طالبان روز گذشته هزاران جلد کتاب را در شهر کابل از کتابفروشیها و مراکز انتشاراتی جمعآوری کردهاند و این روند ادامه دارد. استخبارات این گروه به ناشران و کتابفروشان هشدار داده که هر کس در برابر این تصمیم اعتراض کند، جایش در زندان است. منابع معتبر به روزنامه ۸صبح میگویند که طالبان بیش از ۲۰ هزار جلد کتاب در حوزه تاریخ اقوام، بهویژه کتابهای نوشتهشده در مورد رهبران قومی، مذهب شیعه و مطالب منتشرشده در مورد «جهاد و مقاومت مردم افغانستان» را از کتابفروشیهای شهر بهگونه کامل جمعآوری کرده و با خود بردهاند. استخبارات طالبان به ناشران هشدار داده است که این موضوع نباید رسانهای شود. براساس اخطاریه این گروه، ناشران تهدید شدهاند که اگر این موضوع را رسانهای کنند، طالبان از آنان در زندان پذیرایی خواهند کرد.
منابع معتبر به روزنامه ۸صبح تایید میکنند که طالبان روز گذشته هزاران جلد کتاب را از کتابفروشیها و ناشران کتاب در شهر کابل جمعآوری کرده و با خود بردهاند. حداقل دو منبع معتبر تایید کردهاند که این کتابها از سوی استخبارات طالبان جمعآوری شده است.
یک منبع آگاه که به دلیل تهدیدات امنیتی از سوی طالبان نمیخواهد نامش در گزارش ذکر شود، میگوید که جنگجویان این گروه روز گذشته همه کتابهای تاریخ، بهویژه تاریخ تاجیکان و کتابهای مرتبط به مذهب شیعه و رهبران قومی را جمعآوری کردهاند. این منبع میافزاید: «از تمام ناشران کتابهای مرتبط به تاریخ، مذهب تشیع، تاریخ تاجیکان، کتابهای مرتبط به جهاد و مقاومت، کتابهای مرتبط به رهبران قبلی مانند احمدشاه مسعود، عبدالعلی مزاری و سایرین و کتابهای مرتبط به تاریخ اقوام را کاملا جمع کرده و با خود بردهاند.»
یک منبع معتبر دیگر با تایید این موضوع میگوید: «توضیح دادن در این مورد شر میشود، چون اینها [طالبان] تهدید کردهاند که هیچ رسانهای نباید خبر شود.» این منبع که به دلیل مشابه نمیخواهد نامش در گزارش ذکر شود میافزاید: «از انتشارات سعید حدود ۱۱ هزار جلد کتاب، از انتشارات امیری حدود ۱۰ هزار جلد، از انتشارات مقصودی، نشر واژه و بقیه از هر کدام هزاران جلد کتاب را جمع کرده و با خود بردهاند.»
این منبع میگوید که طالبان پس از جمعآوری این کتابها، ناشران را تهدید کردهاند که کسی حق اعتراض ندارد و سزای معترض زندان است. به گفته منبع: «تهدید هم کردند که کسی حق ندارد اعتراض کند، در غیر آن در زندان منتظرش هستیم.»
یک منبع آگاه میگوید: «از دو هفته به این طرف گزارشهایی بود که طالبان میخواهند کتابفروشیها را تفتیش کنند. یک تیم از وزارت اطلاعات و فرهنگ، یک تیم از استخبارات طالبان و یک تیم از بخش رسانهایشان، به کتابفروشیها رفتند، انبارها و گدامهای ناشران را کامل چک کردند و دیدند و از هر کتابفروشی و ناشر هر چه دلشان خواست برداشتهاند. خیلی هم کتاب جمع کردهاند و هنوز روند جمعآوری کتابها از سوی این گروه تمام نشده است.»
