در روزهای اخیر وضعیت امنیتی پاکستان دوباره وخیم شده و حملات تروریستی افزایش یافته است. در جدیترین رویدادی که هفته پیش در منطقه ژوب ایالت بلوچستان رخ داد، 9 نظامی پاکستان کشته شدند که بالاترین آمار تلفات نظامی در سالهای اخیر بوده است. بهصورت کلی امنیت پاکستان بعد از 15 آگست سال 2021 دگرگون شده است و علت اصلی این دگرگونی، تغییرات سیاسی و امنیتی در افغانستان است. با فروپاشی حکومت جمهوریت در افغانستان و روی کارآمدن دوباره طالبان بعد از 20 سال ستیزهجویی، افغانستان دوباره به بهشت امنی برای گروههای بنیادگرای منطقه و جهان مبدل شد. تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) در یک دهه اخیر با طالبان شانهبهشانه جنگیده بود و طالبان افغان در این سالها مهمان این گروه بودند. اما با قدرتگیری طالبان حالا این گروه میزبان است و تحریک طالبان پاکستان مهمان.
تحریک طالبان پاکستان با داشتن پایگاههای امن در ولایتهای جنوبی و شرقی افغانستان نسبت به قبل قویتر شده و حالا امکانات بهروزتر نیز در اختیار دارد. این گروه در حال حاضر در عملیاتهایش از سلاحهای پیشرفته امریکایی استفاده میکند. این موضوع سبب گردیده که تلفات نیروهای پاکستانی بیشتر از پیش شود. استراتژیستهای پاکستانی تصور میکردند که با روی کار آمدن طالبان، امنیت کشورشان بهتر خواهد شد؛ اما حالا با گذشت هر روز معضل امنیتی پاکستان عمیقتر و پیچیدهتر میشود. هفته گذشته روزنامه دان در سرمقالهاش نوشته بود که «دیگر صبر ندارند». این مقاله به وضعیت بد امنیتی در پاکستان اشاره داشت که عامل اصلی آن در اینسوی خط دیورند حضور دارد. استراتژیستها و نظامیان پاکستان معتقد هستند که طالبان به تیتیپی پناه دادهاند و این گروه در خاک افغانستان حضور فعال دارد. زمانی که در هفته گذشته خشونتها دوباره در پاکستان تشدید شد، این کشور طالبان را متهم به پناه دادن به تحریک طالبان پاکستان کرد. در جواب ذبیحالله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان، گفت که تیتیپی در افغانستان حضور ندارد و اگر پاکستانیها مدارکی در این مورد دارند، نشان دهند. در تازهترین مورد تنشهای لفظی، خواجهمحمد آصف، وزیر دفاع پاکستان، گفته است که آنان از روی کار آمدن طالبان خوشحال شدند؛ اما نمیدانستند که این گروه به دشمنانشان پناه خواهد داد.
در این مقاله نگاه گذرایی به حضور افراد دانهدرشت تیتیپی و تروریستهای بینالمللی در خاک افغانستان بعد از قدرتگیری دوباره طالبان میاندازیم.
1- ایمن الظواهری
بهتاریخ 31 جولای سال 2022 ایمن الظواهری، فرد شمارهیک القاعده که از سال 2011 بعد از کشته شدن اسامه بن لادن، بنیانگذار القاعده، رهبری این شبکه را بر دوش داشت، در شهر کابل کشته شد. ایمن الظواهری از سال 2011 در مناطق مرزی افغانستان و پاکستان پنهان بود، تا این که توسط هواپیمای بیسرنشین ایالات متحده در صبحگاه 31 جولای 2022 در وزیراکبر خان کابل کشته شد. کشته شدن ایمن الظواهری بار دیگر این موضوع را ثابت کرد که گروه طالبان رابطهاش با القاعده را قطع نکرده و این رابطه استراتژیک میان دو گروه بنیادگرا همچنان ادامه دارد.
2- مفتی خالد بلتی مشهور به محمد خراسانی
خالد بلتی از ناحیه بلتستان منطقه گلگیت پاکستان بود که از سال 2014 بهجای شاهدالله شاهد بهحیث سخنگوی تحریک طالبان پاکستان کار کرده بود. او در 11 جنوری 2022 در ولایت ننگرهار توسط افراد مسلح ناشناس کشته شد. براساس بیانیه تحریک طالبان پاکستان، مفتی خالد در زمان کشته شدن، در این گروه پست رسمی نداشت.
3- آفتابالله مشهور به یاسر
آفتابالله یکی فرماندهان ارشد تحریک طالبان پاکستان است که بعد از سقوط حکومت چند بار در افغانستان دیده شده است. عکسهایی از او در صفحات مجازی نشر شده که نشان میدهد با پرواز ویژه کامایر به کابل سفر کرده است و در جریان روزهای عید با سرپرست وزارت داخله گروه طالبان دیدار کرده است. او اصالتاً از وزیرستان شمالی پاکستان و عضو گروه فرعی صادق نور است. رسانههای پاکستانی او را مسوول حملات و عملیاتها در وزیرستان شمالی میدانند.
