شورای امنیت سازمان ملل متحد بهدنبال وضع محدودیتهای طالبان در انتقال کمکهای بشری و بدرفتاری با کارمندان نهادهای مددرسان، ۵۶ برنامه کمکرسانی را در ماه جولای سال جاری میلادی در افغانستان متوقف کرده است. این شورا با نشر گزارشی گفته که عملکرد طالبان، تلاشهای نهادها را برای رسیدهگی به بحران بشری در این کشور به چالش کشیده است. براساس گزارش، طالبان در اجرای فعالیتهای بشری مداخله کردهاند و نیز به داراییها و امکانات بشردوستانه آسیب زدهاند. تاخیر در امضای تفاهمنامهها و مداخله در استخدام کارمندان از عوامل دیگر به تعلیق درآمدن فعالیت نهادهای مددرسان خوانده شده است. طبق گزارش، ۹۵ درصد محدودیتهای طالبان با انگیزه جنسیتی صورت گرفته که هشت مورد منجر به تعلیق موقت برنامهها شده است. شورای امنیت سازمان ملل تاکید کرده که منع فعالیت کارمندان زن، دسترسی زنان و کودکان به کمکهای بشردوستانه را متاثر کرده است. این شورا افزوده که حذف زنان از هیات مدیره موسسهها و امضا در اسناد برنامههای کمکرسانی، مشارکت زنان در عملیات بشردوستانه را صدمه زده است.
سازمانهای مددرسان در جریان دو سال گذشته، بارها از مداخله طالبان در امور کمکهای بشردوستانه و اعمال ممنوعیتهای دستوپاگیر، ابراز نگرانی کردهاند. این نهادها خاطرنشان ساختهاند که جنگجویان و شماری از فرماندهان طالبان در ولایتها با کارمندان موسسهها، رفتار نامناسب داشتهاند. در تازهترین مورد، شورای امنیت سازمان ملل متحد به دلیل آنچه که بدرفتاری و وضع محدودیت طالبان خوانده، ۵۶ برنامه کمکرسانی را در افغانستان از ماه جولای به اینسو، متوقف کرده است.
شورای امنیت سازمان ملل متحد در گزارشی گفته است که رفتار طالبان در قبال عملیات بشردوستانه در افغانستان، تلاشهای نهادهای مددرسان را برای رسیدهگی به بحران بشری در این کشور به چالش کشیده است. طبق گزارش، این گروه در اجرای فعالیتهای بشری مداخله کرده و به امکانات و داراییهای بشردوستانه آسیب رسانده است. در گزارش شورای امنیت آمده است که در جولای ۲۰۲۳، حدود ۱۵۰ حادثه در کمکهای بشری ثبت شده که ۹۵ درصد آن توسط مقامها و جنگجویان طالبان صورت گرفته است. طبق گزارش، تعلیق برنامهها، افراد نیازمند به کمکهای بشری را بهشدت تحت تاثیر قرار داده است.
براساس گزارش شورای امنیت سازمان ملل، طالبان در امضای تفاهمنامهها با موسسههای کمککننده، تاخیر کرده و نیز در استخدام کارمندان مداخله کردهاند. در گزارش گفته شده که ۵۰ مورد مداخله در امور برنامهریزی، 9 رویداد تاخیر در امضای تفاهمنامه، 7 قضیه مداخله در استخدام کارمندان و 2 حادثه در انحراف کمکهای بشری از سوی شرکای سازمان ملل به ثبت رسیده است.
شورای امنیت سازمان ملل متحد گفته که ۹۵ درصد وضع محدودیت در رفتوآمدهای کارکنان از سوی طالبان، انگیزه جنسیتی داشته که هشت مورد آن منجر به تعلیق موقت برنامههای مددرسانی شده است. به گفته این شورا، ممانعت طالبان برای کارمندان زن در توزیع کمکهای بشردوستانه، روی زنان و کودکان نیازمند تاثیر ناگوار برجا گذاشته است.
