از بدو سقوط افغانستان به دست طالبان تاکنون صدها نظامی پیشین از سوی این گروه بازداشت، شکنجه و کشته شدهاند. رهبر طالبان در روزهای نخست بازگشت دوباره این گروه به قدرت، فرمانی مبنی بر عفو عمومی اعلام کرد؛ اما در بیش از یک سال گذشته، کشتار نظامیان پیشین از سوی جنگجویان طالبان بهشدت ادامه داشته است. پیش از این خبرگزاری «نیویارک تایمز» در گزارشی تحقیقی دریافته بود که در شش ماه نخست حاکمیت طالبان بر افغانستان، حدود ۵۰۰ نیروی امنیتی پیشین، بازداشت، شکنجه و کشته شدهاند. سازمان ملل متحد نیز گزارش داده است که از 24 اسد سال گذشته تا 9 جدی 1400، بیش از ۱۰۰ تن از نیروهای امنیتی دولت پیشین توسط طالبان کشته شدهاند. در تازهترین مورد، براساس یافتههای روزنامه ۸صبح، در جریان دو ماه گذشته بیش از ۱۸ تن از نیروهای امنیتی پیشین از سوی طالبان در کشور تیرباران شدهاند.
براساس روزشمار وقایع روزنامه ۸صبح، از ۲۴ اسد تا ۲۴ میزان سال روان خورشیدی دستکم ۱۸ نیروی امنیتی پیشین توسط طالبان به قتل رسیدهاند. طالبان پس از تجلیل نخستین سالروز پیروزیشان در افغانستان، شکرالله، یکی از فرماندهان پولیس محلی حکومت پیشین را در ولایت ننگرهار به قتل رساندند. همچنان این گروه روز سهشنبه، ۱ سنبله، قاری قدیر، آمر امنیت پیشین ولسوالی خلم را از شهر مزارشریف، مرکز ولایت بلخ، بازداشت کردند. قدیر پس از رهایی از چنگ این گروه، عصر چهارشنبه، ۲ سنبله، در برابر چشم فرزندانش ترور شده است. نزدیکان قاری قدیر ترور او را به طالبان نسبت دادهاند. طالبان اما تاکنون در این باره ابراز نظر نکردهاند.
بر پایه گزارشها، شب سهشنبه، ۱ اسد، نورالدین، باشنده روستای خانقاه ولسوالی ورسج ولایت تخار در ساحه پلآب ترشت این ولایت از موترش پیاده کرده و بهشکل فجیع به رگبار بسته شده و موترش نیز ربوده شده است.
این گروه در یک اقدام دیگر خانمحمد، دگروال پیشین امنیت ملی را زیر شکنجه کشتهاند. خانمحمد باشنده ولسوالی سروبی ولایت کابل بود و جسدش روز چهارشنبه، ۱۶ سنبله، به خانوادهاش تسلیم داده شد. افراد طالبان همچنان علیاکبر، نظامی پیشین را پیش از چاشت یکشنبه، ۲۰ سنبله، در ساحه دوراهی ولسوالی کامه ولایت ننگرهار، تیرباران کردند.
طالبان روز جمعه، ۱۸ سنبله، محرمعلی، فرمانده پولیس محلی پیشین را در ولایت پروان پس از شکنجه کشتند. دو روز پس از این، براساس معلومات منابع محلی، اسدالله، یکی از نظامیان پیشین روز شنبه، ۲۰ سنبله، در ولسوالی خیرکوت ولایت پکتیکا با ضرب گلوله کشته شد. منابع در آن زمان به روزنامه ۸صبح گفتند که هنگام کشته شدن اسدالله، برادر او عاملان تیراندازی را شناسایی و به طالبان معرفی کرده بود، اما عاملان این تیراندازی یک روز پس از بازداشت، از بند رها شدهاند. به تداوم این سلسله، طالبان یک نظامی پیشین را در سمنگان تیرباران کردند. این نظامی پیشین اسلامالدین نام داشت. او دوشنبهشب، ۲۸ سنبله، از خانهاش در ولسوالی خرمسارباغ بیرون کشیده و به رگبار بسته شد. اسلامالدین پس از بازگشت طالبان به قدرت، خانهنشین شده بود. منابع محلی به روزنامه ۸صبح تأیید کردند که این نظامی پیشین دو ماه پیش از کشته شدنش، از ایران به کشور برگشته و سرگرم کشاورزی بود.
