در بیسرنوشتی قرار دارد.