بشریت نینگ قوتقریش خیال؛ چپ و راست قنده‌ی اېریشه‌دی؟
ینگی‌لیکده طالبان ییتکچیسی ملا هبت‌الله، ینگی بیاناتیده الله «وکیلی» اوله‌راق برچه بشریت نی قوتقریشنی ادعا قیلگن. سوال بو که طالبان ییتکچیسی قنده‌ی قدرت و امکانیت بیلن دنیا بوتون اهالیسینی فاجعه و فساد دن قوتقره آله‌دی، هېچ واقعی قدرت نینگ بونده‌ی ممکن‌سیز ایشنی عملگه آشیریش توانی یوق. یالغیز بیمار میه ییر یوزی ده الله نینگ وکیلی بارلیگی و دنیا بوتون اهالیسینی توغری یونه‌لیشگه هدایت قیلیشینی تصور قیلیشی ممکن.
شو بیلن بیرگه، سیاسی بونده‌ی خیال سورگن یالغیز طالبان رهبری اېمس بلکه تاریخ بویلب بونده‌ی واقعه‌لر یوزبیریب و هلاکتلی نتیجه گه سبب بولگن. سول (چپ)، آقیم اوله‌راق هردایم اونگ (راست) بیلن قرشی بولیب و خوددی ملا هبت‌الله کبی اسلام گرالر ده‌ی ایشانچ و اعتقادلریدن دفاع قیلیب و هردایم «بشریت نی قوتقریش» نی ادعا قیله‌دی و عکسینچه راست نی جمعیت نی اۉزگرتیریش اوچون بیرینچی دشمنی بیله‌دی. لېکن حقیقت باشقچه نرسه: هم راست و هم چپ دنیاده‌گی بحران‌لرنی حل قیلیش اوچون یول اېزلش اۉرنیده بحرانلر کوچه‌یشی گه سبب بولگن. در حقیقت اونگ و سول سرمایه اوستون قرار بیریله‌دیگن اویین‌نی اوینه‌یدیلر. بو روللر و چپ و راست نینگ ایکّی تورلیک اویین‌لری گه چېک قویمه‌گونچه، نه‌فقط قوتیله آلمه‌یمیز بلکه بشریت نینگ قوتقریش هم اولگیدن کوره قیین بولیشی ممکن.
چپ و راست بشریت نینگ قوتقریشنی ادعا قیلیب و ایدیولوژی‌لری انسان‌لرنی قوتقریشینی تصور قیلیشه‌دی، ایکیله‌سی نینگ ایدیولوژی‌لری سیاست میدانیده نه‌فقط قوتقریش ایدیولوژی اېمس بلکه قوتقریشنی ادعا قیلسه‌لر، انسان‌لر نینگ قول بولیش میزانینی آشیریش گه سبب بوله‌دی. برچه جنت وعده‌سینی بیره‌دی، هېچ کیم بو دنیا جهنم گه اۉزگریلیشی گه اعتبار بیرمه‌یدی.
اونگ و سول نینگ بحثی گه قیتیش
چپ و راست نینگ زیرکرلی و تحمل‌سیز اویینی یالغیز بېر-بېرینی قیته تولید قیلیب و دیالکتیکی بحث گه چېک قوییش اوچون آزادلیکّه اېنتیلگن انسان‌لر گه ینگی دیره‌زه آچیلمسلیگی مقصدیده سعی‌وحرکت قیله‌دی. بو ایکّی معما نینگ دشمن‌لیگی ویروس کبی دیر و بو معما دن قوتقیلیش اوچون قنچه سعی‌وحرکت قیلمنگ شونچه‌لیک اونگه باته‌سیز. حیات نینگ یامان واقعیت‌لری سیزدن موجود توزه‌تیب و بو دیالکتیکی اویین بیر تامانی بولیشی گه مجبور بوله‌سیز: یا چپ بولینگ یا که راست. بو ایکیله‌سی نینگ دشمن‌لیگینی کوریب قنچه‌لیک قۉشمه نقطه‌لری بولیشلرینی اۉنیته‌سیز اېریم موردلرده قوله‌ی فرق‌لر اولرنی اجره ته‌دی، عکسینچه ایکیله‌سی بیر تور. چپ و راست دم آلمسدن بېر-بېری گه قرشی کوره‌شماقده و او ایکیله‌سی بېر-بېرینی قۉللب-قوتلب و قوتقرووچی بولیشینی اصلا سېزمه‌ی سیز.
دیالکتیکی اجزا (تز و آنتی‌تز) قولی‌لیک بیلن بیرگه بولیب و ایکیله‌سی نینگ وجودی فلسفه‌سینی قیینچیلیکّه دوچ قیله‌دیگن یا که انکار قیله‌دیگن قۉشمه دشمن‌لری تامان یونه‌لیشه‌دی. افغانستان کبی بیر مملکتده حتا راست بیلن چپ متحد بولگن- چپ نی اېنگیش اوچون راست خذمتی گه کېرگن؛ چپ جنایت‌لری و حماقت‌لری بیلن یالغیز راست نی کوچه‌یتیرگن.
حاضر ملا هبت‌الله نینگ بشریت نی قوتقریش اوچون بیرگن بیاناتی گه اعتبار قره‌تسک، آچیق طرزده چپ و راست نینگ قانلی قۉشمه نقطه‌لریدن بیرینی تاپیشی‌میز ممکن: ایکیله‌سی فاجعه‌لی و هلاکتلی دیر و او بوکه بشر نینگ خوش‌بخت‌لیگی یینگ‌لری گه بولیب و اونی عملی قیلگن حالده برچه نرسه اۉز جایی گه قرار تاپیب و انسان‌لر نینگ تېریکچیلیگی اولر نیگ اېسته‌گی بیلن اۉتیشینی اۉیله‌یدیلر. بیراق چپ و راست بو فرصت نی تاپگن تقدیرده، انسان‌لر نه‌فقط اولر وعده بیرگن بهشت گه اېریشه آلمه‌یدی بلکه بو ایکیله‌سی حاکم بولگن جغرافیه ده تېریکچیلیک قیلیش آلدیندن هم کوره قیین بولیشی ممکن.
اوزاق بارمه‌یمیز، اۉزیمیز نینگ تاریخی تجربه‌میز گه مراجعت قیله‌میز. دموکراتیک خلق حزبی «سوسیالیسم» توزه‌تیب و «افغان نوین انسان» خلق قیلیش گه زمینه یره‌تیش اوچون کیلگندی. لېکن عملده بیرگن شعارلری گه اوخشه‌مسدی و حکایت یکونیگچه دموکراتیک خلق حزبی اېسته‌گن انسان توزه‌تیلیشیدن هېچ خبر یوق اېدی. شوروی طرفداری بولگن چپ‌گرا بو حزب، عسکینچه مردم نینگ حد دن آشه قییناق‌لش و اۉلدیریش بیلن، افغانستانده اوشه وقتگچه اېنگ ضعیف اسلام گرانی کوچه‌یتیریش گه زمینه یره‌تدی. چپ‌گرا دموکراتیک خلق حزبی اېنگ ضعیف و چېکه ده قالگن آقیم اوله‌راق اسلامی بنیادگرا، افغانستانده اۉروش و سیاست ده اوستون بولیشی گه سبب بولدی. چپ نینگ اویینی راست چونته‌گی فایده‌سی گه یکونلندی. بوگون اسلام‌گرا نینگ اسلامی مملکتلرده رواجلنیش سببی، چپ و راست آره‌سیده‌گی اۉروش ده، بیرینچی گه نسبتن ایکنچی کوپ فایده قیلیش گه باغلیق دیر.