براساس روزشمار وقایع روزنامه ۸صبح، طالبان دو سرباز نیروهای کماندوی ارتش پیشین را در ولایت لغمان کشتند. منابع در آن زمان گفتند که این دو سرباز پیشین در ناحیه اول شهر مهترلام، مرکز ولایت لغمان، توسط طالبان بازداشت شده بودند. به گفته منابع، طالبان این دو تن را پس از شکنجه، خفه کرده و اجسادشان را به آب انداختند که ساکنان محل آنها را از آب بیرون کرده و به خانوادههایشان سپردند.
طالبان همچنان در جریان تلاشی خانهبهخانه، حمیدالله، کارمند فرماندهی امنیه ولایت قندهار در زمان حکومت پیشین را در خانهاش کشتند. منابع محلی در این ولایت در آن زمان به روزنامه ۸صبح توضیح دادند که حمیدالله عصر پنجشنبه، ۳۱ سنبله، در مربوطات حوزه دوازدهم امنیتی شهر قندهار کشته شده است. به گفته منابع، در جریانی که طالبان خانه او را تلاشی میکردند، جنجال به میان آمده و سپس جنگجویان طالبان او را به گلوله بستند.
افزون بر این طالبان روز چهارشنبه، ۶ میزان، یک نظامی پیشین را در ولایت لغمان تیرباران کردند. به گفته منابع، این فرد بهرامالدین نورستانی نام داشت و در زمان حکومت پیشین فرمانده امنیه ولسوالی مندول ولایت نورستان بوده است. به گفته منابع، طالبان این نظامی پیشین را در مسیر راه، ابتدا بازداشت و پس از شکنجه، تیرباران کردند. منابع همچنان افزودند که این نظامی پیشین از سوی طالبان به اکمالات جبهه مقاومت ملی از راه نورستان متهم بوده است، اما دادگاه طالبان به او برائت داده بود.
طالبان به تداوم قتلهای پیدرپی نیروهای امنیتی پیشین، محمدخان، از فرماندهان قطعات ۰۴ ضد تروریسم امنیت ملی پیشین را روز یکشنبه، ۲۴ میزان، در شهر اسعدآباد، مرکز ولایت کنر، کشتند. این در حالی است که طالبان دو روز قبل از این حادثه، روز جمعه، ۲۲ میزان، صمیم، عضو کماندوهای ارتش پیشین را در چهارراهی شهید، از مربوطات حوزه دهم امنیتی شهر کابل، در محضر عام تیرباران کردند. جسد صمیم حدود یک ساعت روی جاده ماند. به گفته منابع، آقای صمیم ۲۸ سال سن داشت و باشنده اصلی ولسوالی گلدره ولایت کابل بود. نزدیکان صمیم گفتهاند که او با هیچ گروهی ارتباط نداشت.
این در حالی است که در نتیجه گلولهباری طالبان بر موتر حامل یک نظامی پیشین و اعضای خانوادهاش در ولایت پکتیا، پسر این نظامی پیشین کشته شد. منابع از این نظامی پیشین بهعنوان حاملگلخان، فرمانده پولیس محلی ولسوالی متاخان، نام میبرند. به گفته منابع، در پی گلولهباری طالبان، پسر گلخان کشته و خودش با دو عضو دیگر خانوادهاش زخمی شدهاند که یک زن نیز شامل زخمیان است.
در جریان همین ماه، جسد عبدالحی، یکی از نظامیان پیشین، از شهر فیروزکوه، مرکز ولایت غور پیدا شد. منابع گفتند که خانواده این نظامی پیشین، جسد او را روز سهشنبه، ۱۹ میزان، از مرکز این ولایت پیدا کردهاند. منابع به روزنامه ۸صبح گفتند که حدود یک هفته پیش از اینکه جسد آقای عبدالحی پیدا شود، طالبان او را به جایی نامعلوم انتقال داده بودند.
