رینا امیری بیلن مخصوص صحبت؛ طالبلر انسان حقوقلریگه متعهد قالیشی اوچون هیچ ضمانت یۉق
اېسله‌تیش: رینا امیری، امریکانینگ افغانستان عیاللری ایشلری بۉییچه خاص نماینده‌سی. او، افغانستان وضعیتیگه بغیشلنگن دوحه‌ده امریکانینگ طالبلر نماینده‌سی بیلن اۉتکزیلگن اوچره‌شوولریده حضوری بار اېدی. خانم امیری اۉزی نینگ جنجاللی توییتلریدن بیریده ایریم خاتینلر و افغانستان فعال عیاللری تاکیدی اوچون دوحه‌ده طالبان بیلن مذاکره‌گه اۉلتیرگنی حقیده یازگن اېدی. رینا امیری ۸صبح بیلن اۉتکزگن بو مخصوص صحبتده، عیاللر حقوقی تۉغریسیده امریکانینگ طالبلر بیلن اۉتکزگن مذاکره‌سی، افغانستان خاتین – قیزلری اوچون امریکا خاص نماینده‌سی نینگ ایش مقصدی، طالبلرنینگ قیلمیشیدن خلاصه‌سی و بو گروه نینگ سیاستلری حقیده بغیشلب گپیره‌دی. اونینگ صحبتلری نینگ بیر قسمیده ایتیشیچه، طالبلرنی انسان حقوقلریگه نسبتن کۉندیریش اوچون ضمانت یۉق، لېکن بو گروه‌گه قۉییلگن باسیملر دوام اېتیشی ممکن دیر. رینا امیری، تعامل اېتیش امریکا طالبان اوچون خواهله‌گن یگانه تنلاو اېمس و بو دولت طالباننی جوابگرلیککه تارتیش اوچون تحریملر و چېکلاولردن فایده‌لنگن. ۸ صبح سیزلرنی بو مصاحبه‌نی اۉقیشده اونده‌یدی.
۸صبح: سیز یقینده انسان حقوقلری کېنگشی نینگ بلند مرتبه‌لی رسمیلری همده بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ ییللیک ییغینیده اشتراک قیلگن اېدینگیز. بو ییغینده نیمه‌لر بۉلیب اۉتدی و افغانستانده انسان حقوقلری وضعیتی اینیقسه افغان خاتین – قیزلری احوالی تۉغریسیده نیمه‌لر محاکمه قیلیندی؟
رینا امیری: مېن اوشبو ییغیلیشلرده افغانستان مساله‌سیگه دېیرلی تمرکز اېتیلگنی، اینیقسه ایکّی یېریک ییغین جریانیده یوقاری مرتبه‌لی رسمیلر قاله‌ویرسه افغانستان انسان حقوقلری نینگ مخصوص گزارشگری و انسان حقوقلری عالی کمیشنری آرقلی رهبرلیک بۉلگنینی بحثلرنی کۉریب جوده خوشحال بۉلدیم. باشقه بو کبی دستورلرهم افغانستان انسان حقوقلری فعالیتیگه یۉنلتیریلگن اېدی. بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی ییغینیده بلند مرتبه‌لی رسمیلر کمیده اوچ یېریک حادثه یوقاری مرتبه‌لی مسووللر اشتراکیده، جمله‌دن وزیرلر سطحیده اۉتکزیلگن ییغینده اساسی تمرکز افغانستان خاتین – قیزلر وضعیتیگه بغیشلنگن اېدی. بو حالت دنیا جماعه‌چیلیگی نینگ افغانستان اینیقسه افغانستانلیک خاتین – قیزلرنینگ حقوقی تامین بۉلیشی اۉزی نینگ بیرینچی اولویتلریدن بۉلگنینی کۉرسته‌دی. اوشبو ییغینلرده، سۉزگه چیققنلر برقرار و خوفسیزلیگی تامینلنگن بیر افغانستانگه اېریشیش اوچون عیاللر حقوقیگه مرکزی اصل اوله‌راق اعتبار بېریلیشییگه تاکیدلب ایتیشلریچه، طالبلر بیلن علاقه‌نی عادیلشتیریش جریانی اۉرته‌گه کېلمه‌یدی، افغانلر حقوقیگه حرمت قیلیش موضوعی نظرده توتیلمه‌گونگه قدر اینیقسه خاتینلر ایشی و قیزلرنینگ اۉقیشیگه قۉییلگن چېکلاولرگه عاید سیاسیتلر اۉزگرمه‌گن حالده، طالبلر بیلن آره یخشیله‌نیشی ممکن اېمس دیر.
