الله نینگ وکیلی؛ خلق‌ارا حساب-کتاب‌لرنی قیین‌لشتیره‌دیگن ملا
اۉتگن کون طالبان حاکمیتیده ملی رادیو-تلویزیون، اوشبو گروه ییتکچیسی ملا هبت‌الله آخوندزاده نطقی فایلینی ترقه‌تدی. بو فایل کیین‌راق اېسه اوشبو یېتکرمه گه عاید اجتماعی صحیفه‌لریدن حذف بولدی، قریب اوچ دقیقه اېدی و نطقی بیر بولیمی بولگن‌لیگیدن درک بیره‌دی. ملا هبت‌الله اوشبو اوچ دقیقه‌لیک نطقی فایلی‌ده، اونینگ زمان و زمانه بیلن علاقه‌سی اۉزیلگن و او اۉز خیاللری گه باتیب کېتگن‌لیگینی کورسته‌دی. ملا هبت‌الله نینگ اوشبو نطقی فایلی ده اېنگ مهم ادعاسی، بو که او اۉزینی الله نینگ وکیلی و غرب نی اېسه شیطان وکیلی دیدی. اونگه کوره، ۲۰ ییل غرب بیلن اۉروشگن و باشقه ۲۰ ییل هم اۉروشیشی ممکن.
ملا هبت‌الله اوشبو نطقی فایلی ده بیان قیلگن جنجلی بحث‌لریدن بیری عیاللر نینگ حقوقی، عیاللر نینگ سنگ‌سار بولیشی و حد عملگه آشیریلیشی دیر. طالبان ییتکچیسی دموکراسی گه قرشی اېکن‌لیگینی بیلدیریب ایتیشیچه: «بیز الله نینگ حدودینی عملگه آشیره‌میز. بونی سین [غرب دولت‌لری] گه اېته‌من که اېرته زنا حدینی عملگه آشیره‌میز. عیاللرنی عام حضوریده سنگ‌سار قیله‌میز. اېرته الله نینگ حدودینی عملگه آشیره‌میز و عام حضوری ده دُره اۉره‌میز.» او اۉز نطقی دوامیده دموکراسی و اوشبو سیاسی تېزیم حامی‌لری گه قرشی کوره‌ش گه تاکیدلب ایتیشیچه: «بولر نینگ برچه‌سی [حد و سنگ‌سار حدی] سیزلر نینگ دموکراسی‌لرینگیز گه قرشی دیر، سیزلر بیلن بولر نینگ هر بیری اوچون مبارزه دوام اېته‌دی.»
ملا هبت‌الله نینگ بو نطقی طالبان حقیده دنیا قدرتلری نینگ فکر-ملاحظه‌لرینی قیینچیلیک بیلن دوچ قیله‌دی. بو روایت دوحه مذاکره‌لری پیتیده امریکا و افغانستانده همکارلری تامانیدن بیان بولگن، بو که حاضرگی طالبلر ۱۹۹۰دهه طالبلری بیلن فرق قیلگن و بو گروه رهبریتی اعضالری حاضر زمانه‌وی بولگنلر. طالب نینگ اۉزگریش روایتی اولرنی یخشی و یامان گه بوله‌دی، جمعیت نی طالبان نینگ قیتیشیدن آگاه‌لنتیریش اوچون تورلی تریبون‌لردن ریکلام بولدی. گرچند باشلنیش پیتیده جمعیتده‌گی فعال تورلی گروه‌لر جمله دن عیاللر و یېتکرمه‌لر بوتوغریده هشدار بیردیلر، لېکن بو هشدارلر گه هېچ اعتبار بیریلمه‌دی.
طالبان نینگ اۉزگریشی حقیده کوپ قیزیق ریکلام بولدی و حتا افغانستان نینگ تجربه‌لی سیاستچیلری اونگه ایشاندیلر. طالبان و برچه سیاسی آقیم‌لر نینگ حضوری بیلن وقتینچه‌لیک حکومت شکللنیش مساله‌‌سی طالبان نینگ اۉزگریش روایتی بیلن ریکلام بولدی. بو مساله سیاسی حزب‌لر نینگ ییتکچیلری و حتا غنی جنابلری دولتی نینگ حکومت رهبرلریدن کتّه قسمینی طالبان، همه‌شمول حکومت تشکیل بیریب و اولر گه حصه بیریش اوچون ایشانتیرگن اېدی. طالبان قاچقین‌لر وزیری خلیل‌الرحمان حقانی، بو رهبرلردن بیر قطاری اوشبو گروه بیلن علاقه قورگنینی ادعا قیلدی. البته حقانی نینگ ادعاسی قنچه‌لیک واقعیت دیر، جمهوریت توزومی سۉنگیده خودمانی ییغیلیش‌لرده سیاسی اوشبو رهبرلردن بیرقطاری نینگ طالبان گروهی بیلن علاقه قورگنی حقیده سۉز یوریتیلر اېدی. خلیل‌الرحمان حقانی ادعاسی گه اغراق قیلگن بولیشی ممکن، بیراق شبهه‌سیز دنیا قدرتلری تامانیدن طالبان نی آقلش اوچون بو روایت‌لر خلق و اهالی گه ساتیلدی، رهبرلر و سیاسی آقیم‌لر و غنی دولتی نینگ رسمی‌لریدن بیرقطارینی الده‌گن اېدی.
