وزیران دفاع سازمان امنیت جمعی: برای مقابله با تروریستان از خاک افغانستان آماده‌گی می‌گیریم
افغانستان پس از تسلط طالبان به کانون نگرانی‌های امنیتی منطقه و جهان مبدل شده است. قدرت‌های بزرگ و کشورهای منطقه بارها از بدل شدن این کشور به بهشت تروریستان هشدار داده‌اند. سازمان پیمان امنیت جمعی که اکثریت اعضای آن با طالبان تعامل نزدیک دارند، بارها از حضور گروه‌های تروریستی در خاک افغانستان ابراز نگرانی کرده است. وزیر دفاع روسیه در نشست این سازمان گفته که تروریستان پس از تسلط طالبان مواضع خود را به‌طور قابل توجهی در افغانستان تقویت کرده‌اند. او این کشور را کانون بی‌ثباتی منطقه خوانده و کشورهای همسایه را از احتمال اقدام‌های تروریستی هشدار داده است. پیش از این، فرمانده سنتکام نیز گفته بود که تروریستان در افغانستان در شش ماه آینده قادر به انجام حمله‌های تروریستی به کشورهای اروپایی و آسیایی خواهند بود. با این حال، سازمان امنیت جمعی گفته است که برای مقابله با گروه‌های شورشی در مرز با افغانستان آماده‌گی می‌گیرد.
نشست شورای وزیران دفاع سازمان پیمان امنیت جمعی (Collective Security Treaty Organization)، روز پنج‌شنبه، ۴ جوزا، در مینسک، به ریاست وزیر دفاع جمهوری بلاروس برگزار شده است. در این نشست، افزون بر وزیران دفاع عضو، ایمانقلی تاسماگامبتوف، دبیر کل و آناتولی سیدوروف، رییس ستاد مشترک این پیمان، نیز حضور داشته‌اند. اشتراک‌کننده‌گان در مورد تهدیدات امنیتی منطقه و اجرای تمرینات نظامی مشترک بحث و تبادل نظر کرده‌اند. این سازمان همچنان گفته است که بیش از ۲۰ سازمان تروریستی با داشتن ده هزار جنگ‌جو در خاک افغانستان فعال هستند. به گفته این نهاد، تنها بیش از ۴ هزار جنگ‌جو در مرزهای جنوبی افغانستان جابه‌جا شده‌اند. سازمان امنیت جمعی در نزدیک به دو سال گذشته پیوسته از افزایش تهدیدات امنیتی از خاک افغانستان در آسیای میانه ابراز نگرانی کرده است. این سازمان در هفتم ثور امسال نیز با نشر خبرنامه‌ای گفت که ناامنی، تهدیدات تروریستی و قاچاق مواد مخدر از افغانستان به کشورهای آسیای مرکزی گسترش یافته است.
در همین حال، سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه، روز پنج‌شنبه، ۴ جوزا، در نشست وزیران دفاع سازمان پیمان امنیت جمعی در مینسک، افغانستان را کانون بی‌ثباتی منطقه توصیف کرده است. خبرگزاری تاس به نقل از وزیر دفاع روسیه گزارش داده است: «واشنگتن قصد دارد از ظرفیت گروه‌های مسلح غیرقانونی در افغانستان برای بی‌ثبات کردن اوضاع در منطقه استفاده کند.»
این مقام روسی، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (NATO) را به خروج «عجولانه» از افغانستان متهم و ادعا کرده که این سازمان می‌خواهد دوباره در منطقه حضور نظامی داشته باشد. او افزوده است: «کشورهای ناتو به‌‌جای تلاش برای بازسازی افغانستان پس از خروج عجولانه به طرق مختلف تلاش می‌کنند تا حضور نظامی خود را در آسیای مرکزی باز گردانند.»
وزیر دفاع روسیه در این نشست گروه‌های مسلح «غیرقانونی» را تهدید اصلی برای ثبات کشورهای منطقه خوانده است. او گفته است: «افغانستان همچنان کانون بی‌ثباتی است. تهدید اصلی از سوی گروه‌های مسلح غیرقانونی می‌آید که پس از قدرت‌گیری طالبان، مواضع خود را در آن کشور به‌طور قابل توجهی تقویت کرده‌اند.»
آقای شویگو، امریکا را متهم کرده که از جنگ‌جویان خاور میانه در افغانستان استفاده می‌کند. در بیانیه او آمده است: «ما معتقدیم که ایالات متحده امریکا قصد دارد از ظرفیت این گروه‌های تروریستی برای بی‌ثبات کردن اوضاع در منطقه استفاده کند. برای این منظور، استقرار مجدد جنگ‌جویان از باندهای تحت کنترل در خاور میانه به افغانستان سازماندهی شده است.»
وزیر دفاع روسیه از نفوذ گروه‌های تروریستی بر کشورهای همسایه افغانستان هشدار داده و گفته است: «در آینده نفوذ آن‌ها [گروه‌های تروریستی] به کشورهای همسایه برای ارتکاب اقدامات تروریستی امکان‌پذیر است.» شویگو خواستار تلاش‌های هماهنگ و تمرینات مشترک در مرزهای افغانستان شده است. او افزوده: «در این شرایط، ما معتقدیم که هماهنگ کردن تلاش‌ها در مسیر افغانستان و توجه لازم به تمرین‌های مشترک دوجانبه و چندجانبه، مهم است.»