۸صبح: سۉنگّی اظهاراتلرینگیزدن سۉنگ بیر قنچه افغان خاتین – قیزلری نینگ تنقیدلری تۉلقینی آستیده قالگنینگیزدن خبرینگیز بۉلسه کېره‌ک. افغان خاتین – قیزلری نینگ مصلحتیدن سۉنگ طالبلر بلند مرتبه‌سی بیلن اوچره‌شگنینگیزنی تیلگه آلگن ایدینگیز. سیزنینگ بو ادعانگیزنی بیر قنچه افغان فعاللری کېسکین رد قیلدی. طالبلر بیلن ملاقات اۉتکزیشینگیز اوچون مصلحت بېرگن خاتین – قیزلردن بیر نېچه‌ته‌سی آتینی تیلگه آلیشینگیز ممکن می؟
رینا امیری: افغان خاتین – قیزلری نینگ کۉپینچه‌سی دنیا جماعه‌چیلیگی نینگ طالبلر بیلن تعامل قیلیشیگه قرشی بۉلگنلرینی بیله‌من. اولرنینگ کۉپینچه‌سی بو مساله‌نی کمینه بیلن اۉرته‌گه قۉیگن اېدیلر. اۉیله‌شیمچه بو موضع درست دیر، مېن هم بیر ییل شو موضعده اېدیم. عین حالده، ایچکری همده افغانستاندن تشقریده ایریم گروه‌لر اۉزگریش یره‌تیش و طالبلرنی جوابگرلیککه تارتیش اوچون اولر بیلن تعامل قیلیشگه قرشی هم اېمسلر. رخصت بېرسنگیز آچیق ایتسم. حتی بو عیاللردن بیرته‌سی هم طالبلر علاقه‌سی عادی بۉلیشی و یا اولرنینگ مشروعیتی اوچون طرفدار اېمسلر تۉغریسی. هیچ بیریمیز طالبلرنینگ افراطیتگه یۉنلتیریلگن سیاسیتینی حمایت قیلمه‌یمیز؛ اما بو خاتین – قیزلرنینگ کۉپینچه‌سی ایش فضاسی، عایله‌لری نینگ باقیش، قیزلریگه مکتبلر اېشیگی قیته آچیلیشی اوچون فوق‌العاده خطرلرنی جان بیلن قبول قیلیب طالبلرنینگ محلی بلند مرتبه‌لی رسمیلری بیلن اوچره‌شیب ملاقات قیله‌دیلر. بو عیال واېرککلرنینگ ایریملری هم کمینه نینگ حاضرگی موقفیمندن فایده‌له‌نیب بو ایشنی بجریشیمنی ایسته‌یدیلر. مېن طالبلر بیلن ملاقات اۉتکزیشدن علاوه، افغان خاتین – قیزلری نینگ ایریم گروه‌لری دنیا جماعه‌چیلیگی طالبلر بیلن مذاکره قیلیش و اولرنینگ اوستیگه باسیم آلیب کېلیشی تۉغریسیده بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ نشر قیلگن گزارش موضوعی اوچون یقال مثال حسابلنه‌دی. سیز مېندن، کیمنه طالبلر بیلن ملاقات قیلیشیم اوچون مصلحت بېرگن کیشلرنینگ آتینی تیلگه آلیشیمنی سۉره‌یپسیز. مېن بو ایشنی قیلمه‌یمن، چونکه اولرگه زیان یېتکزیلیشینی خواهلمه‌یمن؛ طالبلر بیلن مذاکره قیلیش و اولر بیلن تعامل قیلیش طرفداری بۉلگن افغان یشاوچیلریگه بۉلگن هجوملر اینیقسه اجتماعی ترماقلرده بۉلگن حمله‌لرنی اۉزینگیز هم گواهی سیز. اۉشنده‌یکه طالبلرنی هم‌پذیرلیک و دموکراتیک مذاکره اوچون باسیم