روزنامه ۸صبح از هژده سال قبل تا کنون بدون وقفه با «روایت دیروز، آیینه امروز و نوید فردا» به فعالیت رسانهای خود ادامه داده است. این روزنامه با رویکرد خبری، تحقیقی و تحلیلی در راستای حمایت از نهادهای دموکراتیک و تقویت ارزشهای بشری و بازتاب صدای مردم، جایگاه معتبر کسب کرده است. روزنامه ۸صبح پس از سقوط افغانستان بهدست طالبان، بدون وقفه با وجود چالشهای زیاد، به فعالیت خود در تبعید ادامه داده و از هیچ تلاشی در راستای اطلاعرسانی دقیق و بازتاب صدای مردم افغانستان دریغ نورزیده است. این روزنامه از بدو تأسیس تا کنون بیش از ۱۲۰ گزارش تحقیقی و هزاران مطالب تحلیلی در عرصههای مختلف زندهگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، هنری و ورزشی منتشر کرده است. ۸صبح هماکنون به زبانهای فارسی، پشتو، اوزبیکی و انگلیسی فعالیت میکند و بیش از سهونیم میلیون دنبالکننده در شبکههای اجتماعی دارد.
روزنامه ۸صبح هژده سال قبل از امروز در جوزای سال ۱۳۸۶، از سوی شماری از روزنامهنگاران مطرح و فعالان حقوق بشری پایهگذاری شد. این روزنامه از زمان تأسیس تا کنون برای تعمیم دموکراسی و رشد جریانهای سیاسی و مدنی به هدف تقویت ارزشهای حقوق بشری با رویکرد خبری، تحلیلی و تحقیقی بدون وقفه کار کرده است.
این روزنامه با صاحب امتیازی سنجر سهیل و مدیر مسوولی محمد قسیم اخگر، یکی از چهرههای شاخص روشنفکری و از مبارزان آزادیخواه کشور، فعالیت رسانهای خود را آغاز کرد.
آقای اخگر در نخستین سرمقاله ۸صبح گفته بود: «از صبح سخن میگوییم و سرود امروز و فردا را زمزمه میکنیم، که حتا صبح کاذب نیز پایان شب و طلوع فردا را نوید میدهد.» در جای دیگری از این متن آمده است: «بر این اساس، ۸صبح فراخوانی است برای رفتن بهسوی صبح، دعوتی است برای آغاز دیگر. ۸صبح زنگ بیداری است، زیرا با بیداری است که میشود صبح را استقبال کرد و برای آنکه در خواب است صبح معنایی ندارد. و ۸صبح آغاز کار و گشایش درهایی است که در شب بستهاند.»
روزنامه ۸صبح بهعنوان معتبرترین روزنامه چاپی افغانستان، در نزدیک به دو دهه گذشته، بیش از ۱۲۰ گزارش تحقیقی در عرصههای مختلف منتشر کرده که در زمان نشر آن واکنشهای گسترده را در سطح کشور در میان مخاطبان و مقامهای دولتی قبلی در پی داشته است. این روزنامه پس از سقوط افغانستان بهدست طالبان نیز دست از فعالیتهای تحقیقی برنداشته و مصممتر از گذشته به نشر گزارشهای پژوهشی خود ادامه داده است. ۸صبح در نزدیک به سه سال گذشته ۲۴ گزارش تحقیقی نشر کرده که بیشتر بر بازتاب نقض گسترده حقوق بشر از سوی طالبان متمرکز بوده است. در این گزارشها به وضعیت زندانیان بهویژه زندانیان زن، تیرباران غیرنظامیان و نظامیان پیشین، دادگاههای صحرایی، فساد گسترده اداری و مالی، قاچاق مواد مخدر و تقویت گروههای تروریستی توسط طالبان، پرداخته شده که واکنشهای داخلی و بینالمللی را در پی داشته است.
وزارت خارجه ایالات متحده امریکا در گزارش سالانه حقوق بشری امسال خود به یکی از گزارشهای تحقیقی ۸صبح که بازتاب وضعیت زنان زندانی در سه ولایت شمالی کشور است، استناد کرده که با موج گسترده واکنشهای داخلی و خارجی مواجه شده است.
