در حالی که زنان جهان از هشتم مارچ برای تحقق مطالبات برابریطلبانه خود تجلیل میکنند، زنان در افغانستان برای حقوق اولیه انسانی خود در حال مبارزهاند. طالبان در بیش از دو سال گذشته دهها فرمان منعکننده علیه زنان صادر کردهاند که آنان را از تمام حوزههای زندهگی جمعی حذف کرده و به حاشیه راندهاند. این اقدام طالبان از سوی نهادهای حقوق بشری بینالمللی مصداق جنایت علیه بشریت پنداشته شده و آنها خواستار رسیدهگی دادگاه بینالمللی لاهه به این موضوع شدهاند. اکنون زنان و دختران در افغانستان نمیتوانند به دلیل سرکوب شدید توسط طالبان، از ۸ مارچ تجلیل کنند.
شماری از زنان و دختران در حوزه غرب افغانستان که شامل ولایتهای هرات، بادغیس و غور میشود، میگویند که پس از تسلط طالبان بر دشواریهای زندهگی آنان افزوده شده است. به گفته آنان، طالبان زندهگی را به کام آنان به زهر مبدل کرده و زنان از ابتداییترین حق انسانی خود محروم شدهاند.
فهیمه رحیمی (مستعار) که سند ماستری دارد، در دانشگاه هرات استاد بوده است. بانو رحیمی که پیش از سقوط حکومت در برنامهها و محافل ادبی نیز سهم فعال داشت، میگوید که هر چه داشته را طالبان از وی و همنسلانش گرفتهاند. به گفته او، داشتههایی که سالیان متمادی برای رسیدن به آن رنج کشیده بود، با تسلط طالبان در حال نابود شدن قرار دارد.
این استاد دانشگاه هرات در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید که آنچه طالبان با زنان میکنند، رفتاری است که اعراب قبل از اسلام انجام میدادند. او میافزاید: «طالب همه چیز را از ما گرفت. شغل، علم و هنر با تسلط طالبان از زنان گرفته شده است. چهار سال لیسانس و دو سال ماستری خواندم و به آرزویم رسیدم و تدریس در دانشگاه را آغاز کردم، اما طالبان آمده و درب آرزوها (دانشگاه) را به روی ما بستهاند.» بانو رحیمی میافزاید: «استاد دانشگاه بودم و در کنارش در محافل ادبی اشتراک میکردم. گاهی شعر می نوشتم، اما با آمدن طالبان همه از من گرفته شده است. با موجودیت طالب، اینهمه علم و هنر در چهاردیواری خانه نابود میشود. به باور من، انسانی که از هنرش استفاده نکرد و [آن را] به نمایش نگذاشت، با هنرش از بین میرود. این روزگار سیاهی است که زیر سایه طالبان ما زنان داریم.»
زیبا (مستعار) باشنده غور، پس از تسلط طالبان از آموزش محروم شده و برای فرار از مشکلات روحی و روانی گلدوزی میکند. زیبا که در ساحه پایین میدان هوایی غور زندهگی میکند، میگوید که دانشجوی سال چهارم دانشکده تعلیم و تربیه دانشگاه غور بود که توسط طالبان از ادامه تحصیل محروم شده است. این جوان به روزنامه ۸صبح میگوید: «سال چهارم بود که طالبان ما را از رفتن به دانشگاه محروم ساختند. پس از آن خانهنشین شدم. از اینکه خیلی بالایم فشار روحی و روانی بود، حالا گلدوزی و خامکدوزی میکنم.» زیبا میافزاید: «طالب ما دختران را از همه آرزوهایی که داشتیم، محروم کرده است. حالا هر طرفی که میبینم، تاریکی است. دو سال گذشت، اما سرنوشت درس و تعلیم ما مشخص نشد. از اینکه در خانه یک دختر بودم، تا هنوز خانواده به گپم کرده؛ اما از آینده که با حاکمیت طالب دارم، جز هراس و ناامیدی و تاریکی چیزی دیگر نیست.»
تسلط طالبان تنها حق کار و آموزش را از دختران نگرفته، بلکه در شماری از ولایتهای کشور دختران جوان از سوی طالبان سبب شده است تا ازدواجهای اجباری نیز بهگونه بیپیشینه افزایش یابد و دختران جوان به نکاح اجباری جنگجویان این گروه درآورده شوند.
فریبا (مستعار) در رشته حقوق و علوم سیاسی درس خوانده و مدتی در حکومت پیشین ایفای وظیفه کرده است. او پس از تسلط طالبان از وظیفه برکنار شده و سپس به نکاح یکی از جنگجویان طالبان درآمده است. فریبا میگوید: «دولت قبلی که سقوط کرد، بعد از مدتی یک طالب که از قومهای پدرم بود مرا خواستگاری کرد. شرایط هم به نفع طالب و روز هم روز طالب بود. مساله مهم این بود که زن هم از جامعه حذف شد و با اینکه من قبول نکردم و نداشتم، مرا به نکاح همان طالب درآوردند.»
۸ مارچ در حالی فرا میرسد که براساس گزارشها پس از تسلط طالبان بر افغانستان خشونتها علیه زنان افزایش یافته و به دلیل محرومیت دختران و زنان از آموزش و کار، ازدواجهای اجباری نیز تشدید شده است.
از سویی هم، نبود نهادهای حمایت از حقوق زن سبب شده است که این خشونت بیشتر شود و زنان نیز به دلیل تهدید از سوی طالبان تن به ادامه زندهگی اجباری داده و یا هم اقدام به خودکشی کردهاند.