آستیگه آله‌میز، بیرینچیدن اۉزیمیز اۉز ایتگنلریمیزگه عمل قیلیشیمیر کېره‌ک. همه اوچون فضا بۉلیشی کېره‌ک دیر- طالبلرگه موافق و مخالف بۉلگن برچه تامانلرنینگ سۉزلری اېشیتیلیشی لازم دیر. چېکلنگن تنلاولر فضاسی موجود بۉلگنده و طالبلر انسان حقوقلرنی آیاق آستی قیلیشده مصروف بۉلیب جماعه نینگ یرم قتلمی حقینی انکار قیلگن حالده، هر ایکّی تامان نینگ هم گپی اېشیتیلیشی کېره‌ک. نهایت ده، مېن طالبلر بیلن اوچره‌شیشگه قرار آلدیم، چونکه دنیا جماعه‌چیلیگی نینگ کۉپینچه کلیدی اعضالری اۉرته‌سیده اوچ توافق نطقه بار دیر: ۱) ایچکی اوروشلرگه نسبتن هیچ قنده‌ی تمایل موجود اېمس؛ ۲) طالبلرنی عادیلشتیریش مقصدیده هیچ قنده‌ی حمایت یۉق؛ و ۳) عملی تعامل اوچون احتیاج بار، افغانستان وضعیتی اۉزگریشی اوچون ایریم مسایللرده طالبلرنی باسیم آستیگه آلیش اوچون تلاشلر هم یۉق اېمس. طالبان بیلن مذاکره‌لر آلیب باریشگه قرار قیلینگنیده مېن اوچون سوال شو اېدیکی، مېن افغانستانده‌گی امریکا رهبریتی نینگ بو مسأله‌ده اشتراک اېتمه‌گن یگانه اعضاسی بۉلدیممی یاکه مېن باریب، طالبانگه انسان حقوقلری حمایه قیلینیشینی توشونتیریب بېریشیم کېره‌ک اېدی. اینیقسه عیاللر و قیزلرنینگ دهشتلی احوالی، امریکا قۉشمه ایالتلری اوچون اساسي اوستوارلیک افغانستان دیر؟ مین مذاکره‌گه قۉشیلیشنی تنله‌دیم و ایکّی کون دوحه‌ده اېدیم و طالبلرگه باشقه بۉلیملرگه آلغه سیلجیش اوچون توجه بۉلمسه، اولر امریکا قۉشمه ایالتلری بیلن عادیلشتیریشگه قۉل تاپه آلمه‌یدیلر، مگر افغانلر حقوقیگه حرمت قیلینسه و اینیقسه عیاللرگه قرشی فرمانلر بېکار قیلینسه وخاتین قیزلر حقوقینی هدف آله دیلر. هر بیر ییغیلیشده بو مسأله هر تامانله‌مه کۉریب چیقیلیشی اوچون همکسبلریم بیلن ایشله‌دیم. مېن بو قراردن پیشیمان اېمس. مېن طالبان بیلن علاقه قیلیشنی ایسته‌مسلیگیمنی تۉلیق توشونسم – ده، افغانلرنینگ احوالینی بیرآز یخشیله‌ی آله‌دیمی یاکه یۉقلیگینی بیلیش اوچون بو یاندشوونی حاضر سینه‌ب کۉریشگه تیارمن. هر حالده، مېن حلی هم طالبان بیلن اۉز ارا علاقه و ملاقات یېترلی اېمسلیگیگه ایشانه‌من. طالبان بیلن اوچره‌شیش و ملاقات قیلیش بیلن بیر قطارده افغان عیاللری و فقرالیک جمعیتی بیلن کوچلی همکارلیک و ملاقات جریانینی قۉللب – قوّتلش باره‌سیده‌گی سعی – حرکتلریمنی دوام اېتتیره‌من. مېنینگ دفتریم بو مسأله‌ده احتیاطکارلیک بیلن ایشله‌ماقده.
