[box type=”note” align=”aligncenter” class=”” width=””]زنان لبنان در عرصههایی که بهطور سنتی تحت سلطه مردان بوده است، با گذشت زمان جایگاه بیشتری به دست میآورند. آنان میگویند که گاهی زن بودن به نفعشان تمام میشود.[/box]
غدیر حمادی و زینا انتونیوس
روزنامه لوریان- لوژور
بیروت- نسب، مریم، ندا و هاله هر روز صبح ساعت 6:30 در طرابلس واقع شمال لبنان سوار بس میشوند. آنان برای شرکت در صنفهای آموزش نجاری در سینالفیل، واقع بیرون شهر بیروت، 80 کیلومتر راه را طی میکنند.
پس از تلاشهای بسیار برای یافتن شغل در رشتههایی که آرزو داشتند، این چهار زن جوان، یک سال پیش در 20 سالهگی، تصمیم گرفتند چانس خود را در نجاری امتحان کنند- حرفهای که بهطور سنتی مخصوص مردان است.
آنان آموزشهای خود را در مرکزی به نام وارشی (به معنای کارگاه) میگذرانند که توسط آناستاسیا الروس، معمار لبنانی، پس از انفجار بندر بیروت در 4 آگست 2020، راهاندازی شده است.
الروس میگوید: «ما آنان را حرفهای آموزش میدهیم که هرگز خودشان به آن فکر نمیکردهاند. در طول آموزش به آنها پول میدهیم تا صرف مخارج خود کنند و به خانوادههایشان نشان دهند که با این شغل میتوانند زندهگی کنند.»
براساس گزارش بانک جهانی، سهم زنان در نیروی کار لبنان در سال 2021 به 21 درصد رسید. نرخ جهانی مشارکت زنان در نیروی کار کمی بیشتر از 50 درصد و از مردان 80 درصد است.
مبارزه با انتظارات جامعه و یک مقدار سازگاری
هاله که قبل از پیوستن به مرکز وارشی رویای کار در نیروهای امنیت داخلی (ISF) را در سر میپروراند، میگوید: «زمانی که کارآموزی را شروع کردیم، خیلی به ما خندیدند، اما از آن مرحله گذشتیم. مردم از من میپرسیدند که چگونه میتوانم چوب را حمل کنم. چندان سنگین نیست، و اگر قطعه بزرگی باشد، آن را چندنفری جابهجا میکنیم.»
ندا، فارغالتحصیل حسابداری، قبل از شروع آموزش نجاری بیکار بود. او میگوید: «اطرافیانم در ابتدا مرا مسخره میکردند، اما وقتی نتایج کارم را در نجاری دیدند، شروع به تشویق کردند.»
در وارشی، کارگاه متناسب با جثه کوچک برخی از کارآموزان زن تنظیم شده است. استادان این کارگاه آموزشی مردند، چون صنعت نجاری برای مدت طولانی در لبنان حرفه مردانه بوده است. البته استادان در حمایت از این کارآموزان زن، درنگ نمیکنند.
خانم نسب، فارغالتحصیل رشته علوم اجتماعی که ماهها بیکار بوده است، میگوید: «استادان ما که همه مردند، ما را به نجاری تشویق کردهاند. این حرفه عالی است و میتوانیم از این طریق امرار معاش کنیم.»
اسمهان زَیِن، رییس اتحادیه زنان تجارتپیشه لبنان (LLWB) در مصاحبه با این روزنامه گفت: «زنان برای پیشرفت، به مردانی نیاز دارند که همراهیشان کنند. اگر مردان به زنان ارزش قایل نشوند و آنان را حمایت نکنند، نمیتوانیم جایگاه زنان را در محیط کار ارتقا دهیم.»
توانمندسازی مالی و شخصی
یادگیری حرفه نجاری، این زنان جوان را توانمند کرده است و آنها از این طریق صاحب درآمد و اعتماد به نفس میشوند. مریم، دختری که مکتب را رها کرده، مفتخر است که از زمان شروع آموزش نجاری «از نظر مالی مستقل شده است».
خانم نسب، با یادگیری این حرفه اعتماد به نفسش افزایش یافته و او توانسته است متکی بر خود شود. او میگوید: «قبلاً بیکار بودم و چیزی نداشتم. امروز، آنچه را میخواهم، میتوانم انجام دهم. آرزوی من این بود که از محیطم بیرون بیایم و شیوههای دیگری را برای زیستن و انجام دادن بیاموزیم. در محیطی که من به سر میبرم، مرد همیشه ممتاز است، اما اینجا [در کارگاه] همه باهم برابریم.»
زحمتکشی و اقدام مثبت نتیجه میدهد
برای برخی زنان وارد شدن به عرصههای مردانه آسانتر است.
زَیِن به روزنامه لوریان- لوژور گفت: «پیشینه اقتصادی-اجتماعی زنان بر احتمال پذیرفته شدن آنان در عرصههای تحت سلطه مردان اثرگذار است.»
روزابیله چدید، یکی از بنیانگذاران و مدیرعمومی اجرایی شرکت تازهتاسیس سیگرین است که لجن (مخلوط گِل) را به کود عضوی تبدیل میکند.
چدید میگوید که «درها برای زنان در همه برنامهها باز شده است.» او این انکشاف را از جهتی به هدف توسعه پایدار سازمان ملل متحد که خواستار برابری جنسیتی است، نسبت میدهد.
چدید برای شرکت تازهتاسیسش برنده رقابت سال 2019 زنان کارآفرین فرانسه (FFE) شده بود. این رقابت به هدف تشویق زنان متشبث ایجاد شده است. چدید میگوید: «به شانس اعتقاد ندارم، به کار سخت و کمکی که از افرادی که در طول مسیر با آنان روبهرو میشویم، باور دارم.» او میگوید که به خاطر زن بودن در کار ساینسی با هیچ نوع تبعیض یا تعصب جنسیتی مواجه نشده است.
ملک جمعه، خانمی که وبسایت میسازد، داستان مشابهی را به لوریان- لوژور تعریف میکند. او در نهادی موسوم به اسای فکتوری، واقع بیروت که برنامهنویسان و کدنویسان مشتاق را آموزش میدهد، شاگرد بوده است. او با خنده میگوید: «به باور من، به خاطر دختر بودن امتیازات بیشتری داشتم. همصنفیها و استادانم واقعاً حمایت میکردند. استادی مرا گوهر کمیاب صدا میزد؛ زیرا تعداد زنان در این بخش به اندازه مردان نیست و آنان دوست دارند شاهد حضور زنان بیشتری در این بخش باشند.»
جمعه در گروهی از برنامهنویسان متشکل از مردان و زنان، در یک شرکت نارویژی کار میکند و میگوید: «فکر میکنم زن بودن در استخدامم مزیت بود. مهارتهای فنیام امتیاز مثبت بود، اما آنان به دنبال استخدام دختران هم بودند.»
چدید، برنده جایزه رقابت زنان کارآفرین فرانسه، میگوید که «دختران جوان در لبنان باید آنچه را که میخواهند دنبال کنند.»
او برای تشویق دختران میگوید: «اگر به کار خود علاقهمند باشید، برای هر چالشی راهحلی پیدا خواهید کرد.»
اما زَیِن نکته مهم دیگری را یادآور میشود: «در هیچ کاری تا زمانی که یک زن ثابت نسازد که بیشازحد شایسته و صاحب صلاحیت است، مورد تقدیر قرار نمیگیرد. شما باید دوچند مردان تلاش ورزید.»