عملیات برای نجات گیرماندهگان زلزله اخیر در پکتیکا و خوست، وارد پنجمین روز خود میشود. براساس معلومات رسمی سازمان بهداشت جهانی، تاکنون دو هزار و ۲۰۰ نفر در این رویداد طبیعی کشته و زخمی شدهاند که قربانیان پسلرزه آن را نیز شامل میشود. وضعیت بیشتر زخمیان این رویداد وخیم خوانده شده است و ممکن است آمار تلفات همچنان افزایش یابد. در این میان، نزدیک به دو هزار نفر پس از زلزله، تروما (ترس، اضطراب و ناامیدی پس از حادثه) میبینند. از این میان، بیش از ۳۵۰ بیمار به همین دلیل و همچنان ناتوانی فزیکی، در شفاخانهها و مراکز صحی بستری شدهاند. این در حالی است که با وجود حضور بیشتر سازمانهای بینالمللی، چالشهای تأخیر در انتقال دوا و تجهیزات و کمبود کارکنان زن برطرف نشده است. گفتنی است که همزمان با ادامه تلاش برای کمک به آسیبدیدهگان از سوی برخی کشورها، نهادها و افرادی در داخل کشور نیز با راهاندازی کمپینی، به کمک آسیبزدهگان شتافتهاند.
آمارهای زلزلهای شدید که سهشنبهشب هفته گذشته بخشهایی از افغانستان را تکان داد، در حال نهایی شدن است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) اعلام کرده است که تا میانههای روز چهارم عملیات نجات، نزدیک به ۸۰۰ کشته و یک هزار و 400 زخمی را ثبت کرده است. این آمار پنج کشته و ۱۱ زخمی پسلرزه این زلزله را نیز شامل میشود که دو روز پس از آن اتفاق افتاد. به این ترتیب براساس آمارها، بیش از ۵۰۰ نفر در ولسوالی برمل پکتیکا کشته و بیش از یک هزار تن دیگر زخمی شدهاند. همچنان آمار در ولسوالی گیان این ولایت به حدود ۲۴۰ کشته و نزدیک به ۴۰۰ زخمی میرسد. سرانجام در ولسوالی سپیره خوست به حدود ۳۰ کشته و بیش از ۶۲ زخمی میرسد. سازمان بهداشت جهانی در گزارشی میگوید که وضعیت بیشتر قربانیان این رویداد وخیم است.
در بخشی از گزارش عملیات روز سوم این سازمان آمده است که نزدیک به یک هزار و ۷۰۰ تن پس از وقوع این رویداد طبیعی، تروما میبینند. در این میان، ۳۵۴ مورد برای درمان تروما، ناتوانی فزیکی و حمایت از معلولیت در شفاخانههای پکتیکا، پکتیا، غزنی و برخی از ولسوالیها بستری شدهاند. سازمان بهداشت جهانی گفته است که هم اکنون پنج شفاخانه و ۱۱ مرکز درمانی را برای درمان این سه مورد در ولایتهای پکتیکا، خوست و پکتیا فعال کرده است. این نهاد گفته است که نظارت فعال را برای جلوگیری از شیوع بیماریهای عفونی آغاز کرده، اما تا میانههای روز شنبه، ۴ سرطان، هیچ موردی از اسهال، کولرا، سرخکان و کزاز را ثبت نکرده است.
به گفته سازمان بهداشت جهانی، نیازسنجی سریع میان سازمانهای بینالمللی آغاز شده است. این نهاد تصریح کرده است که با سازمانهای همکار در ساحه هماهنگی میکند تا وضعیت صحی را ارزیابی و خدمات ارایه کند. با این حال، در گزارش آمده است که چالشها همچنان وجود دارد، زیرا مکانهای مراقبت بهداشتی در محل آسیب دیده است و نهادها با کمبود دارو و تجهیزات جراحی روبهرو شدهاند. این سازمان تصریح کرده است که با توجه به چالش موجود و همچنان مشکلات آواربرداری، ممکن شمار قربانیان و افراد آسیبدیده افزایش یابد. این در حالی است که سازمان بهداشت جهانی برای همکاری با افرادی که تروما میبینند، مسوولی را در ساحه گماشتهاند. این در حالی است که افزون بر داکتران عمومی، جراحان ارتوپیدی، متخصصان روانی و دستکم پنج آمبولانس در محلهای زلزلهزده حضور دارند.
با این حال، در گزارش سازمان بهداشت جهانی آمده است که برخی از چالشهای فراراه رسیدهگی به آسیبدیدهگان همچنان پابرجا است. به گفته این نهاد، ولسوالی گیان با مرکز پکتیکا چهار ساعت فاصله دارد و وضعیت سرکها سبب شده است که رساندن تجهیزات به ساحه به تأخیر بیفتد. این سازمان نبود محل اسکان برای کارکنان کمکهای بشردوستانه را یک چالش دیگر خوانده است، زیرا هم اکنون این کارکنان در خیمهها به فعالیتشان ادامه میدهند. افزون بر این، سازمان بهداشت جهانی میگوید که شمار دقیق تلفات هنوز روشن نیست و مشخص نشده که چند خانه در پی زلزله اخیر آسیب دیده است.
مسوولان این سازمان تصریح کردهاند که به دلیل افزایش موارد تروما، آنان با کمبود دوا و تجهیزات طبی روبهرو شدهاند. این در حالی است که برخی از دستگاههای انتقال یافته به محل، ناکارامد تشخیص شده است. در کنار برخی دیگر از موارد، از جمله نبود بهبود در مکانیسم ارتباط بهموقع و شریکسازی اطلاعات، احتمال افزایش بیماریهایی مانند اسهال، وبا و سرخکان و نیازمندی به پاسخ و پشتیبانی چند بخش درونسازمانی، کمبود کارمندان زن در بخشهای ایمرجنسی و تروما از چالشهای دیگر فراراه عملیات نجات آسیبدیدهگان بوده است.
گفتنی است که روند حمایت کشورها با قربانیان زلزله اخیر در پکتیکا و خوست ادامه یافته است. در کنار ایران، تاجیکستان، پاکستان و شماری دیگر از کشورها، امارات متحده عربی نیز کمکهای بشری به افغانستان فرستاده است. روند توزیع این کمکها را رییس دولت امارات بهگونه اختصاصی مدیریت میکند. این در حالی است که کمپینها برای کمک به آسیبدیدهگان در داخل افغانستان ایجاد و کمکهایی نیز جمعآوری شده است. گفتنی است که در کنار سازمان بهداشت جهانی، سازمان جهانی غذا (WFP)، صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA)، صندوق کودکان سازمان ملل متحد (UNICEF) و شماری دیگر از سازمانهای بینالمللی حضور دارند و روند ارایه کمکهای طبی، غذایی و سایر موارد بشری را فراهم میکنند.