آقای شویگو در نشست وزیران دفاع سازمان همکاری شانگهای در دهلی نو نیز هشدار داده بود که گروه‌های تروریستی فعال در افغانستان، اقدامات خود را در آسیای میانه افزایش داده‌اند. او گفته بود که القاعده و داعش فعالیت‌های‌شان را در افغانستان گسترش داده و در نظر دارند نفوذ خود را در کشورهای آسیای مرکزی افزایش دهند. روسیه از اعضای مهم سازمان امنیت جمعی است که با طالبان رابطه نزدیک دارد. این کشور پس از سقوط افغانستان به‌دست طالبان، سفارتش را در کابل فعال نگه داشته است.
این نگرانی‌های مسکو در حالی مطرح می‌شود که پیش از این نشریه امریکایی واشنگتن‌پست به نقل از اسناد فاش‌شده امریکا گزارش داده بود که افغانستان به مرکز تروریسم و هماهنگی داعش تبدیل شده است. براساس ارزیابی سری وزارت دفاع ایالات متحده امریکا، گروه داعش قصد دارد با استفاده از خاک افغانستان حملاتی را در اروپا و آسیا برنامه‌ریزی کند. واشنگتن‌پست نگاشته است که یکی از اسناد محرمانه پنتاگون نشان می‌دهد که «داعش در حال توسعه یک مدل کم‌مصرف برای عملیات‌های بیرونی است که بر منابع بیرون از افغانستان اتکا دارد.»
رزمایش‌های نظامی سازمان امنیت جمعی در مرز تاجیکستان با افغانستان
سازمان پیمان امنیت جمعی پس از سقوط افغانستان به‌دست طالبان تا کنون چند رزمایش نظامی مشترک برگزار کرده است. نخستین رزمایش مشترک این سازمان ماه میزان سال ۱۴۰۰ برگزار شد. براساس گزارش رسانه‌ها، در این رزمایش مشترک نظامی، بیش از ۴ هزار نظامی از کشورهای عضو حضور داشتند. بربنیاد گزارش‌ها، دومین رزمایش مشترک سازمان پیمان امنیت جمعی در هفتم میزان ۱۴۰۱ در مرز افغانستان و تاجیکستان برگزار شد. این سازمان در آن زمان اعلام کرده بود که ۳۰۰ نوع تجهیزات نظامی و حدود هزار نظامی در این رزمایش برای آماده‌سازی نیروهای کشورهای عضو جهت مقابله با تروریست‌ها تمرین نظامی دیده‌اند.
سازمان پیمان امنیت جمعی چگونه سازمانی است؟
سازمان پیمان امنیت جمعی از انعقاد پیمان امنیت جمعی سرچشمه می‌گیرد که در ۱۵ می ۱۹۹۲ در تاشکند، پایتخت اوزبیکستان، توسط سران ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه و تاجیکستان امضا شد. پس از آن، آذربایجان، بلاروس و گرجستان نیز در سال ۱۹۹۳ به آن پیوستند. در حال حاضر ارمنستان، بلاوروس، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه و تاجیکستان از اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی هستند.
تجاوز به یک عضو این سازمان تجاوز به همه اعضای آن است
در ماده چهارم معاهده ایجاد این سازمان آمده است: «اگر یکی از کشورهای عضو مورد تجاوز هر کشور یا گروهی از دولت‌ها قرار بگیرد، این تجاوز به همه کشورهای طرف این معاهده تلقی می‌شود. در صورت تجاوز به هر یکی از کشورهای شرکت‌کننده، سایر کشورهای شرکت‌کننده کمک‌های لازم از جمله نظامی را به آن ارایه خواهند کرد و همچنین حمایت‌هایی را که در اختیار دارند در اعمال حق دفاع دسته‌جمعی مطابق با ماده ۵۱ ارایه خواهند کرد.»
وزیران دفاع سازمان پیمان امنیت جمعی در حالی از تهدیدات تروریستی از خاک افغانستان ابراز نگرانی می‌کنند که پیش از این ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، از حضور و تجمع «آشکار گروه‌های افراطی و تروریستی» از جمله داعش، جنبش اسلامی اوزبیکستان، جماعت انصارالله تاجیکستان و القاعده در مرزهای کشورهای آسیای میانه هشدار داده است. او در پنجاه‌ویکمین نشست مسوولان ارشد امنیتی و استخباراتی کشورهای مستقل مشترک‌المنافع، تهدیدات داعش، القاعده و سایر گروه‌های تروریستی از خاک افغانستان را بی‌پیشینه خواند.
با این حال، امام‌علی رحمان، رییس جمهور تاجیکستان، روز سه‌شنبه، ۲۶ میزان سال ۱۴۰۲ خورشیدی در کنفرانس «همکاری بین‌المللی و منطقه‌ای امنیت و مدیریت مرزها برای مقابله با تروریسم و جلوگیری از تحرک تروریستان» که در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، برگزار شده بود، خواستار ایجاد «کمربند امنیتی» در مرزهای آسیای میانه با افغانستان شد. او گفت: «در شرایط کنونی انتقال جنگ‌جویان تروریست از نواحی جنگ‌زده خاور میانه به مناطق دیگری و در این زمینه تقویت یافتن سازمان‌های تروریستی بین‌المللی در افغانستان برای دولت‌های آسیای مرکزی خوف جدی را به میان آورده است.»
طالبان اما بارها این اظهارات را رد کرده‌اند. مقام‌های این گروه می‌گویند که با همه کشورها تعامل نیک دارند و هیچ تهدیدی از خاک افغانستان متوجه کشورهای همسایه نیست. به‌تازه‌گی سرپرست وزارت خارجه طالبان ادعا کرده که روابط آنان با کشورهای همسایه بهتر از دولت پیشین است.