سه روز پیش از این حادثه، یک نظامی پیشین دیگر در خانهاش در شهر ترینکوت، مرکز ولایت ارزگان، به قتل رسید. منابع گفتند که این نظامی پیشین پاچا نام داشت و شنبهشب، ۱۶ میزان، در ساحه دیک شهر ترینکوت، از سوی تفنگداران ناشناس کشته شده است. طالبان کشته شدن او را تأیید کردند، اما گفتند که پاچا در پی خصومتهای شخصی به قتل رسیده است. با این حال، منابع از قتل فیضالله، یکی از نیروهای پیشین امنیتی در ولایت ارزگان، نیز خبر دادهاند. طالبان با تأیید این رویداد گفتهاند که او پس از مشاجره لفظی با فردی دیگر به اسم نانی، با شلیک گلوله کشته شده است.
با این حال دیده میشود که شکنجه، بازداشت و قتل نیروهای امنیتی پیشین تاکنون ادامه دارد. شماری از نیروهایی که به دلیل هراس از طالبان به کشورهای ایران و پاکستان پناهنده شدهاند، نیز احساس مصونیت نمیکنند و نسبت به وضعیت خود نگراناند. بهتازهگی یکی از فرماندهان نیروهای امنیتی پیشین در پاکستان کشته شده است. نام او صمدخان اچکزی بوده و در شهر کویته از سوی افراد مسلح کشته شد. منابع به روزنامه ۸صبح گفتند که آقای اچکزی معاون پیشین فرماندهی پولیس ولسوالی پنجوایی ولایت قندهار بود و روز یکشنبه، ۱۷ میزان، از سوی افراد ناشناس کشته شد. این نظامی پیشین پس از سقوط افغانستان به دست طالبان، به پاکستان رفته بود.
پیش از این نیز گزارشهای متعددی از شکنجه، بازداشت و قتل نیروهای امنیتی نشر شده است. طالبان در جریان سال جاری یک کارمند صحی و عضو پیشین نیروهای امنیتی را در هرات بهشکل وحشتناک به قتل رساندند و سپس جسدش را به آتش کشیدند. او حسن قانونی نام داشت و دانشآموخته داروشناسی دانشگاه کابل بود.
کشتار نیروهای امنیتی پیشین در حالی ادامه دارد که علاوه بر صدور فرمان عفو عمومی از سوی طالبان، امریکا و ۲۰ کشور دیگر با ابراز نگرانی از کشتار نیروهای پیشین امنیتی، خواستار تحقیق سریع در این مورد شدهاند. وزارت خارجه ایالات متحده امریکا، روز شنبه، ۱۳ قوس ۱۴۰۰، با نشر اعلامیهای گفته بود: «ما عمیقاً نگران گزارشهای مربوط به قتل و ناپدید شدن اجباری اعضای سابق نیروهای امنیتی افغانستان هستیم که توسط دیدهبان حقوق بشر و دیگران مستند شده است.»
پس از آن در دلو سال گذشته، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، نیز گفته بود که از 24 اسد تا 9 جدی سال گذشته خورشید، بیش از ۱۰۰ نیروی امنیتی دولت پیشین افغانستان در داخل این کشور کشته شدهاند. برخی از سازمانهای بینالمللی دیگر از جمله سازمان عفو بینالملل و دیدهبان حقوق بشر نیز از قتلهای هدفمند، شکنجه و بازداشت نیروهای امنیتی پیشین از سوی طالبان اظهار نگرانی کرده بودند. طالبان اما پیوسته این گزارشها را رد کردهاند.
با این حال، روزنامه امریکایی «نیویارک تایمز» گفته بود که طالبان در شش ماه نخست حاکمیتشان بر افغانستان، نزدیک به ۵۰۰ تن از کارمندان دولت پیشین که بیشتر آنان نیروهای امنیتی از جمله افسران نهادهای امنیتی بودند را «کشته» یا «ناپدید» کردهاند.
گفتنی است که آمار دقیقی هنوز از کشتهگان نیروهای امنیتی پیشین وجود ندارد. رسانهها به شماری از مناطق دسترسی ندارند و برخی از این قتلها به دلایل مختلف از جمله هراس خانوادههای قربانیان از طالبان، از چشم رسانهها پنهان باقی میماند. از همین رو، امکان بیشتر بودن شمار قربانیان نیروهای امنیتی به دست طالبان وجود دارد. در این گزارش تنها شمار آنعده از نیروهای امنیتی حکومت پیشین درج است که رسانهای شده است.