طالبان همزمان با مبارزه علیه آزادی زنان و آزادیهای مدنی، مبارزه با آزادیهای فکری و مذهبی را نیز در پیش گرفتهاند. زندهگی زیر پرچم سفید طالبان کار دشواری نیست؛ کافی است تا شهروندان بیاموزند چگونه همانند طالبان فکر کنند، سخن بگویند و به امور مذهبیشان رسیدهگی کنند. نمونههای زیادی وجود دارد که مبارزه طالبان با آزادیهای مذهبی را آشکار میسازد.
یک نوار تصویری از طالبان بهتازهگی در اختیار روزنامه 8صبح قرار گرفته است. در این نوار تصویری اعضای طالبان از دو شهروند سلفیباور کشور تعهد میگیرند که باورهای مذهبی خود را تغییر دهند. این نوار تصویری که تاریخ ضبط آن مشخص نیست، نشان میدهد که دو باشنده ولسوالی شیرینتگاب ولایت فاریاب، به دلیل پیروی از افکار مذهبی «سلفیت» نزد طالبان زندانی هستند. طبق محتوای این نوار تصویری، طالبان قصد دارند این افراد را پس از ارایه ضمانت معتبر بهگونه مشروط از زندان رها کنند. شرط طالبان برای رهایی این شهروندان مشخص است؛ باید از سلفیت رو بگردانند و پیروی از یکی از مذاهب چهارگانه اهل سنت را آغاز کنند. همچنان منابع محلی در ولایت فاریاب به روزنامه ۸صبح میگویند که طالبان پنج تن از عالمان سلفی را دو روز پیش (۲۴ سرطان) بازداشت کردهاند.
این نوار تصویری، چهار روز پس از ترور سردارولی ثاقب، رییس علمای سلفی افغانستان در کابل، در اختیار رسانهها قرار گرفته است. تا کنون هیچ فرد و یا گروهی مسوولیت ترور آقای ثاقب را بر عهده نگرفته است.
نشر این نوار تصویری واکنشهای متفاوت شهروندان در رسانههای اجتماعی را برانگیخته است. عدهای از کاربران شبکههای اجتماعی با بازنشر این نوار تصویری، برخورد طالبان با آزادیهای مذهبی را نکوهش کرده و میگویند که طالبان باید به فکر اشتغالزایی برای شهروندان باشند تا تفتیش عقاید مردم. عدهای دیگر اما ضبط این نوار تصویری را به سالهای گذشته نسبت میدهند و همفکری خود با طالبان را آشکار میسازند. طالبان تا کنون درباره این رویداد چیزی نگفتهاند.
نمونههایی از مبارزه طالبان علیه آزادی مذهبی، تنها به این نوار تصویری خلاصه نمیشود. براساس گزارشها، طالبان نهتنها با پیروان فکری سلفیت، بلکه با پیروان همه مذاهب دیگر اختلاف دارند. پیش از این، طالبان تدریس فقه جعفری را در دانشگاه بامیان متوقف کردهاند. منابع محلی در بامیان میگویند که طالبان فقه حنفی را جایگزین فقه جعفری کردهاند. پس از تسلط طالبان بر کشور، اهل تشیع به حاشیه رانده شده و در تصمیمگیریهای کشور دخیل نیستند. طالبان چندین بار نشست عالمان دینی اهل تشیع در کابل و غزنی را برهم زدهاند. مولوی مهدی، یگانه فرمانده هزارهتبار طالبان که اکنون در صفوف مخالف طالبان قرار گرفته است نیز میگوید که اهل تشیع افغانستان پس از روی کار آمدن طالبان در انزوا قرار گرفته و هیچ سهمی در قدرت ندارند. طالبان میگویند که با پیروان فقه جعفری مخالفت ندارند. سهیل شاهین، سخنگوی طالبان، در صحبت با رسانهها گفته است که رژیم آنان هیچ تبعیضی با مردم شیعه ندارد و اهل تشیع افغانستان بهسان دیگر شهروندان کشور میتوانند در «بازسازی و توسعه کشور نقش داشته باشند».
طالبان افغانستان بیشتر پیرو مذهب حنفی هستند. هرچند این گروه تا کنون بهگونه رسمی هیچ مخالفتی با آزادی دینی در کشور از خود نشان ندادهاند، اما پیروان ادیان و مذاهب دیگر، با روی کار آمدن رژیم طالبان خود را مصون احساس نمیکنند. اقلیت هندوها و سیکها که از وفادارترین شهروندان کشور شمرده میشوند با تسلط طالبان بر کشور، بهتدریج افغانستان را ترک کردهاند. براساس گزارش رسانههای هندی، در تازهترین مورد 21 سیک افغانستان دو روز پیش (23 سرطان) کابل را به قصد دهلی نو ترک کردند. اکنون تنها 130 شهروند هندو و سیک افغانستان در کشور باقی ماندهاند. این افراد نیز منتظر اخذ ویزه هستند تا در هند مسکنگزین شوند. تعداد هندوها و سیکها در جریان نظام جمهوری در کشور بین سه تا چهار هزار نفر میرسید.
از سوی دیگر، زبولون سیمینوف، یگانه شهروند یهودی کشور، در نخستین روزهای تسلط طالبان بر کابل، افغانستان را ترک کرد. آقای زبولون در مصاحبه ویژهای با روزنامه 8صبح گفته بود که در جریان نظام جمهوری، فرصتهای بیشماری برای خروجش از کشور مسیر شده بود، اما او قصد داشت آخرین نفسهایش را در افغانستان بکشد. آقای زبولون در سال 1386 پس از وفات رفیق و همباورش، اسحاق لوی، لقب یگانه یهودی افغانستانی را دریافت کرد.
اینهمه در حالی است که طبق گزارش سالانه وزارت خارجه ایالات متحده امریکا، افغانستان زیر پرچم طالبان شاهد نقض شدید آزادیهای مذهبی است. در این گزارش به حمله بر عبادتگاههای اهل تشیع، جمعیت رو به کاهش سیکها و اهل هنود اشاره شده است. طبق این گزارش طالبان عامل اصلی اعمال تبعیض علیه پیروان مذاهب دیگر در افغانستان عنوان میشوند. طالبان اما این گزارش را رد کرده و میگویند که اطلاعات این گزارش نادرست است.
با این حال، جامعهشناسان به این باورند که هر نوع تبعیض در یک جامعه، بهویژه سلب آزادیهای مذهبی، میتواند کشور را به سوی هرجومرج بیشتر سوق دهد. آگاهان سیاسی به این باورند که سختگیری با پیروان مذاهب، بهویژه پیروان سلفیت، زمینه را برای پیوستن آنان به گروه داعش فراهم میسازد.