قرار است که تا حدود 80 روز دیگر ازوبیکستان قیمت برق وارداتی به افغانستان را از ۸.۵ سنت امریکایی در هر کیلووات به ۵ سنت کاهش دهد. عصمتالله ایرگاشیف، نمایندهی ویژهی ازوبیکستان برای افغانستان سه روز قبل در دیدار با رئیس جمهور کشور این کاهش را اعلام کرده است.
به این ترتیب، قرار است که 900 هزار دالر امریکایی در قیمت برق وارداتی اوزبیکستان به افغانستان کاهش رونما شود. افغانستان سالانه 300 میگاوات برق را در بدل 15 میلیون و 900 هزار دالر امریکایی از اوزبیکستان وارد میکند. پس از توافق جدید، شرکت برشنا قرار است که تنها 15 میلیون دالر بهای برق به اوزبکستان بپردازد. به این ترتیب 900 هزار دالر در بودجهی شرکت برشنا صرفهجویی میشود.
قیمت هر کیلو وات برق بر اساس توافق جدید 5 سنت امریکایی تعیین شده که حدود 3 افغانی میشود و این درحالیاست که هم اکنون در قیمت هر کیلو وات برق از 2.5 تا 9 افغانی محاسبه میشود. با این حال پرسش اساسی این است که آیا کاهش در بهای برق وارداتی اوزبیکستان به افغانستان، تاثیری در کاهش قیمت برق در کشور خواهد شد؟ مسؤلان برشنا، پاسخ دقیقی در این مورد ارایه نمیکنند.
مسؤلان شرکت برشنا از این پیشنهاد کشور اوزبیکستان استقبال میکنند و میگویند که توافق جدید «تأثیرات مثبت بر کیفیت، کمیت و قیمت برخ خواهد داشت.» این مسؤلان اما بهطور دقیق مشخص نمیکنند که پیامد این توافق جدید در صرفیه بل باشندهگان کشور چیست. به عبارت دیگر، هنوز مشخص نیست که توافق در مورد کاهش قیمت برق وارداتی اوزبیکستان به افغانستان بر بل صرفیهی برق باشندهگان کشور تأثیر خواهد گذاشت یا خیر؟
با این حال مسؤلان شرکت برشنا از افزایش برق وارداتی بیشتر نیز استقبال میکنند و آن را در کاهش پرچاویهای موجود در شهر کابل و دیگر ولایتها موثر میخواند.
قرار است یک هزار میگاوات برق دیگر از منطقه سرخکان اوزبیکستان به ولایت بغلان وصل شود. مسؤلان برشنا ابراز امیدواری میکنند که با وصل شدن این لین، مشکل پرچاوی برق در کابل، میدان وردک، غزنی و پکتیا برطرف شود.
امانالله غالب، رییس اجرایی شرکت برشنا به 8صبح گفت: «برق وارداتی اوزبیکستان نه تنها به کاهش پرچویها بلکه به ولایتها و توسعهی برق کمک بیشتر میکند.»
در حال حاضر، برق در افغانستان از 9 شبکهی مختلف تأمین میشود. اما مسؤلان شرکت برشنا میگویند که با رسیدن یک هزار میگاوات برق وارداتی اوزبیکستان به افغانستان، این سیستم تغییر خواهد کرد. رییس اجرایی برشنا گفت: «9 جزیرهی برق از بین میرود و شبکه ملی، سرتاسری میشود.» به گفتهی وی با سراسری شدن شبکهی ملی برق، ظرفیت مقدار برق بالا میرود و حتا در صورتی که به گفته او، پایههای برق در یک منطقه آسیب ببیند آنان میتوانند از پایههای دیگر، برق منطقه را تأمین کنند.
افزایش برق وارداتی از ایران
در همین حال، مسؤلان شرکت برق از افزایش در مقدار برق وارداتی از ایران نیز سخن میگویند. افغانستان در حال حاضر حدود 100 میگاوات برق از ایران وارد میکند. مسؤلان برشنا میگویند که قرار است در آینده نزدیک این مقدار تا دو برابر افزایش یابد. از برق وارداتی ایران به کشور بیشتر در ولایتهای هرات و نیمروز استفاده میشود.
مسؤلان شرکت برشنا میگویند بعد از تفاهمها قرار است که یک سباستیشن (مرکز فرعی) در نیمروز ساخته شود تا برق ولایتهای نیمروز، فراه، هرات و برخی از ولایتهای همجوار دیگر تامین شود.
این درحالیاست که افغانستان حدود 70 درصد برق مورد نیازش را از ترکمنستان، اوزبیکستان، تاجیکستان و ایران وارد میکند و تنها 30 درصد باقیمانده از منابع داخلی تامین میشود. به دلیل وارداتی بودن بیشتر برق کشور، این انرژی وارداتی به شدت آسیبپذیر است.
سال گذشته به دلیل نبود توافق میان افغانستان و ترکمستان بر سر قیمت برق، این کشور برقش را به افغانستان قطع کرد. در همین حال پایههای انتقال برق نیز هر از گاهی از سوی مخالفان مسلح دولت منهدم میشوند و بسیاری از شهرهای افغانستان را در تاریکی فرو میبرند. با این حال مسؤلان وزارت انرژی و آب و شرکت برشنا، همواره بر ساخت زیربنا و بندهای برق در کشور تأکید کردهاند.
راهاندازی سیستم جدید میترخوانی
با این حال، چگونهگی عرضهی خدمات از سوی شرکت برشنا و همچنان پرچاویهای برق همواره شکایت باشندهگان و مشترکین این شرکت را در پی داشته است. مردم همواره شرکت برشنا را به افزونستانی متهم میکنند و شکایت دارند که شرکت برشنا هزینهی برق را بیشتر از مصرف اصلی شان حساب میکند. اما مسؤلان شرکت برشنا میگویند قرار است که با راهاندازی سیستم پیش پرداخت از شکایت مشتریان جلوگیری شود.
مسؤلان شرکت برشنا از راهاندازی میترهای هوشمند و سیستم پیشپرداخت هزینهی برق خبر میدهند. به گفتهی آنان سیستم میترهای هوشمند به همکاری کمک تخنیکی شرکت آلمانی به زودی راهاندازی میشود.
به گفتهی آنان، شرکت برشنا میترهای جدید را از دفتر مرکزی این شرکت نظارت خواهند کرد و همچنان روند میترخوانی نیز از مرکز انجام داده می شود.
این برنامه قرار است تا 6 ماه دیگر عملی شود. آقای غالب میگوید: «دور اول را از ادارات دولتی، پارکهای صنعتی و مشتریان که مقروض هستند و پول نمیدهند، آغاز میکنیم.»