طالبان نینگ اۉزگریش روایتی بو گروه افغانستانده قدرت نی آلیشیدن سۉنگ، کونسه‌یین جدی قیینچیلیک بیلن روپه‌ره بولماقده. باشلنیش‌ده بو گروه نینگ حامی‌لری طالب نینگ فکری اۉزگریشینی اېتر اېدیلر، دولت اداره‌لری و مکتب‌لر ایشیگی و نیچه آی اۉتگچ بیلیم یورت‌لر ایشیگینی خاتین قیزلر یوزی گه یاپدیلر، جعفری مذهب نی رسمیت گه تانیمه‌ی و بو مذهب طرفدارلرینی اونی اوقیشدن منع قیلدیلر، انیق اېلت‌نی قدرت توزیلمه‌سیدن بوتونلی حذف قیلدیلر، طالبانی بیر دولت قوریشدی، عیاللر گه چېکلاو یره‌تدی و مملکتده زوره‌وانلیک و دهشت‌نی حاکم قیلدی. شو بیلن بیرگه طالبان نینگ حامی‌لری نه اۉزلری طالبان نینگ اۉزگرمسلیگی و نه هم طالبان تنقید قیلووچیلری نینگ سۉزلرینی تېنگله‌دیلر. دنیا هم اوشبو روایت اساسیده، طالبان بیلن «تعامل» قیلیشنی اویله‌ماقده اوشبو یول آرقه‌لی بو گروه نی خلق‌ارا کنوانسیون‌لرده افغانستان مسوولیتلرینی قبول قیلیب و حرکت‌لرینی اۉزگرتیریش گه ترغیب قیلماقده. لېکن حاضرگچه بو ریجه نتیجه بیرمه‌گن.
دنیا طالبان نینگ اۉزگریش روایت‌لری گه ایشانر اېدی و ایشانه‌دی، اولر دوحه بیتیمی امضالنیشیده امریکا قۉشمه ایالتلری گه ترورچی باشقه گروه‌لر بیلن علاقه‌لرینی کېسیب و باشقه مملکتلر گه قرشی افغانستان توپراغیدن فایده‌لنیش اجازه‌سی بیریلمسلیگینی وعده بیرگن اېدیلر. دنیا طالبان نینگ قدرت‌نی آلگنیدن ایکّی ییل ییتّی آی اۉتیشی و افغانستان توپراغیدن قۉشنی مملکتلر گه قرشی فایده‌لنیشی بیلن، حاضر هم بو گروه بیرگن وعده‌لری گه عمل قیلیشینی کوته‌دی؛ بو کوتیش‌لر خیال‌دن باشقه نرسه اېمس.
سۉنگی ایکّی یریم ییلده افغانستان توپراغیدن باشقه مملکتلر گه قرشی کوپ فایده‌له‌نیلدی. طالبان حاکمیتیده شمالی چېگره‌لرده اۉزبېکستان و تاجیکستان توپراق‌لری افغانستان تامانیدن نشانگه آلیندی. شرق و غرب چېگره‌لرده طالبان پاکستان و ایران چېگره‌چیلری بیلن انده-سنده قوراللی توقنشدی، اوشبو چېگره‌لردن افغانستان منزلی‌دن ترورچیلر و بنگی‌وار ماده‌لر انتقال بیریلیشیدن خواطر بیلدیریلگن. بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی خوفسیزلیک کینگشی کبی خلق‌ارا ایشانچلی یېتکرمه‌لر و نهادلر نینگ گزارش‌لری طالبان نینگ القاعده بیلن یقین علاقه‌سی بارلیگیدن حکایت قیله‌دی. افغانستان طالبلری آچیق شکلده پاکستان‌لیک طالبلر تحریکی گه جای بیرگن. پاکستان افغان طالب جنگری‌لری، تی‌تی‌پی جنگری‌لرینی تعلیم و جهازلنتیریب و پاکستان توپراغی گه هجوم قیلیش گه ترغیب قیلیش‌لرینی ادعا قیله‌دی. ملا هبت‌الله هم قندهار ده انده-سنده مذکور گروه حاکمیتیده وزارت‌خانه‌لر نینگ باشلیغ‌لری و بشری منبعلری بیلن اۉتکزگن ییغیلیش‌لریده، اولر طالب جنگری‌لرینی الله نینگ توپراق‌لری گه اسلام نی حاکم قیلیش اوچون فرامرزی اۉروش‌لر گه تیارلشینی اېسته‌گن. خوددی شو سۉزنی نطقی فایلی‌ده کوره‌میز. باشقه ۲۰ ییل غرب بیلن اوروش قیلیشی‌میز ممکن دیدی، او.
