با گذشت دو سال از حاکمیت طالبان بر افغانستان، بازداشت، خشونت، سرکوب خبرنگاران و سانسور شدید علیه رسانه‌ها در کشور همچنان ادامه دارد. شماری از نهادهای پشتی‌بان رسانه‌ها با نشر اعلامیه‌هایی، از ادامه بازداشت‌ها و وضع محدودیت‌های شدید بر رسانه‌ها و خبرنگاران نگرانی کرده و گفته‌اند که سردبیران و روزنامه‌نگاران در افغانستان تحت کنترل طالبان، «اگر می‌خواهند زنده بمانند»، باید از دستورات طالبان در خصوص رسانه‌ها پیروی کنند. به گفته آنان، دستورات طالبان در قبال رسانه‌ها، راه را برای استبداد و آزارواذیت خبرنگاران و محدودسازی فعالیت روزنامه‌نگاری هموار می‌کند. بربنیاد آمارهای نشر‌شده، تنها در یک هفته اخیر، طالبان دست‌کم پنج خبرنگار را در سه ولایت کشور بازداشت و زندانی کرده‌اند. با این حال، شماری از خبرنگاران دلیل این‌گونه اقدام‌های طالبان را «پنهان کردن ظلم و استبداد» این گروه بالای مردم افغانستان، عنوان می‌کنند.
فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران (IFJ) روز جمعه، ۲۰ اسد، با نشر اعلامیه‌ای گفت که موج بازداشت‌های خبرنگاران در افغانستان، آزادی اندک باقی‌مانده رسانه‌ها را تضعیف می‌کند. این فدراسیون همچنان از بازداشت برخی خبرنگاران از سوی طالبان در ولایت‌های کندز، ننگرهار و پکتیا ابراز نگرانی کرده است. بربنیاد گزارش‌ها، در یک هفته اخیر حبیب‌الله سراب، خبرنگار تلویزیون آریانا در ولایت پکتیا، فقیرمحمد فقیرزی، مسوول دفتر رادیو کلید در ولایت ننگرهار و جان‌آقا صالح، خبرنگار این رسانه و همچنان حسیب‌الله حساس، خبرنگار محلی رادیو سلام وطندار در کندز از سوی طالبان بازداشت شده‌اند. همچنان سید‌وحدت‌الله ابدالی، خبرنگار خبرگزاری باختر تحت کنترل طالبان، از یک هفته به این سو در قید این گروه به سر می‌برد. مرتضا بهبودی، خبرنگار افغانستانی–فرانسوی و امین‌الله عالمی، موسس و صاحب امتیاز رادیوی محلی «ممتاز» در فاریاب، نیز از جمله خبرنگاران زندانی‌اند.
فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران به نقل از تیم داوسن، معاون سرمنشی این نهاد، گفته است که در دو سال گذشته آزادی رسانه‌های مستقل در افغانستان به‌گونه سیستماتیک تضعیف و رسانه‌ها به گروگان گرفته شده‌اند. به گفته او، این‌گونه بازداشت‌ها خبرنگاران را به هراس انداخته و این نشان می‌دهد که برای رسانه‌های مستقل چه‌قدر آزادی باقی مانده است. در همین حال، شماری از خبرنگاران دلیل این‌گونه اقدام‌های طالبان را «پنهان کردن ظلم و استبداد» این گروه بالای مردم افغانستان عنوان می‌کنند.
عبدالله ولی‌زاده، یکی از خبرنگاران کشور، گفت: «متاسفانه وضع حاکم در افغانستان به‌گونه‌ای است که ظرفیت پذیرش انتقاد، بیان آزاد و نقدهای سازنده وجود ندارد. گروه حاکم در افغانستان که خود را عقل کل و به نحوی خود را فرستاده‌گان خدا به روی زمین می‌داند، و فکر می‌کند که هیچ‌گونه خطایی از این گروه سر نمی‌زند؛ به همین دلیل اجازه نسبی گفتن حقایق را به خبرنگاران نمی‌دهد.» او اضافه کرد: «به دلیل این‌که حاکمیت طالبان قابل پذیرش مردم و جامعه جهانی نیست، برای پنهان کردن کاستی‌های، خلاها و ظلم، افراد این گروه دست به بازداشت خبرنگاران و خشونت می‌زنند.»
