سفیر خلیلزاد در کابل حضور دارد و سندی را که قرار است امریکا با طالبان امضا کند، به بلندپایهگان دولت تسلیم داده است. سند در اختیار رهبران حکومت وحدت ملی است و انتظار میرود که در روزهای آینده رهبران حکومت موضع خودشان را در مورد آن روشن کنند. از آنجایی که رهبران حکومت از موضوع مذاکرهی امریکا و طالبان اطلاع داشتند، به نظر نمیرسد که چیزهای غیرمنتظره در سند ببینند. اگر هم آنان ملاحظات جدی در مورد سند داشته باشند ـ که مسلماً دارند ـ بازهم تغییر جدی در آن نمیآید. ایالات متحده تصمیم خودش را گرفته است. امریکا تصمیم گرفته است که مشکل خود را با گروه طالبان حل کند. مشکل امریکا با طالبان از همان آغاز، موضوع القاعده بود. طالبان نه پس از 11 سپتامبر و نه قبل از آن حاضر بودند که با امریکا در مبارزه با القاعده همکاری کنند. ولی به نظر میرسد حالا پذیرفتهاند که از صف جهادیسم جهانی ضد امریکا خارج میشوند و دیگر القاعده را نمیگذارند که در مناطق زیر سلطهی آنان حضور و فعالیت داشته باشد. وقتی طالبان چنین تعهدی بدهند و کارشیوهای هم برای اجرای این تعهد در نظر گرفته شود، ایالات متحده به جنگ با این گروه خاتمه میدهد. وقتی جنگ با این گروه خاتمه یافت، ایالات متحده به صورت خودکار بدل به میانجی میشود.
ایالات متحده پس از امضای موافقتنامهی طالبان و واشنگتن، نقش خود را از متحد دولت افغانستان به میانجی تغییر میدهد. پس از آن امریکا تلاش میکند که نیروهای سیاسی، حکومت، نمایندهگان طالبان و فعالان جامعه مدنی را در اسلو، پایتخت ناروی، گرد آورد تا در مورد یک آتشبس سراسری و آیندهی سیاسی افغانستان مذاکره کنند. وقتی ایالات متحده تا حد زیادی نقش خود را به عنوان میانجی در نظر بگیرد، روشن است که مذاکره برای آیندهی سیاسی افغانستان، آتشبس و توافق روی این موارد را به انتخابات ریاست جمهوری اولویت میدهد. برای رییس جمهور کنونی، انتخابات ریاست جمهوری اولویت دارد. او میگوید که اول باید انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود و رییس جمهوری روی کار بیاید که مشروعیت انتخاباتی داشته باشد و حکومت منتخب وارد گفتوگوها برای پایان جنگ و آیندهی سیاسی کشور شود. اما برای ایالات متحده اولویت خاموشی سریع تفنگها و توافق روی آیندهی سیاسی افغانستان است. حکومت ترمپ در نوامبر سال آینده انتخابات در پیشرو دارد و انتظار دارد با تحولاتی که در افغانستان میآید، بتواند ختم طولانیترین جنگ تاریخ امریکا را به افکار عمومی آن کشور بفروشد.
خلیلزاد، جان بس، مایک پمپیو و دیگر دیپلماتهای امریکایی مکلفاند که دساتیر آقای ترمپ را عملی کنند. آقای پمپیو، وزیر خارجهی امریکا، هم چندی قبل به شماری از سیاستمداران کابلنشین گفته بود که برای امریکا پایان جنگ و توافق با طالبان در اولویت است، نه انتخابات. او گفته بود که ترمپ دیگر تحمل دوام وضع موجود را ندارد. پیام دیگر وزیر خارجهی امریکا به سیاستمداران کابلنشین این بود که دیپلماسی خلیلزاد یک فرصت بینظیر برای ختم جنگ چهلساله و کاهش قابل ملاحظهی خشونت در افغانستان است که باید از آن استفادهی اعظمی صورت بگیرد. ولی پیشرفتهای دیپلماسی خلیلزاد منافع تیم محمداشرف غنی، رییس جمهور کشور را برآورده نمیکند. آقای غنی، نامزد انتخابات ریاست جمهوری است و میخواهد که این انتخابات بقای ایشان را تضمین کند. اگر انتخابات برگزار نشود، ربط او با سیاست افغانستان زیر سوال میرود. طیفی از سیاستمداران پشتون و غیرپشتون مخالف ارگ، کانالهای تماس و ارتباط با طالبان دارند. در این کانالهای تماس بحثهایی مطرح شده است که نشاندهندهی تمایل طالبان به آتشبس موقت در بدل تأخیر انتخابات است. اگر طالبان در نشست اسلو حاضر به امتیازدهی باشند و با برخی از سیاستمداران روی تأخیر انتخابات به توافق برسند، صدمهی سیاسی آن به رییس جمهور غنی میرسد، به ویژه اگر این توافق مورد استقبال قدرتهای بزرگ از جمله امریکا قرار بگیرد. در این هم هیچ تردیدی نیست که آقای غنی نگرانیهای مشروع در مورد ارزشهای جمهوری و نظم مبتنی بر قانون اساسی نیز دارد. این نظم مشروعیت خودش را از برگزاری انتخابات میگیرد و در صورتی که انتخابات برگزار نشود، موضع طالب قویتر میشود. اگر انتخابات برگزار شود و نتیجهی آن را نامزدان بازنده نپذیرند، باز هم بحران سیاسی خلق میشود و سود آن را گروه طالبان میبرد. به همین دلیل است که وضعیت خیلی پیچیده است و تصمیمگیری در این وضعیت پیچیده بسیار دشوار میباشد.
به احتمال زیاد آقای خلیلزاد مدتی را در کابل میگذراند تا میان آقای غنی و واشنگتن تفاهم حاصل شود. گزارشهای تأیید ناشده هم وجود دارد که آقای غنی به واشنگتن دعوت شده است. اگر مشکل در کابل حل نشود و کاری از دست خلیلزاد برنیاید، به احتمال زیاد مقامهای امریکایی در واشنگتن با آقای غنی مذاکره خواهند کرد تا تفاهمی میان دو طرف به وجود بیاید. طالبان هم به شدت تلاش میکنند که از وضعیت بهرهبرداری کنند تا انتخاباتی برگزار نشود. واشنگتن گزینهای دیگر غیر از مذاکره و تفاهم با آقای غنی ندارد. سیاستمداران دیگر با دیپلماسی خلیلزاد و فیصلههای احتمالی نشست میانافغانی مشکل ندارند. داکتر عبدالله، رییس اجرایی، در مصاحبهی اخیرش با لطفالله نجفیزاده گفت که حاضر است برای ختم جنگ از انتخابات بگذرد و حتا در صورت لزوم اگر برندهی انتخابات هم باشد، از پست ریاست جمهوری صرف نظر کند.