۸صبح: طالبلر بیلن ملاقاتده سیزنینگ ماسک و حجابلی تصویرلرینگیز نشر بۉلگن دیر. نېگه بونده‌ی لباس کیدینگیز؟
رینا امیری: آچیقچه‌سیگه ایتسم، مېن اۉشه اۉلتیریشده چادر کیمه‌گن اېدیم. شونینگدیک اۉشه اوچره‌شووگه عاید کۉرگن هر بیر تصورینگیز حقیقت اېمس؛ چونکه اۉشه اۉلتیریشده عکس آلینمه‌گن اېدی. مېن بیرینچی بار ۲۰۲۲- ییل جنوری آییده اسلوده طالبلر بیلن کۉریشگنده چادر کیگن اېدیم.
۸صبح: سیز طالبان بیلن مذاکره‌لرده امریکا قۉشمه ایالتلری منفعتلرینی حمایه قیله‌سیز. بیراق، کۉپلب افغان عیاللری طالبانگه عیاللرگه قۉییلگن چېکلاولرنی آلیب تشلش اوچون اولرگه باسیم اۉتکزیشینگیزگه امید قیلماقده. سیزنینگچه، بیر وقت نینگ اۉزیده افغان عیاللری و امریکا حکومتینی خورسند قیله آله‌سیزمی؟
رینا امیری: مېنینگ رۉلیم انسان حقوقلری، جمله‌دن، افغان عیاللری و قیزلری مقامی امریکا قۉشمه ایالتلری سیاستیگه مضمونلی کیریتیلیشی و طالبان و خلق ارا همجمعيتده‌گی شریکلر بیلن اۉز ارا مناسبتلرده اۉز عکسینی تاپیشینی تأمینلشدن عبارت. مېن امریکا قۉشمه ایالتلری منفعتلرینی حمایه قیله‌من و مېنینگ طالبانگه باسیم اۉتکزیش حقیده‌گی طلبیم افغان خلقی نینگ خواهش – ایستکلرینی حرمت قیلیش بیلن ماس کېله‌دی، دېب حسابله‌یمن. افغانستان ایچیده و تشقریسیده افغان عیاللریدن اېشیتگن تکلیف و پیشنهادلریمنی هر بیر صحبتیمده، اینیقسه، طالبان بیلن علاقه‌ده ایته‌من.
۸صبح: نېگه طالبان بیلن علاقه تۉستدن امریکا قۉشمه ایالتلری اوچون افغانستانده انسان حقوقلری و عیاللر حقوقلرینی حمایه قیلیش نینگ یگانه وریانتیگه ایلندی؟ بو قۉشمه شتتلرنینگ طالبانگه باسیم اۉتکزیش اوچون آخرگی تنلاویمی؟
رینا امیری: طالبان بیلن همکارلیک امریکا قۉشمه ایالتلری حکومتی افغانستانده انسان حقوقلری حرمت قیلینیشینی تأمینلش اوچون کۉره‌یاتگن قدملردن بیری دیر. امریکا قۉشمه ایالتلری خلق ارا همجمعیت بیلن بیرگه‌لیکده طالباننی جوابگرلیککه تارتیش واسطه‌سی صفتیده بیر قطار چاره – تدبیرلر و چېکلاولرنی عملگه آشیردی، جمله‌دن، ویزه چېکلاولری چیقریش و بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ چېکلاولری و طالبان اعضالریگه سفرلرینی منع ایتیب قۉیش دیر.
