دامنه اعتراضهای زنان به حمله انتحاری مرگبار بر آموزشگاه «کاج» در غرب کابل، که دهها کشته و زخمی برجای گذاشته است، به بزرگشهرهای کشور گسترش یافته است. کابل، هرات و مزارشریف به ترتیب در سه روز گذشته گواه راهپیماییهای اعتراضی زنان بودهاند. این معترضان اما بهشدت از سوی افراد طالبان سرکوب شدهاند. شماری از این معترضان بازداشت و گوشیهای همراهشان از سوی طالبان شکسته شده است. در کنار برخورد خشونتآمیز، افراد طالبان در بلخ از خانوادههای دانشجویان معترض ضمانت گرفتهاند تا به دخترانشان از این پس اجازه اشتراک در راهپیماییهای اعتراضی را ندهند.
زنان و دختران دانشجو در دانشگاه بلخ روز دوشنبه، ۱۱ میزان، در اعتراض به حمله انتحاری خونین بر آموزشگاه کاج در دشت برچی غرب کابل که در آن بیش از 50 دانشآموز کشته و 100 زخمی شدهاند، دست به راهپیمایی خیابانی زدهاند. این معترضان با شعارهای: «تحصیل حق ماست»، «مرگ بر تعصب»، «عدالت حق ماست»، «هزارهکشی را توقف دهید» و «ما امنیت میخواهیم» به جادهها ریختند.
نوارهای تصویری که از جریان راهپیمایی دانشجویان دختر در دانشگاه بلخ منتشر شده است، نشان میدهد که آنان با شعارهای: «سکوت را بشکنید، با ما یکجا شوید» و «آزادی حق ماست، تعصب جهالت است»، خشم خود را نسبت به حمله بر مرکزهای آموزشی و آنچه نسلکشی خوانده میشود، ابراز کردهاند.
در یکی از این نوارهای تصویری که در رسانههای اجتماعی دستبهدست میشود، دیده میشود که یکی از دختران معترض بر زمین افتاده و دیگران دور او جمع شدهاند. در این نوار، دیده میشود که جنگجویان طالبان با سلاح بالای سر این دختر ایستادهاند و تلاش دارند معترضان را از ساحه دور کنند. منابع از میان دانشجویان معترض به روزنامه ۸صبح تایید میکنند که این دانشجو پس از لتوکوب از سوی جنگجویان طالبان «ضعف» کرده و بر زمین افتاده است.
یکی از این دانشجویان معترض که به دلیل هراس از طالبان نمیخواهد نامش در گزارش درج شود، در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید: «همه ما در چوک سنچارکی جمع شده بودیم. موقعیت اصلیمان دانشگاه بلخ بود. وقتی دیدیم در آنجا طالبان هستند و نمیتوانیم جمع شویم، اطراف چوک پراکنده شدیم تا دخترها از لیله برسند. دخترها دیر رسیدند. طرف کوچه ریاست معارف و شورای ولایتی پیش رفتیم تا ریاست آبرسانی. در ریاست آبرسانی ما را محاصره کردند. قطعه خاص و سرخ طالبان آمدند، ما را محاصره کردند و سپس به داخل ریاست آبرسانی انتقال دادند.» این دانشجو میافزاید: «خود را تکان میدادیم، دشنام میدادند، بد و بیراه میگفتند. از ناموس و بیغیرتی خانوادههای ما سخن میزدند که به ما اجازه دادهاند تظاهرات کنیم.»
این دانشجوی معترض رفتار خشن افراد طالبان را بیشتر توضیح میدهد: «با ما با خشونت رفتار کردند، لتوکوب کردند. وقتی نمیخواستیم داخل مکان سربسته برویم، ما را کش میکردند. سرهایمان لچ میشد، از حجابهای ما میگرفتند. تلفنهای یک تعدادی از دخترهایی را که مقاومت نشان میدادند، شکستاندند، چادرهایشان را از سرشان انداختند، از موهایشان میگرفتند، تیله میکردند. ما را به زور اسلحه داخل آبرسانی کردند.» او همچنان اضافه میکند: «دخترها ترسیده بودند. دو دختر ضعف کرد؛ یکیاش آمبولانس آمد برد، نمیدانیم کجا برد، یکی دیگریش همانجا بود. تلفنهای ما را گرفتند، شهرت ما را گرفتند. گاهی میگفتند شما را محبس زنانه انتقال میدهیم. باز میگفتند قوماندانی میبریم. یکییکی تلاش کردند. تلفنهای ما را بررسی کردند. ویدیوها را پاک کردند. یکی از دخترها که تلفن خود را پنهان کرده بود، تلفنش را ضبط کردند.»
