جشن باستانی نوروز که پیشینه چندهزارساله دارد، در سال 1388 خورشیدی از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) بهعنوان میراث فرهنگی و معنوی بشریت ثبت شده است. سازمان ملل متحد ۲۱ مارچ برابر با روز نخست ماه حمل را بهعنوان «روز جهانی نوروز» به رسمیت شناخته است. نوروز از هزاران سال به اینسو در کشورهای شامل این حوزه تمدنی به شمول افغانستان و کشورهای همسایه تجلیل میشود. نوروز در مناطق مختلف کشور با شیوههای ویژه از سوی شهروندان تجلیل میشود.
در ولایت غزنی از نوروز بیشتر بهعنوان یک جشن عنعنهای و فرهنگی و یک رویداد مرتبط به تحول طبیعت تجلیل میگردد. رفتن به تفریحگاهها در دامن طبیعت، پهن کردن سفره هفتمیوه و هفتسین، رفتن به دیدار بزرگان و احوالپرسی دوستان و بستهگان، از رسم و رواجهای عام در این ولایت است که برای بزرگداشت از نوروز انجام میشود.
خانوادهها چند روز پیش از فرارسیدن نوروز، آمادهگیها برای سال نو خورشیدی را آغاز میکنند. این آمادهگیها از خانهتکانی شروع تا دور کردن لباسهای زمستانی، خرید لباس جدید و تغییر رژیمهای کاری را در بر میگیرد. از بامداد نوروز دیدوبازدیدها آغاز میشود. در بیشتر خانوادهها همه به دیدار بستهگانی میروند که از نظر سن نسبت به دیگران بزرگتر باشند تا دست آنها را ببوسند و نوروز و جشن طبیعت را به آنها تبریک بگویند. این شخص میتواند پدرکلان، مادرکلان و یا بزرگ خانواده و قوم باشد. شمار دیگری صبح زود به قبرستان میروند و برای درگذشتهگان فاتحه میخوانند.
پهن کردن سفره هفتمیوه یکی از رسمهای دیگر رایج در غزنی است که برای گرامیداشت از نوروز انجام میشود. محمدعوض ۳۵ ساله، باشنده اصلی ولسوالی جاغوری ولایت غزنی که از مدتی به این سو در شهر غزنی سکونت گزیده، اکنون برای خرید هفتمیوه به بازار آمده است. این باشنده غزنی در صحبت با روزنامه ۸صبح، با آنکه از بلند رفتن نرخونوا شکایت دارد، تاکید میورزد که برای زنده نگهداشتن این رسم عنعنهای و فرهنگی به قدر توان میوه خشک میخرد.
این باشنده غزنی در صحبت با روزنامه 8صبح میگوید: «برای خرید هفتمیوه به مندوی آمدهام. قیمتها خیلی بلند رفته. نخواستم دست خالی برگردم، کمی کشمش و بادام و همین میوه خشک را گرفتهام. نوروز سالی یک بار میآید، زمستان سخت را سپری کردهایم، به امید یک سال بابرکت به استقبال نوروز میرویم و از خداوند یک صلح، امنیت و باهمی تمنا داریم.»
رفتن به تفریحگاهها یکی دیگر از رسم و رواجهای باشندهگان غزنی در تجلیل از این جشن باستانی است. بیشتر خانوادهها به استقبال از نوروز و سال نو خورشیدی به دامن طبیعت میروند. احمدجاوید، باشنده غزنی، برای خرید مواد خوراکی به یکی از فروشگاههای شهر آمده است. او میگوید: «در نوروز به خیر پلان دارم که اعضای فامیلم را طرف خواجهعمری ببرم (ولسوالیای در شمال غزنی). ساحه سرسبز شده، با طفلها و اعضای خانواده نوروز خود را خوش سپری کنیم. چندین سال است که همین رقم نوروز را تجلیل میکنیم.»
این دومین نوروز است که پس از سقوط نظام جمهوری و رویکارآمدن رژیم طالبان در کشور فرا میرسد. با وصف اینکه نوروز در این حوزه تمدنی بهعنوان یک جشن فرهنگی شناخته میشود، طالبان اما رخصتی این روز را از تقویم برداشته و مانع تجلیل این روز از سوی شهروندان میشوند. در تازهترین مورد، طالبان به باشندهگان ولایت دایکندی هشدار دادهاند که نباید از این روز تجلیل شود و در صورت تخلف با برخورد جدی افراد این گروه مواجه خواهند شد. سال گذشته نیز هیچ رخصتی رسمی به مناسبت فرا رسیدن نوروز در نظر گرفته نشد. آنعده از کارمندان دولت در کابل و بزرگشهرهای دیگری که رخصتی کرده بودند، حاضریشان برای دو روز قید شده بود و هشدار دریافت کرده بودند که از وظایف سبکدوش خواهند شد.