احمد‌نوید کاوش، یکی دیگر از خبرنگاران، می‌گوید که طالبان «تحمل» تهیه گزارش‌های مستقل و آزاد از وضعیت جاری در افغانستان را ندارند. به گفته او، گروه طالبان از خبرنگاران زندانی اعتراف‌های اجباری می‌گیرد و آنان را مورد شکنجه شدید قرار می‌دهد.
با این حال، خبرنگاران و نهادهای مدافع خبرنگاران خواستار رهایی هرچه زودتر خبرنگاران بازداشت‌شده‌اند.
خشونت، سرکوب، سانسور شدید و بیکاری خبرنگاران
سازمان گزارشگران بدون مرز (RSF) با نشر گزارشی در مورد وضعیت خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان پس از تسلط دوباره طالبان بر کشور، می‌گوید که در دو سال اخیر رسانه‌های این کشور با نابودی مواجه شده‌اند. این گزارش به محدودیت‌های طالبان علیه رسانه‌ها اشاره کرده و گفته است که سردبیران و روزنامه‌نگاران در افغانستان تحت کنترل طالبان، «اگر می‌خواهند زنده بمانند» باید از دستورات طالبان در خصوص رسانه‌ها پیروی کنند.
این سازمان گفته است که دستورات طالبان در قبال رسانه‌ها، راه را برای استبداد و آزارواذیت خبرنگاران و محدودسازی فعالیت روزنامه‌نگاری هموار می‌کند. بربنیاد این گزارش، در جریان دو سال گذشته دست‌کم هشت هزار خبرنگار افغان، کشور و شغل خود را ترک کرده‌اند. در اعلامیه سازمان گزارشگران بدون مرز آمده است: «پس از ۱۵ آگست ۲۰۲۱، بیش از ۸۰ درصد از خبرنگاران زن در افغانستان شغل خود را ترک کرده و از نزدیک به ۱۲ هزار خبرنگار زن و مرد که در سال ۲۰۲۱ در این کشور کار می‌کردند، بیش از دو سوم آن‌ها مسلک خود را ترک کرده‌اند. در دو سال گذشته رسانه‌ها با نابودی مواجه شده‌اند.»
سازمان گزارشگران بدون مرز با استناد به آمار انجمن خبرنگاران مستقل افغانستان، گفته است که از ۱۵۰ تلویزیون اکنون ۷۰ شبکه فعال‌اند، از ۳۰۷ رادیو ۱۷۰ رادیو نشرات دارند و همچنان از جمله ۳۱ خبرگزاری، ۱۸ خبرگزاری فعالیت دارند.
از سویی هم، پروژه داده‌های مکان و رویداد درگیری‌های مسلحانه (ای‌سی‌ال‌ای‌دی) در گزارشی زیر نام «دو سال سرکوب، ترسیم خشونت طالبان با هدف قرار دادن غیرنظامیان در افغانستان» گفته است که سازمان‌های رسانه‌ای باید در برابر بازداشت‌های خودسرانه و سانسور از سوی طالبان، مبارزه کنند. این نهاد افزوده است که پس از آغاز حاکمیت دوباره طالبان بر افغانستان، محیط رسانه به‌گونه دراماتیک تغییر کرده و ۵۰ درصد رسانه‌ها مسدود شده‌اند. در این گزارش آمده است که خبرنگاران در حاکمیت طالبان با تهدیدهای فزیکی زیادی روبه‌رو شده‌اند. بربنیاد این گزارش، بیش از ۷۰ پرونده خشونت در برابر خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ها را از زمان سقوط کابل تا ماه جون سال جاری میلادی ثبت کرده است که بیش از ۸۳ درصد آن قضایا از سوی طالبان انجام شده است.
گفتنی است که طالبان در دو سال حاکمیت خود در افغانستان، محدودیت‌های گسترده‌ای را بر رسانه‌ها وضع کرده‌اند. به گزارش نهادهای ناظر، این گروه شماری از خبرنگاران را بازداشت و شکنجه کرده است. شمار قابل ملاحظه‌ای از خبرنگاران در دو سال گذشته، با تنگ شدن فضای کار روزنامه‌نگاری، افغانستان را ترک کرده‌اند.