با این حال، نوار تصویری دیگری که در رسانههای اجتماعی بهصورت گسترده بازنشر شده، دانشجویی را نشان میدهد که با سنگ قفل دروازه را میشکنند و دختران دیگری با شعارهای «سکوت خیانت است» به سوی دروازه هجوم میبرند.
منابع از میان این دانشجویان تایید میکنند، پس از آنکه طالبان مطلع شدند که دختران خوابگاه دانشگاه بلخ قصد دارند راهپیمایی کنند، دروازه خوابگاه را به روی دانشجویان بستند؛ اما آنان قفل را شکستند و خود را به صف معترضان رساندند. به گفته آنان، از سوی طالبان بهشدت سرکوب شدهاند. آن عده از دخترانی که از سوی طالبان بازداشت شدهاند، با ضمانت از بند رها شدهاند. این معترضان میافزایند که طالبان همه نوارهای تصویری و عکسهایی که از جریان اعتراضها در گوشیهای دختران معرض بود را حذف کردهاند.
یکی از این دانشجویان که نخواست نامش فاش شود، به روزنامه ۸صبح میگوید: «وقتی طالبان ما را محاصره کردند، شمارهها و گروههای واتساپ را از تلفنم حذف کردم. حال نمیدانم که چه تعداد از دختران در بازداشت به سر میبرند.» دانشجوی دیگری که در راهپیمایی دیروز در بلخ شرکت کرده بود، در صحبت با روزنامه ۸صبح بیان میکند: «در مزارشریف چند لیلیه دخترانه وجود دارد که از این تعداد تنها دختران دو لیلیه به زور فشار و شکستن قفل دروازهها توانستند در جمع معترضان بپیوندند.» او میافزاید که طالبان دروازه خوابگاههای دیگر را از اول صبح بسته بودند و تا شام باز نکردند.
از این پیش روز یکشنبه، ۱۰ میزان، دانشجویان دانشگاه هرات نیز در اعتراض به آنچه «نسلکشی» هزارهها خوانده میشود، راهپیمایی کردند. راهپیمایی اعتراضی آنان نیز از سوی طالبان سرکوب شد. نواری تصویری که از معترضان دانشگاه هرات منتشر شده، نشان میدهد که یک جنگجوی طالب با گرفتن بازوی یک دختر معترض، او را بهشدت از دروازه به دور میاندازد. در نوارها و تصویرهای دیگر نیز دیده میشود که طالبان با دختران معترض با خشونت رفتار میکنند.
از سوی دیگر دختران در خوابگاه دانشگاه کابل تایید کردهاند که پس از خوردن نان شب، مسموم شدهاند. یک منبع از این خوابگاه به روزنامه ۸صبح گفته است که حدود ۹۰ درصد دانشجویان مسموم شده بودند، اما اجازه رفتن به شفاخانه برایشان داده نشده است. آنان بهشکل گروهی به کلینیک دانشگاه مراجعه کردهاند و وضعیت تعدادی از آنها تاکنون بهبود نیافته است. به گفته منابع، قرار بود روز یکشنبه این دانشجویان در دانشگاه کابل دست به اعتراض بزنند.
با این حال یکی از دانشجویان دانشگاه کابل، در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید: «وضعیت امروزی دانشگاه بهکلی نظامی بود. همهجا افراد طالبان دیده میشدند. در چهارراهیهای داخل دانشگاه موترهای طالبان ایستاده بود. تجمع بیشترشان پیش دانشکده فارمسی بود. افرادشان میگشتند و وضعیت بسیار ترسناک بود.»
از سوی دیگر هشتگ «نسلکشی هزارهها را متوقف کنید» روز دوشنبه، ۱۱ میزان، به یک میلیون رسید و روند همرسانی این شعار در پلاتفرم توییتر ادامه دارد. شماری از شخصیتهای جهانی و نویسندهگان نیز به این کارزار پیوستهاند.
این اعتراضها پس از آن شکل گرفته که صبح جمعه، ۸ میزان، در نتیجه یک حمله انتحاری در مرکز آموزشی کاج در غرب کابل، بیش از 100 دانشآموز کشته یا زخمی شدهاند. دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد برای افغانستان، در تازهترین مورد با نشر خبرنامهای گفته است که تلفات ناشی از انفجار در این محله هزارهنشین در غرب کابل، به ۵۳ تن رسیده است که ۴۶ تن آنان را دختران و زنان جوان تشکیل میدهند.
پیش از این منابع مردمی به روزنامه ۸صبح از جان باختن ۵۷ تن و زخمی شدن بیش از ۱۰۰ خبر داده بودند. همچنان در جریان چهار روز گذشته، یک تعداد زخمیان این حادثه نیز جان باختهاند و این نشان میدهد که آمار تلفات این رخداد در حال افزایش است.