همچنان، ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل و مسوولان برخی از سازمانهای دیگر از نزدیک با ۸صبح در مورد گزارشهای تحقیقیاش گفتوگو کردهاند و یافتههای گزارشها با نهادهای بینالمللی شریک ساخته شده است. پیش از این، برخی از گزارشهای تحقیقی ۸صبح در دادگاه بینالمللی لاهه نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
در حال حاضر، روزنامه ۸صبح افزون بر فعالیت همزمان با زبانهای فارسی، پشتو، اوزبیکی و انگلیسی، دو پادکست تحت نامهای «سخن زن» و «گفتوگوهای شهروندی» نیز دارد. در پادکست سخن زن، روایتها و مسایل مربوط به حوزه زنان منتشر میشود و در پادکست گفتوگوهای شهروندی، برنامه ثبت شده اسپسهای هفتهگی ۸صبح نشر میشود. در کنار این، ۸صبح همزمان مجله هفتهگی نیز دارد که هر هفته در کانادا منتشر میشود.
روزنامه ۸صبح، واحد تحقیقاتی نیز ایجاد کرده و مخاطبان این روزنامه بهزودی شاهد نشر مطالب پژوهشی در عرصههای مختلف خواهند بود. همچنان، بخش تولید ویدیو و تصویر ۸صبح از سال گذشته به اینسو فعال شده است.
روزنامه ۸صبح و خبرنگاران این روزنامه در این مدت جوایز معتبر داخلی و خارجی را نیز کسب کردهاند. سازمان گزارشگران بدون مرز در سال ۲۰۱۲ جایزه جهانی «آزادی اطلاعرسانی» را به ۸صبح تفویض کرد.
جایزه جهانی مرکز شرق و غرب در سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ به پرویز کاوه، رییس اجرایی ۸صبح، داده شد. افزون بر این، ۸صبح جایزه دموکراسی مرکز حمایت از دموکراسی در سال ۲۰۲۳ را مشترکاً با تلویزیون آمو و اطلاعات روز و جایزه ایمی را مشترکاً با نیویارکتایمز در سال ۲۰۲۳ بهدست آورد.
همزمان، خبرنگاران این روزنامه بهویژه اکبر رستمی از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶، بهصورت پیوسته جایزه خبرنگار سال را که همه ساله از سوی مرکز خبرنگاران افغانستان برای گزارشهای تحقیقی و تاثیرگذار داده میشود، ازآن خود کردهاند.
همچنان آسیه حمزهای، خبرنگار ۸صبح، جایزه خبرنگاری سال ۲۰۲۰ و حسیب بهش، سردبیر پیشین روزنامه ۸صبح، جایزه خبرنگاری سال ۲۰۲۲ و امین کاوه، دبیر گزارشها و گزارشگر ارشد این روزنامه، جایزه خبرنگار سال ۲۰۲۳ را بهدست آوردهاند.
روزنامه ۸صبح در این مدت، بدون وقفه در راستای اعتلای ارزشهای حقوق بشری، تقویت آزادی بیان و حمایت از گردش آزاد اطلاعات به کار خود ادامه داده است. ۸صبح هماکنون بهعنوان دریچه خبر افغانستان و نشر گزارشهای روزانه و تحلیلهای مرتبط با اوضاع کنونی افغانستان، منطقه و جهان با گروهی از روزنامهنگاران متعهد و رسالتمند در تبعید بهطور خستهگیناپذیر در پرتو «روایت دیروز، آیینه امروز و نوید فردا» فعالیت میکند.
