هبتالله آخوندزاده، رهبر طالبان، در پیام عید سعید فطر، از اعضای این گروه خواسته که مانند مجاهدین سابق در میان خود اختلاف نداشته باشند. او به اعضای این گروه دستور داده که از اختلاف و خودخواهی اجتناب کنند. این در حالی است که بهتازهگی گزارشهایی منتشر شده که رهبر طالبان در صدد تحکیم قدرت خود است، اما برخی از اعضای این گروه از دستورهایش نافرمانی میکنند. قبل از این، انستیتوت مطالعات جنگ، به نقل از منابع خود در تحقیقی نوشته است که فرماندهان سطح میانی طالبان از ارتباط نزدیک با رهبران ارشد خود استفاده کرده و از پاسخگویی به فرمانهای ملا هبتالله سر باز میزنند. همچنان رهبر طالبان تنها مردان را خطاب قرار داده و زنان را نادیده گرفته است. او در این پیام بر افزایش فعالیت اداره امر به معروف و نهی از منکر طالبان و ملاامامان مساجد تاکید کرده است. در این پیام از ملاامامان خواسته که مردم را «اصلاح» کنند. با این حال، شماری از شهروندان کشور پیام رهبر طالبان را نفی حقوق شهروندی و گروگانگیری مردم دانستهاند. از سوی دیگر، برخیها تاکید کردهاند که هبتالله پس از گشتزنی هواپیماهای بیسرنشین از اعلام «جهاد جهانی» دست کشیده و خواستار روابط خوب با جهان شده است. به گفته آنان، ادعاهای تامین امنیت این گروه نیز «دروغ» است و طالبان به دهها گروه تروریستی منطقهای در افغانستان پناه دادهاند.
رهبر طالبان در پیام عیدی خود بهجای تاکید بر نظم مبتنی بر قانون، از ملاهای وابسته به این گروه خواسته که مردم را «اصلاح» کنند. براساس این دستور، امامان مساجد مکلف ساخته شدهاند که به قول رهبر این گروه «عقاید، اعمال و اخلاق مقتدیان و فرزندان آنان را اصلاح» کنند.
هبتالله بار دیگر بر گسترش قلمرو فعالیتهای وزارت امر به معروف و نهی از منکر این گروه تاکید کرده که شوراهای متنفذین پس از ولایات در ولسوالیها به گفته او برای تطبیق احکام شرعی گسترش یابند.
با این حال، شماری از شهروندان کشور میگویند که این دستور بستر مداخله گسترده طالبان و محتسبان این گروه را در حوزه زندهگی شخصی مردم بیشتر از پیش تشدید میبخشد. به گفته این شهروندان، در حال حاضر مردم اختیار ریش و لباس پوشیدن خود را ندارند و ملا هبتالله با تاکید مکرر بر این امر، مردم را به افراد بدون حقوق انسانی در جامعه تبدیل میکند.
گلبدین شریفی، یکی از شهروندان کشور، میگوید که در پیام عیدی رهبر طالبان جز تعیین تکلیف و نگاه حقارتبار ایدیولوژیک برای مردم، چیز دیگری نیست. او تاکید میورزد: «این پیام بار دیگر نشان داد که شهروند در حاکمیت طالبان وجود ندارد و مردم در چشم هبتالله گناهکار و مجرم شناخته میشوند.»
در بخشی از سخنرانی منسوب به رهبر غایب طالبان با اشاره به تعلیم و تربیه در کشور گفته شده است که وزارت معارف تحت کنترل این گروه، برای آموزشهای دینی و عصری در کشور تشکیلات گستردهای را فعال ساخته است. او افزون بر اولویت دادن به آموزشهای دینی در متن پیامش، تاکید کرده که «دارالایتامها» در هر ولایت و شماری از ولسوالیها ساخته شدهاند.
در پیام رهبر این گروه هیچ اشارهای به آموزش دختران و زنان نشده است. غیابت آموزش زنان در پیام ملا هبتالله نشانی از ضدیت او با آموزش مدرن و برابری جنسیتی خوانده شده است. شماری از زنان و دختران میگویند که تفکر رهبر طالبان در ضدیت با زن قرار دارد و هر چیزی از زبان هبتالله بیان شود زن در آن غایب است.
رهبر غایب طالبان ادعا کرده که با تسلط این گروه، «امنیت ظاهری و باطنی» در کشور تامین شده است. او مردم را به همکاری با نیروهای این گروه ترغیب کرده تا به قول او جلو «مفسدین» گرفته شود. هبتالله از مردم خواسته که متوجه امنیت شهر، خانه و کوچه خود باشند.
