کمیسیون مستقل حقوق بشر با نشر اعلامیهای در واکنش به حمله مرگبار به مکتب سیدالشهدا در غرب کابل گفته است که «همین اکنون» باید آتشبس اعلام شود؛ زیرا میزان تلفات غیرنظامی جنگ نگرانکننده است. اعلامیه کمیسیون مستقل حقوق بشر در این مورد روز یکشنبه، نزدهم ثور زیر عنوان «درباره کشتار دانشآموزان مکتب سیدالشهدا در غرب کابل و ادامه تلفات غیرنظامیان» نشر شده است. کمیسیون مستقل حقوق بشر گفته است که کودکان، زنان و مردان در بسیاری از نقاط کشور کشته میشوند و تنها راه جلوگیری از تلفات غیرنظامیان، آتشبس دایمی است. این نهاد از طالبان خواسته است که به انجام آتشبس پایدار متعهد شوند.
طبق اعلام کمیسیون مستقل حقوق بشر، در حمله بر مکتب سیدالشهدا در دشت برچی از مربوطات حوزه سیزدهم شهر کابل بیش از ۵۰ نفر کشته و ۱۵۱ تن دیگر زخمی شدهاند. این آمار از قربانیانی است که تاکنون شناسایی شدهاند.
یافتههای کمیسیون مستقل حقوق بشر نشان میدهد که در ماه رمضان (۱۳ اپریل تا ۷ ماه می) ۱۳۰ رویداد منجر به تلفات ۵۱۹ تن از افراد ملکی شده است که شامل ۱۶۰ کشته و ۳۵۱ زخمی میشوند. این رقم آمار تلفات حمله روز شنبه به مکتب سیدالشهدا را شامل نمیشود.
حمایت ویژه از هزارهها و دشت برچی
با توجه به این موارد، کمیسیون مستقل حقوق بشر گفته است که دولت افغانستان طبق قوانین بینالمللی بشردوستانه و حقوق بینالملل بشر، موظف است از جمعیت در معرض خطر جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت، پاکسازی قومی یا نسلکشی محافظت کند. به گفته این نهاد، قوانین بینالمللی دولت را موظف به اتخاذ تدابیری برای جلوگیری از نسلکشی، جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت و آزار و اذیت بر اساس قومیت و جنسیت میکند. طبق اعلام کمیسیون مستقل حقوق بشر، در اکتبر سال ۲۰۲۰، حدود شش ماه پیش از حمله روز شنبه، بیش از ۴۰ دانشآموز در حمله به مرکز آموزشی کوثر دانش جان خود را از دست دادند. به همین ترتیب، در ماه می سال ۲۰۲۰، نزدیک به یک سال پیش، ۱۱ مادر باردار، دو پسر و یک قابله بهصورت بیرحمانه به قتل رسیدند و پنج تن از مادران زخمی شدند. کمیسیون مستقل حقوق بشر میگوید که این عمل آشکارا زنکشی و کودککشی بود.
کمیسیون مستقل حقوق بشر تأکید کرده است که حکومت افغانستان باید به تعهدات خود طبق میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی عمل کند و به کشتار هدفمندانه هزارهها اذعان کند و فوراً طرح حمایتیای را مبتنی بر حقوق بشر برای دشت برچی و مناطق غرب کابل تهیه و ابلاغ کند. این نهاد میگوید که طرح باید شامل برنامههایی برای جبران خسارت جمعی نیز باشد.
ورود سازمان ملل برای تحقیقات درباره کشتارها و خشونتها در افغانستان
کمیسیون مستقل حقوق بشر از جانب دیگر گفته است که آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، باید در این هفته نشست رهبری ویژهای را برگزار کند. به گفته کمیسیون مستقل حقوق بشر، این نشست باید قبل از نخستین روز عید برگزار شود و برگزاری آن نباید بیشتر از پنجشنبه ۱۳ می به تأخیر بیفتد. کمیسیون مستقل حقوق بشر از دبیر کل سازمان ملل متحد خواسته است که باید به طور واضح اعلام کند که سازمان ملل متحد میخواهد چه کار عملی در مورد مردم افغانستان انجام دهد؟ «به قتل این کودکان و نرخ نگرانکننده تلفات غیرنظامیان بپردازید و تضمین کنید که این خشونت هرگز تکرار نمیشود».
از جانبی هم، کمیسیون مستقل حقوق بشر گفته است که ویرجینیا گامب دو پوتژیتر، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور کودکان و درگیریهای مسلحانه، باید بلافاصله اقدامات عملی و ملموسی را که سازمان ملل برای اطمینان یافتن از هدف قرار نگرفتن مکاتب، مراکز تدریس خصوصی و دانشگاهها در برنامه دارد، روی دست گیرد تا چنین اعمال خشونتباری در برابر مراکز تحصیلی تکرار نشود. به پیشنهاد کمیسیون مستقل حقوق بشر، خانم گمب باید مراحل اولیه اقدامات را قبل از نخستین روز عید و حداکثر پنجشنبه، ۱۳ ماه می اعلام کند.
به همین ترتیب، کمیسیون مستقل حقوق بشر میگوید که یک تیم متخصص و کاملاً مستقل از محققان سازمان ملل متحد باید برای انجام یک مأموریت حقیقتیابی در مورد این کشتار و سایر خشونتها در افغانستان اقدام کند.