4- عبدالرشید مشهور به عقاب باجوری
عبدالرشید، رییس استخبارات تحریک طالبان پاکستان، بود که بهتاریخ 8 آگست 2022 در ولایت کنر افغانستان کشته شد. براساس اطلاعات، موتر حامل او با بمب کنار جادهای برخورد کرد.
5- عمر خالد خراسانی
در این میان عمر خالد خراسانی درشتترین اسم از میان اعضای تحریک طالبان پاکستان است که در خاک افغانستان کشته شده است. از او بهعنوان یکی از بنیانگذاران تحریک طالبان پاکستان یاد میشود. عمر خالد خراسانی همچنان رهبر گروه جماعتالاحرار بود که حمله بر پولیس لاین پشاور را بر عهده گرفت. خراسانی جماعتالاحرار را در سال 2013 ایجاد کرد و از تحریک طالبان پاکستان جدا شد. او در 2018 زمانی که نورولی محسود، رهبر تیتیپی شد، دوباره به این گروه بیعت کرد. خراسانی در 8 آگست 2022 زمانی که با مفتی حسن سواتی و حافظ دولت خان اورکزایی به سمت ولسوالی برمل در پکتیکا میرفت، موترشان با ماین کنار جاده برخورد کرد و کشته شدند. او از مخالفان گفتوگوهای صلح میان دولت پاکستان و تیتیپی بود.
6- اختر خلیل
اختر خلیل از فرماندهان ارشد تحریک طالبان پاکستان بود که در سپتامبر 2022 در ولایت ننگرهار افغانستان کشته شد. او اصالتاً از ناحیه جانیخیل بنو بود. او قبل از پیوستن به تیتیپی گروه خاص خودش را داشته و در سالهای اخیر به تحریک طالبان پاکستان پیوسته بود.
7- مولوی صبغتالله تکل
مولوی صبغتالله تکل در جون 2023 زمانی که تلاش داشت با 15 جنگجوی تحریک طالبان پاکستان از خط دیورند عبور کند، توسط مرزبانان پاکستانی در ولایت پکتیکا کشته شد.
8- سربهکف مهمند
سربهکف مهمند از جمله فرماندهان ارشد جماعتالاحرار و تحریک طالبان پاکستان بود که در 26 جون 2023 در ولایت کنر فوت کرد. اکسپرستریبون در گزارشی نوشته که احتمالاً سربهکف مهمند زهر داده شده است. تحلیلگران نیز باور دارند که او در یک وضعیت نامعلوم درگذشته، در حالی که هیچ بیماری جدی نداشته است. احتمالاً درگیریها و تنشهای اخیر میانگروهی تحریک طالبان پاکستان در فوت سربهکف مهمند نقش داشته است.
9- طارق سواتی
طارق سواتی از فرماندهان ارشد تحریک طالبان پاکستان و مغز متفکر حمله بر بس چینیهای در بند داسوی ایالت خیبرپختونخواه بود که در جولای 2023 در افغانستان کشته شد.
10- صفدر
صفدر از فرماندهان ارشد تحریک طالبان پاکستان در 19 جولای سال جاری در غنیخیل ننگرهار مورد حمله قرار گرفت و بهشدت زخم برداشت. براساس گزارشها، او بعد از حمله به شفاخانه آریانا در شهر جلالآباد انتقال یافت.
11- حجتالله ریحان
حجتالله ریحان از جمله مهاجمان انتحاری بود که بر یک مقر ارتش پاکستان در منطقه ژوپ ایالت بلوچستان یورش برد. او در این حمله کشته شد و بعد از کشته شدنش عکسهایی در صفحات مجازی نشر شد که نشان میدهد حجت ریحان اصالتاً از ولایت میدانوردک بود. برای او در این ولایت مراسم فاتحه گرفته شد.
12- حمله به نورولی محسود
براساس گزارشها، در تاریخ 16 جولای سال جاری میلادی، بر کاروان حامل نورولی محسود، رهبر گروه تحریک طالبان پاکستان، در شهر جلالآباد افغانستان حمله صورت گرفت. براساس گزارشها، او در حال آمدن از جلسه با جماعتالاحرار بوده که موترهای حامل او آماج حمله قرار گرفتند. منابع میگویند که در این رویارویی دو محافظ نورولی محسود زخم برداشتند.
این چند مورد، مشت نمونه خروار از حضور گسترده تروریستان بینالمللی در افغانستان است که با تمرکز روی تحریک طالبان پاکستان گردآوری شده است. موارد بالا چند موضوع را آشکار میسازد. یک، گروه طالبان با تحریک طالبان پاکستان رابطه نزدیک دارد و به نیروهای این گروه در افغانستان پناه داده است. براساس گزارشها، نیروهای تحریک طالبان پاکستان در امتداد خط دیورند اردوگاههای تمرینی و آموزشی دارند. دو، تنش میان تحریک طالبان پاکستان اوج گرفته است و کشته شدن فرماندهان ارشد این گروه دال بر اثبات این ادعا است. سه، هرچند طالبان همواره حضور گروههای بنیادگرا در خاک افغانستان را رد کردهاند؛ اما شواهد نشان میدهد که این گروه در افغانستان حضور گسترده و فعال دارد.