۸صبح: طالبان بیلن مذاکره‌لرینگیز اولرنی افغانستانده انسان حقوقلری و عیاللر حقوقلرینی حرمت قیلیشگه مجبور قیلیشیگه قنده‌ی کفالتلر بار؟ نېگه طالبان امریکا قۉشمه ایالتلریگه دوحه کېلیشوویده بېرگن وعده‌لریدن واز کېچیب، اوندن باشقه مجبوريتنی قیدیریپتی؟
رینا امیری: هیچ قنده ضمانت یۉق. طالبان نینگ مجبوريتلریگه شبهه بیلن قره‌شگه جدّي سببلر بار، اینیقسه، گپ انسان حقوقلری، عیاللر و قیزلرنینگ مقامی حقیده کېتسه. اما بیز طالبانگه افغانلرنینگ حقوقلرینی حرمت قیلیش، جمله‌دن، عیاللر و قیزلرگه نسبتاً قتّيق و مقصدلی چېک قۉییش اوچون دایمي باسیم اۉتکزیشیمیز و ۴۰ میلیون افغان نینگ آغیر احوالینی یخشیلش اوچون قۉلیمیزده‌گی برچه واسطه‌لردن فایده‌لنیشیمیز کېره‌ک.
۸صبح: طالبان بیلن مذاکره‌لرینگیز و افغان جمعیتی نینگ بو مذاکره‌لردن کېنگ ناراضیلیگینی انابتگه آلسک، بو مملکتده انسان حقوقلری، خصوصاً، عیاللر حقوقلری کېله‌جگینی قنده‌ی کۉره‌سیز؟
رینا امیری: آلدینده‌گی یۉل قیین بۉلیب قاله‌دی و خلق ارا همجمعیت نینگ رۉلی مهم بۉلسه – ده، افغانلر نینگ رۉلی جوده مهم دیر. افغان اېرککلری اۉز حقوقلری اوچون کوره‌شه‌یاتگن عیاللر و قیزلر بیلن بیرگه بۉلیشی کېره‌ک. افغانلر اۉرته‌سیده همکارلیک روحینی شکللنتیریش اوچون کۉپراق حرکت قیلیش کېره‌ک. مُراضات‌سیزلیک فقط انسان حقوقلری و اینیقسه عیاللر حقوقلریگه هجوم قیلماقچی بۉلگنلرگه یاردم بېره‌دی. طالبان بیلن مذاکره‌لر آلیب باریش طرفداری بۉلگن آدملرنی طالبانگه خیریخواه، دېب بېلگیلش و طالبان بیلن همکارلیک قیلیشگه قرشی بۉلگنلرنی مېنسیمس‌لیک فایده‌لی اېمس. بعضی قره‌شلر تورلیچه بۉلیشی ممکن بۉلسه – ده، شونی اونوتمسلیگیمیز کېره‌ککی، کۉپچیلیک افغانلرنینگ مبارزه قیلیش اوچون عمومي سببی بار، بو اېسه برچه افغانلر حقوقلرینی حرمت قیلیش دیر.
۸صبح: سۉنگگی ایکّی ییل ایچیده طالبان تامانیدن کۉپلب انسان حقوقلری بوزیلیشی صادر اېتیلگن. خلق ارا انسان حقوقلری تشکیلاتلری طالبان وحشيلیکلری حقیده بیر نېچه بار گزارش بېریشگن. بو گزارشلر طالبانگه جهان باسیمینی باشلش اوچون یېترلی اېمسمی؟
رینا امیری: بیر نېچه‌ته جبهه‌لرده ایشلش کېره‌ک. بیزگه عامه‌وي اخبارات واسطه‌لریده جماعتچیلیک نینگ آنگینی اویغاته‌دیگن و ناتۉغری توشونچه‌لرگه قرشی کوره‌شوچی و بو معما افغانلرنینگ مدنیتی و دینی بیلن باغلیق دېگن ناتۉغری توشونچه نینگ آلدینی آله‌دیگن مقصدلی خبرلرنی اۉز ایچیگه آلگن عامه‌وي اخبارات واسطه‌لری کېره‌ک. عدالت و جوابگرلیکنی تأمینلش اوچون بیزگه حجتلر و دلیللر تۉپلش هم کېره‌ک. خلق ارا همجمعيت بیر آوازدن سۉز یوریتیشی و بیر- بیری بیلن اۉز ارا مناسبتلریده انسان حقوقلری اوستوارلیگینی تأمینلشده همکارلیک قیلیشی جوده مهم دیر.