این نهاد خاطر نشان کرده است که آنتونیو گوترش باید متعهد شود که تیمی از محققان سازمان ملل را به افغانستان بفرستد تا در همآهنگی با یوناما یک مأموریت حقیقتیابی را در مورد تمام اتفاقات بزرگی که در این اواخر در افغانستان رخ داده است، انجام دهد. هدف از این تحقیق، به پیشنهاد کمیسیون مستقل حقوق بشر شناسایی مجرمان و گردآوری شواهد باشد.
کمیسیون مستق حقوق بشر افغانستان میگوید که سازمان ملل متحد، به عنوان متولی حقوق بینالمللی بشر، مطابق قطعنامه ۲۵۴۳ (۲۰۲۰)، ۶ «e، g»شورای امنیت و کلیه قطعنامههای قبلی شورای امنیت در مورد افغانستان، باید عاملان این جنایات را شناسایی کند.
به باور کمیسیون مستقل حقوق بشر، این امر، شامل تمامی حمایتها و وابستهگی آنها به سایر بازیگران دولتی و غیردولتی و منابع مالی، پناهگاهها، آموزش و استخدام آنها باشد. در اعلامیه کمیسیون مستقل حقوق بشر آمده است: «چه کسی یا کسانی مرتکب کشتارکودکان ما شدهاند و چه کسی یا کسانی از این کشتارحمایت میکنند؟ اینها باید بهطور شفاف و دقیق شناسایی شود». کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان از سازمان ملل متحد خواسته است که بلافاصله تعهد خود را در مورد شناسایی عاملان این جنایت - ریشه و شاخههای آنـ اعلام کند و ظرف ۶۰ روز گزارش خود را منتشر کند.
به همین ترتیب، کمیسیون مستقل حقوق بشر خاطرنشان کرده است که شورای امنیت باید قطعنامهای در مورد تراژیدیهای بزرگ اخیر، افزایش جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت در افغانستان صادر کند و متعهد شود که عاملان این جنایات را شناسایی و از آنها بازخواست میکند.
ایجاد کمیسیون تحقیق بینالمللی
کمیسیون مستقل حقوق بشر میگوید که یک کمیسیون میانحکومتی باید در مورد تلفات غیرنظامیان تحقیقات انجام دهد و آنتونیو گوترش باید خواستار تحقیق در مورد تلفات غیرنظامیانی شود که بر اثر انواع خشونتها و در مکانهای مختلف از جمله مساجد، گوردوارهها، شفاخانهها، مکاتب، دانشگاهها و مراکز آموزشی رخ داده است.
به پیشنهاد کمیسیون مستقل حقوق بشر، کمیسیون ایجاد شده باید به طور جامع و مقطعی خشونتهایی را بررسی کند که مردم افغانستان را در تمام مناطق کشور و در هر زمینه هدف قرار داده است. در اعلامیه آمده است: «بررسیهای این کمیسیون، باید شامل روشهای خاصی نیز شود که مردم افغانستان را براساس گروههای قومی، منطقهای و جنسیتی مورد حمله قرار میدهد. دبیر کل گوترش باید اهداف و تعهدات سازمان ملل در مورد این تحقیق را در اسرع وقت اعلام و یک جدول زمانی قابل اجرا را مشخص کند».
مکانیسم و بودجه برای جبران خسارت و مستندسازی از دیگر خواستهای کمیسیون مستقل حقوق بشر است که باد تهیه شود. در اعلامیه آمده است که با خارج شدن نیروهای بینالمللی، از جمله ایالات متحده و کشورهای عضو ناتو از جمله انگلیس، آلمان و هلند، باید اطمینان حاصل شود که مکانیسمهای لازم برای جبران خسارت و مستندسازی وجود داشته باشد. به پیشنهاد کمیسیون مستقل حقوق بشر، این موارد شامل اطمینان از موجودیت اسناد و سوابق دادگاههای رسمی، کمیسیونهای حقیقتیاب و تحقیقات در مورد نقض حقوق بشر، همچنین حفاظت از گزارشها و اسناد تولیدشده و شواهد گردآوریشده باشد.
در پایان، کمیسیون مستقل حقوق بشر تأکید کرده است که باید به صدای قربانیان جنگ در افغانستان گوش داده شود. در اعلامیه آمده است: «غم و اندوه قربانیان جنگ باید به رسمیت شناخته شود و پرسشها و خواستهای آنان شنیده شود. بیشتر خانوادههای قربانیان جنگ در افغانستان از فقیرترین اقشار این کشور هستند. دولت باید تیمی را به محل اعزام کند تا از شرایط اقتصادی خانوادهها اطمینان حاصل کند که آنها مساعدتهایی را که برایشان در نظر گرفته میشود، بدون کموکاست دریافت میکنند». افزون بر این، کمیسیون مستقل حقوق بشر میگوید که کودکان حق دارند در فهرست رسمی قربانیان وزارت شهدا و معلولین قرار بگیرند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر دریافته است که اکثر خانوادههای قربانی حملات قبلی مانند حمله بر دانشگاه کابل، آموزشگاه کوثر دانش و زایشگاه دشتبرچی در فهرست وزارت شهدا و معلولین نیامدهاند که باید به این عمل بلافاصله پایان داده شود.