در همین حال دکتر مجیبالرحمان رحیمی، نویسنده و سخنگوی شورای عالی مصالحه ملی حکومت پیشین، در صفحه اجتماعی ایکس خود از مصادره و ممنوعیت کتابهایش از سوی طالبان خبر داده است. آقای رحیمی نوشته است: «طالبان کتابهای مرا مصادره و ممنوع کردند. طالبان به سلسله سیاست سانسور، حذف، انحصار، محدودیت آزادی بیان، تغییر نصاب درسی، مدرسهسازی، ایجاد جامعه تکصدایی و طالبانیسازی کشور کتابهای «واکای گفتمان رسمی شکلگیری دولت در افغانستان»، «نقدی بر ساختار نظام»، «احمدشاه مسعود؛ شهید راه صلح و آزادی» و «دین، دولت و تطبیق شریعت» را از برخی از انتشارات و کتابفروشیها در کابل مصادره کردند و با احضار ناشران و کتابفروشیها از آنان تعهد کتبی گرفتند تا این کتابها را در بازار عرضه نکنند.»
به گفته آقای رحیمی، اسنادی در اختیار او قرار گرفته که نشان میدهد نیروهای مسلح استخبارات طالبان به مراکز انتشاراتی و کتابفروشیها در کابل هجوم برده و گدامهای کتابفروشیها را در حوزه تاریخ، هویت، روشنگری دینی… و کتابهایی از نویسندهگان مشخص را براساس فهرستی که در اختیار داشتهاند، مصادره کرده و با خود بردهاند.
با این حال، کشاورز (مستعار) یکی از تحلیلگران که در سیطره حاکمیت طالبان زندهگی میکند، به روزنامه ۸صبح میگوید: «گذشته طالبان، با صدای رسا دشمنی این گروه با تمدن و فرهنگ را بیان میکند. با آن هم دیدگاهی وجود داشت مبنی بر اینکه طالبان از گذشته یاد گرفتهاند و این بار رفتارهای بدوی سابق خود را تا حد زیادی تعدیل میکنند، اما سانسور شدیدی که بر نشر کتاب وضع کردهاند و همچنین فشارهایی که بر ناشران افغانستانی وارد کردهاند، معلوم میکند که این گروه نهتنها معتدلتر نشده، بلکه رفتارهای افراطیاش را روزتاروز شدت میبخشد.»
آقای کشاورز میافزاید که ریاست استخبارات طالبان و وزارت امر به معروف و نهی از منکر این گروه، در همه حوزههای زندهگی مردم حضور دارند و هر روز بیشتر از دیروز زندهگی مردم را تلختر میکنند. این تحلیلگر تصریح میکند: «طالبان به زور سرنیزه و با تعامل با امریکا، قدرت را به دست گرفتهاند. به همین خاطر از گردش آزاد اطلاعات و آگاهی بهشدت در هراس هستند و از کتاب و سواد و دانش میترسند. طالبان شبکههای اجتماعی افغانستان را با بسیج لشکر سایبری تا حد زیادی در اختیار خود گرفتهاند و اکنون میخواهند حوزه نشر و کتاب را با اِعمال سانسورهای شدید از کار بیندازند.»
استخبارات طالبان در حالی دست به جمعآوری گستردههای تاریخی بهویژه تاریخ اقوام زده است که پیش از این وزارت تحصیلات عالی تحت کنترل این گروه نیز دستور تصفیه کتابهای خانههای دانشگاهها و نهادهای تحصیلی را صادر کرده است.
مقامهای طالبان در این وزارت به تمام دانشگاههای کشور دستور دادهاند که کتابخانههای خود را از کتابهای دوران جمهوریت تصفیه و به جای آنها کتاب «سیرت» را جابهجا کنند.
یک نسخه از نامه این وزارت که قبلا در دسترس روزنامه ۸صبح قرار گرفته، نشان میدهد که در آن از کتابهای سلفیها، تحریریها، شیعهها و مخالفان سیاسی دوران جمهوریت نام برده شده است. سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان دستور داده که پیش از تصفیه، فهرست کتابها را با او در میان بگذارند.
گفتنی است که طالبان در بیش از دو سال گذشته بهطور پیوسته به سانسور رسانهها، یورش بر کتابفروشیها و مصادره هزاران جلد کتاب، نشان دادهاند که به واقعیتهای عینی و جامعه متکثر افغانستان باور ندارند و هر چه در وسعت ذهنی ایدیولوژی این گروه نگنجد، آن را قابل حذف و مردود میدانند.