۸صبح: افغانستان عیاللری حقوقلری بۉییچه مخصوص وکیل لوازمینی اېگه‌له گنینگیزدن سۉنگ، اوشبو اداره نینگ طالبانگه نسبتاً سیاستینی اۉزگرتیریشدن مقصدینگیز نیمه اېدی؟
رینا امیری: مېن افغان عیاللری و قیزلرینی قۉللب – قوّتلشنی اوستوار وظیفه قیلیب قۉیدیم. مېن سیز اوچون اولردن اوچته‌سینی ایتیب اۉته‌من: بیرینچیسی، افغانستان- امریکا قۉشمه ایالتلری مصلحتلشوو میکانیزمینی یره‌تیش. بو میکانیزم امریکا قۉشمه ایالتلری و خلق ارا همجمعيت سیاستیده افغانلرنینگ آوازی مضمونلی بۉلیشینی تأمینلش اوچون ایشلب چیقیلگن. بو جریانده افغانستان نینگ ایچکریسیده و تشقریسیدن کۉپراق آوازلرنی قمره‌ب آلیش اوچون بیز کۉپراق منبع آلیشگه حرکت قیلماقده‌میز.
ایکّینچیدن، امریکا قۉشمه ایالتلری تشقی ایشلر وزیرلیگی نینگ تورلی بۉلیملری و اداره‌لری بیلن همکارلیکده بیز افغانستان عیاللری نینگ اقتصادي امکانیتلرینی کېنگه‌یتیریش (AWER) توزدیک. اویوشمه دولت – خصوصي شریکلیک بۉلیب، افغانستان ایچیده و تشقریسیده افغان عیاللری اوچون تعلیم، تدبیرکارلیک و ایشچی کوچی اشتراکینی قۉللب – قوّتلشگه قره‌تیلگن. شو مقصدده بیز کېلگوسی ییل باشیده بیر قطار همکارلیکلرگه عاید بعضی اعلانلرنی اعلان قیله‌میز.
اوچینچیدن، مېن افغان عیاللری و قیزلرینی قۉللب – قوّتلش بۉییچه خلق ارا همکسبلر، اینیقسه مسلمانلر کۉپ بۉلگن دولتلر بیلن قتّيق ایشلشده دوام اېته‌من و تاباره کۉپراق دولتلر دیپلوماتیک و عملي یاردم کۉرسه‌تیشگه، جمله‌دن، عیاللر و قیزلرگه تحصیلی بورسیه‌لر اجره‌تیشگه تیار اېکنیمدن خورسندمن.
۸صبح: سیزنینگچه، طالبان عیاللرگه نسبتاً سیاستینی یومشتسه، کېله‌جکده اقش و طالبان اۉرته‌سیده‌گی مناسبتلر یومشه‌یدیمی؟
رینا امیری: سۉنگگی ایکّی ییل ایچیده طالبان افغان عیاللری نینگ انسان حقوقلری و اساسي اېرکینلیکلریدن فایده‌لنیشینی چېکلب قۉیگن، شو باعث بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ انسان حقوقلری بۉییچه مخصوص گزارشگری ریچارد بېنت بو وضعیتنی «دنیاده‌گی عیاللر اوچون اېنگ یامان احوال» دېب اته‌گن. مناسبتلر مضمونلی یخشیلنیشی اوچون طالبان سیاستیده، خصوصاً، افغانلرنینگ حقوقلری، جمله‌دن، عیاللر و قیزلر حقوقلری بیلن باغلیق مهم اۉزگریشلر بۉلیشی کېره‌ک.