رهبر طالبان گفته است که امنیت با سختگیری و دادن تلفات زیاد تامین نمیشود. او از اعضای این گروه خواسته که از ظلم بر مردم اجتناب کنند و به ناحق مردم را زندانی نکنند. او همچنان از اعضای طالبان خواسته است که «از اختلاف و خودخواهی» اجتناب کنند. ملا هبتالله دلیل شکست حکومت مجاهدین را اختلاف و خودخواهی رهبران جهادی خوانده است.
این در حالی است که شهروندان کشور از ناامنی و عدم مصونیت جان و مال خود شکایت دارند. به گفته آنان، طالبان افراد را به اتهامهای گوناگون بدون هیچ دلیلی به شکل خودسرانه توقیف، زندانی و شکنجه میکنند.
یک باشنده کابل که نمیخواهد نامش در گزارش ذکر شود، در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید: «امنیت با ترس از شکنجه و ستم طالبان بسیار فرق دارد. مردم امنیت روحی، روانی و جانی ندارند. کسی حتا اختیار مالش را ندارد. طالب هر وقت هرچه خواست انجام میدهد. جوانهای مردم را چاشت روز در ایستگاهها تیرباران میکنند، اما هیچ پرسانی نیست و کسی از ترس انتقامجویی طالبان در خانههای خود خوابیده نمیتواند.»
این باشنده کابل میافزاید: «امنیت طالبان تنها برای کسانی است که از خود این گروه هستند. غیر از طالب و همباوران طالب، کس دیگر در وطن امنیت، مصونیت و کرامت ندارد. ما هیچ شبی را بدون ترس و لرز از دستگیری و بازجویی طالب خوابیده نمیتوانیم.»
رهبر غایب طالبان در پیام عیدیاش در بخش اقتصادی نیز ادعاهای بلندی را مطرح میکند. او در این پیام گفته است: «یکی از مسوولیتهای شرعی نظام و قیادت اسلامی توجه به اقتصاد رعیت میباشد و آن تلاشی است که به وسیله آن رعیت از احتیاج رهایی مییابد.» او از هیچ برنامه اقتصادی که بتواند وضعیت شکننده و بحران بشری را مدیریت کند یاد نکرده، اما گفته که این گروه تلاشهایی را در راستای ایجاد شرکتها برای انجام کارهای عامه به خرج داده است. در پیام ملا هبتالله اما جزییات بیشتری در این مورد داده نشده است.
هبتالله آخوندزاده از مردم خواسته که فرصت را برای کشتوکار و ایجاد فابریکهها فراهم سازند و با این گروه همکار باشند. به گفته او، رژیم طالبان نیز تلاش میکند که شرایط بهتر را در بخشهای کشت و زراعت فراهم کند.
در پیام عیدی رهبر طالبان دیده میشود که پس از گشتزنی هواپیماهای بیسرنشین انعطاف به وجود آمده است. او از کشورها خواسته که به حریم هوایی افغانستان حرمت بگذارند و با این گروه روابط نزدیک داشته باشند. به گفته او، طالبان خواستار مناسبات خوب با همه کشورها هستند.
عبدالله خنجانی، معین وزارت دولت در امور صلح حکومت پیشین، در واکنش به پیام عیدی ملا هبتالله نوشته است که او پیش از گشتزنی هواپیماهای بیسرنشین گفته بود که ۲۰ سال دیگر با غرب میجنگد، اما بعد از گشتزنی پهپادها خواستار روابط خوب با جهان شده است.
آقای خنجانی نوشته است: «پیام ملا هبتالله پیش از پرواز طیارههای بدون سرنشین: ۲۰ سال دیگر هم با شما (غرب) میجنگیم. پیام ملا هبتالله پس از پرواز طیارههای بدون سرنشین: ما با جهان روابط خوب میخواهیم. این آدم [هبتالله] اگر بسیار شوقی جهاد، شهادت و استشهاد است، چرا هنوز هم از ترس شهیدشدن غار به غار فرار دارد؟»
پیام رهبر طالبان در حالی منتشر میشود که پس از حمله شاخه خراسان داعش بر مسکو، هواپیماهای بیسرنشین که گفته میشود مربوط امریکا هستند، بر فراز برخی از ولایتها از جمله قندهار گشتزنیهای خود را افزایش دادهاند. ملا هبتالله آخوندزاده پس از این گشتزنیها مقر خود را ترک کرده و در یک پایگاه نظامی در این ولایت جابهجا شده است.