فردوس کاوش، از مدیر مسوولان پیشین روزنامه ۸صبح و از روزنامهنگاران مطرح کشور، در مورد کارنامه گذشته و اکنون ۸صبح چنین میگوید: «۸صبح روزنامهای است که از موضوع حمایت از حقوق بشر، دموکراسی و حاکمیت قانون فعالیت داشته و در ترویج حاکمیت قانون، حسابدهی دموکراتیک و کنترل شدن قدرت یا دموکراتیک شدن قدرت و تثبیت حقوق و حاکمیت فرد، تا امروز این موضوع را دنبال کرده است و همیشه کوشیده در این موضوع قرار داشته باشد و این یکی از برجستهگیهای روزنامه ۸صبح است.»
روزنامه ۸صبح به دلیل استقامت و تلاش بدون وقفه در راستای تعمیم دموکراسی، ترویج حاکمیت قانون و بازی دموکراتیک، و بازتاب حقایق و نقض گسترده حقوق بشری طالبان، از سوی این گروه بهشدت تحت فشار و تهدید قرار گرفته است.
طالبان در ماه میزان سال ۱۴۰۱، دامنه انترنتی 8am.af را بستند و نیز حکم بازداشت مسوولان و کارمندان ۸صبح را در ماه جنوری سال ۲۰۲۳ صادر کردند. ۸صبح اما با تعهدی که به کار مستقل و مسلک روزنامهنگاری دارد، در جهت انعکاس بیطرفانه رویدادها با دامنه جدید (8am.media)، به کارش ادامه داده است.
این در حالی است که مخاطبان ۸صبح نیز فعالیتهای این روزنامه را در راستای تعمیم ارزشهای حقوق بشری و تقویت آزادی بیان و ترویج رویکردهای تحقیقمحور رسانهای ستایش میکنند. آنان میگویند که یکی از برجستهگیهای روزنامه ۸صبح، بازتاب بدون وقفه واقعیتها و حمایت از روندهای دموکراتیک است.
یکی از زنان معترض که در حال حاضر تحت حاکمیت طالبان زندهگی میکند و از مخاطبان همیشهگی ۸صبح است، دیدگاهش را چنین بیان میکند: «۸صبح در زمان تسلط طالبان، صدای رسای زنان و دختران و همه شهروندانی است که از سوی طالبان از جامعه حذف شدهاند. ۸صبح منبع اطلاعات دقیق و مرجع امید برای زنان و دختران است و ما از این رسانه بهخاطر نشر مواضع زنان و همه شهروندان صمیمانه ستایش میکنیم.»
احمد فردوس، یکی از دانشجویان در کابل، میگوید: «وضعیت اطلاعرسانی در این جا [کابل]، خوب نیست. با علاقه مطالب تحقیقی و تحلیلی ۸صبح را میخوانم و آرزو دارم بتوانم مطالبی بنویسم که از سوی این رسانه نشر شود. این کار برایم افتخارآفرین است. ما کار ۸صبح را در این برهه زمانی که به روشنگری و آگاهیدهی ادامه داده، قابل قدر میدانیم.»
روزنامه ۸صبح در حال حاضر با ۳.۶ میلیون دنبالکننده در شبکههای اجتماعی، یکی از پرمخاطبترین رسانههای افغانستان است. پس از سقوط کشور بهدست طالبان، روند چاپ این روزنامه متوقف شده و فعالیتهای آن مانند گذشته به صورت آنلاین و مجله هفتهگی و پادکست ادامه دارد.
روزنامه ۸صبح پیش از سقوط افغانستان بهدست طالبان همزمان در بیش از ۱۰ شهر افغانستان چاپ و توزیع میشد. این روزنامه در زمان حکومت پیشین در ولایتهای کابل، هرات، بلخ و کندز بهصورت همزمان چاپ شده و سپس در ولایتهای بدخشان، تخار، بغلان، غزنی و بامیان توزیع میشد.
روزنامه ۸صبح به صورت پیوسته تاکید کرده است که به کار مستقل و مسلکی روزنامهنگاری خود در جهت انعکاس بیطرفانه رویدادها و بازتاب نظرات مردم ادامه خواهد داد و هیچ اقدام سرکوبگرانه طالبان و سایر گروههای بنیادگرا نمیتواند صدای این رسانه را که برای آزادی بیان و گردش آزاد اطلاعات کار میکند، متوقف سازد.