۸صبح: افغانستانده‌گی عیاللر حقوقلریگه امریکا قۉشمه ایالتلری سرمایه‌سینی قۉللب – قوّتلش اوچون کېله‌جکنی کۉره‌سیزمی؟ بو کتّه سرمایه‌لرنی سقلب قالیش ممکنمی؟
رینا امیری: طالبان نینگ عیاللر و قیزلرگه نسبتاً اویوشتیریلگن تبعیض و افغان فقرالریگه نسبتاً ظلملری انسان حقوقلری بیلن باغلیق جوده جدّي معما دیر. بو نفقط امریکا قۉشمه ایالتلری بلکه برقرار و خوفسیز افغانستانگه اینتیله‌یاتگن هر قنده‌ی دولت منفعتلری اوچون اساسي بۉلگن اقتصادي، خوفسیزلیک و برقرارلیک مسأله‌سی دیر. شو سببدن هم انسان حقوقلری، اینیقسه عیاللر حقوقلری اقش و خلق ارا همجمعیت اوچون اولویت مسأله بۉلیب قاله‌دی.
۸صبح: اَیریم طالبان رسميلری بیلن ملاقاتینگیزدن کېین افغانستانده‌گی حاضرگی طالبان حکومتیده «یخشی طالبان» و «یامان طالبان» اۉرته‌سیده فرق بار دېب اۉیله‌یسیزمی؟
رینا امیری: مېنیمچه، اولرنینگ تصنیفی اونچه‌لیک عادي اېمس. طالبان مفکوروي حرکت دیر. شونده‌ی قیلیب، اولر اۉرته‌سیده کیچیک فرقلر بۉلیشی ممکن، اما بعضیلر کوتگندېک جدّي اېمس. اۉیله‌یمنکی، بعضی طالبلر اۉزلری نینگ، اینیقسه، افغان عیاللری و قیزلریگه قرشی شفقت‌سیز استراتیژيسی و چېکلاوچی سیاستی اۉز مقصدلریگه اېریشه آلمه‌سلیگینی انگلب یېتدی. اوچره‌شوولریم دوامیده طالبانگه ایتگنیمدېک، افغانستانده‌گی سۉنگگی قیرق بېش ییل ایچیده هر بیر حرکت قتّیق قۉللیک سیاست بیلن حکمرانلیک قیلیشگه اورینیب، آدملرنینگ حقوقلرینی پایمال قیلدی، نتیجه‌ده بو سیاست آدملرنینگ ایشانچینی یۉقاتدی و اولرنینگ نابود بۉلیشیگه سبب بۉلدی. طالبان بوندن مستثنا اېمس و اگر اولر اۉز سیاستینی اۉزگرتیرمسه‌لر، خودّی شونده‌ی تقدیرگه دوچ کېلیشه‌دی.
۸صبح: آخرگی سوال صفتیده افغانستانده‌گی عیاللر و قیزلرنینگ کېینگی ایکّی ییلده‌گی حقوقلرینی قنده‌ی بهاله‌یسیز؟
رینا امیری: طالبان اۉزلری قیلگن حرکتلرینی دوام اېتتیرسه، قشّاقلیک، مهاجرت و بې‌قرارلیک کوچه‌یه‌دی؛ لېکن مېن افغانستان خلقیگه ایشانه‌من. بو افغان عیاللری و قیزلری بونده‌ی معمالرگه تاریخده بیرینچی مرته دوچ کېله‌یاتگنی یۉق. اولر بو قیینچیلیکلرنی یېنگیب اۉتیشه‌دی. بو ایکّی ییلدن آرتیق وقت طلب قیلیشی ممکن، اما ایشانچ بیلن ایتیشیم ممکن کی، افغانستان حاضرگی آغیر وضعیتگه تسلیم بۉلیش اوچون بونچه‌لیک قیین یۉلنی باسیب اۉتگنی یۉق. بیزنینگ مسوولیتیمیز اۉز حقوقلری اوچون کوره‌شه یاتگن جسور افغانلرنی قۉللب – قوّتلش و اولرنینگ خواهش – ایستکلرینی حرمت قیلیش دیر.