امریکا قۉشمه ایالتلری و متحد مملکتلری بیر زمان طالبان نی ترورچی خطاب قیلر اېدیلر، حاضر بو گروه گه ترورچی تعریف بولگن باشقه گروه‌لر گه قرشی کوره‌ش اوچون پول بیره‌دی. طالبان نینگ ادعالریدن بیری هم ترورچی گروه‌لر بیلن علاقه‌لرینی کېسیش و داعش خراسان گروهینی سرکوب قیلیش دیر. اما واقعیت باشقه نرسه؛ بو که داعش سۉنگی ایکّی یریم ییل ایچیده کوچلی‌راق بولیب و حتا طالبان گروهی نینگ لایه‌لری گه قدر نفوذ قیلگن. قندهار ده اۉیوشتیریلگن سۉنگی هجوم و مملکتدن تشقری اېنیقسه ایران و روسیه ده اۉیوشتیریلگن هجوم‌لر داعش خراسان نینگ کوچه‌لنیشیدن درک بیره‌دی. داعش جهانی ایتلاف برابریده کوتیلمه‌گن درجه ده مغلوب بولگن بولسه ده حاضر افغانستانده قیته کوچه‌‌یگن و نیویارک تایمز نینگ گزارشی اساسیده، چین، روسیه و ایران ایلچیخانه‌لرینی طالبان نینگ دوست مملکتلری اوله‌راق نشانگه آلیشیدن آگاه‌لنتیرگن. داعش سۉنگی ایکّی یریم ییل ایچیده هزاره‌لر و شیعه‌لر نینگ ییغیلیش‌لری ده هجوم اۉیوشتیرگن و ملا هبت‌الله یقینی قندهار ده کابل‌بانک نماینده‌لیگیده اۉیوشتیریلگن هجوم، بو گروه نینگ کوچه‌یشیدن درک بیره‌دی. افغانستانده داعش کوچه‌یشی طالبان نینگ بو گروه نی سرکوب قیلیش ادعالری یالغان‌لیگینی کورسته‌دی. ترورچی گروه‌نی ترورچی بیلن یوق قیلیب بولمه‌یدی، طالبان گروهی داعش کبی گروه‌لرنی یوق قیلیش توانی یوق. شونی اوچون طالبان نینگ ادعالری یالغان و دنیا هم بو گروه دن یالغان‌لیکنی کوتماقده.
باشقه تاماندن افغانستانده ترورچیلر القاعده و داعش گه خلاصه بولمه‌یدی. خلق‌ارا ایشانچلی منبعلر نینگ گزارش‌لری اساسیده، طالبان حاکمیتیده کمیده ۲۰ ترورچی گروه فعالیت قیلماقده. بو گروه‌لردن بعضی‌لری نینگ جهانی آجنداسی بولمسلیگی ممکن و بیر قطاری نینگ چېگره دن تشقری هجوم قیلیش توانی بولمسلیگی ممکن، بیراق اولر نینگ عسکر آلیش و ریکلام قیلیشی دوام اېتگن حالده اولر امکانیت‌لریدن فایده‌لنیب کوچلی بولیش‌لری ممکن و کوچلی ترورچی بیر گروه هر زمان آجنداسینی اۉزگرتیره آله‌‌دی.
طالبان بیلن تعامل قیلیش، حاضرگچه اولر نینگ اۉزگریش روایت‌لری گه قرشی تروریسم کوچه‌یشی و منطقه ناتینچ بولیشی گه سبب بولگن. کونسه‌یین ناتینچ‌لیکلر آشیب و داعش نینگ تهدیدی جدی بولماقده یا که القاعده سیمری ماقده، بولر طالبان گه نسبتن دنیا نینگ فکر-ملاحظه‌سی و روایتی مغلوب بولگنیدن درک بیره‌دی.
باشقه تاماندن، ملا هبت‌الله خیال پرست شخص بولیب اۉزینی ییر یوزیده الله نینگ وکیلی بیلهدی و الله زمینیده اسلام نی حاکم قیلیش گه اۉزینی مسوول بیلهدی. طالبان نینگ قالگن اعضالری هم بوتوغریده اونی همراه‌لیک قیله‌دیلر. او برچه ظلم و انسانیت گه ضد حرکتی بیلن اۉزینی الله نینگ وکیلی بیلهدی، بونده‌ی خیال‌پرست شخص هېچ مرجع گه هم جوابگر اېمس، افغانستان نینگ خلق‌ارا مسوولیتلرینی قبول قیلیش گه حاضر اېمس و دنیا همجمعیت نینگ بیر اعضاسی اوله‌راق یانده شه‌دی. بو گروه تامانیدن اېسکی سیاست‌لر تحمیل اېتیلیشی اولر نینگ آرتگه قیتیشینی کورسته‌دی. اولر ملا هبت‌الله اېتگنیدیک، زمانه‌وی قدریت‌لر گه قرشی کوره‌شه‌دی. طالبان عصیانچی و ترورچی گروه‌لر بیلن قرشی کوره‌ش‌ده توان و کوچ‌لرینی صرف‌لش اۉرنیده، افغانستان خلقی جمله دن آزچیلیک اېلتلر و عیاللر گه صرفله‌ماقده.