در گزارش این شورا آمده است که چالشهای بروکراتیک باعث تعلیق برنامههای مددرسانی شده و نیز حذف زنان از اعضای هیات مدیره و امضاکنندهگان در اسناد پروژهها، به مشارکت آنان در روند توزیع کمکهای بشردوستانه، بهشدت آسیب رسانده است. بربنیاد گزارش، ۳۳ درصد خشونت علیه محیط عملیات بشردوستانه ثبت شده که خطراتی را برای امنیت کارکنان بهوجود آورده است که در این میان 7 کارمند بازداشت شده و تاسیسات 8 نهاد دیگر، تخریب شده است.
شورای امنیت سازمان ملل متحد در حالی از تعلیق برنامههای مددرسانی در افغانستان خبر داده است که در تازهترین مورد بانک جهانی در گزارشی گفته که دوسوم خانوادهها در افغانستان، توانایی تامین نیازمندیهای غذایی و غیرغذایی خود را ندارند.
پیش از این، برنامه توسعهای ایالات متحده امریکا (USAID) گفته است که ۲۹.۲ میلیون تن در افغانستان نیازمند کمکهای بشردوستانه هستند که از این میان ۱۵.۳ میلیون تن با ناامنی غذایی حاد دستوپنجه نرم میکنند.
با این حال، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، در واکنش به گزارش شورای امنیت گفته است که این گروه تنها امنیت نهادهای امدادرسان را تامین میکند و در مسایل داخلی نهادها مداخله ندارد. وزارت اقتصاد این گروه نیز گفته که متوقف شدن برنامههای مددرسانی به دلیل کمبود بودجه در این نهادها صورت گرفته و ربطه به مداخله رژیم طالبان ندارد. این نهاد همچنان تاکید کرده که تعداد پروژهها در بخش مساعدتهای بشری در مقایسه با سال گذشته کاهش یافته است.
گفتنی است که پیش از نشر گزارش شورای امنیت، سازمان ملل متحد از تشدید بحران انسانی و وضعیت دشوار مددرسانی در افغانستان ابراز نگرانی کرده است. این سازمان گفته که در جریان دو سال سلطه طالبان، دستکم ۳۰ کارمند بشردوستانه در افغانستان کشته شدهاند. سازمان ملل هشدار داده است، در صورتی که تهدیدها علیه کارمندان این نهاد برطرف نشود، میلیونها انسان نیازمند از کمکهای بشری محروم خواهند شد.
مداخله و دستبرد طالبان در کمکهای بشردوستانه، از نگرانیهای اساسی جامعه جهانی در دو سال گذشته بوده است. پیش از گزارش شورای امنیت سازمان ملل، اداره بازرس ویژه ایالات متحده امریکا در امور بازسازی افغانستان (سیگار)، میزان مداخله طالبان در روند توزیع کمکهای بشردوستانه و ناتوانی سازمان ملل متحد در حفاظت از برنامههای این سازمان را نگرانکننده خوانده است. سیگار گفته که طالبان کمکهای انسانی را در افغانستان به سود خود منحرف کردهاند.
جان ساپکو به نقل از گزارش موسسه صلح ایالات متحده که برای برنامه توسعهای امریکا (USAID)، تهیه شده، گفته است که طالبان بهطور سیستماتیک در اکثر برنامههای تحت مدیریت سازمان ملل نفوذ کردهاند. طبق گزارش، طالبان سیستم سازمان ملل را بهعنوان یک جریان درآمدزا میبینند و بهدنبال کنترل آن هستند.
پیش از گزارش شورای امنیت سازمان ملل، وزارت خارجه ایالات متحده امریکا گفته بود که واشنگتن فعالیتهای بشردوستانهاش را در ولایتهای غور، غزنی و ارزگان به حالت تعلیق درآورده است. متیو میلر، سخنگوی این وزارت گفته بود که برخی از مقامهای طالبان در تلاش مداخله در روند کمکهای بشردوستانه بودهاند. همچنان اعضای مجلس نمایندهگان امریکا، خواستار شفافیت کمکهای بشری در افغانستان شدهاند.
طالبان در حالی متهم به دستبرد و مداخله در روند توزیع کمکهای بشردوستانه شدهاند که براساس گزارشهای نهادهای کمککننده، افغانستان با بزرگترین و شدیدترین بحران بشردوستانه در جهان مواجه است و طالبان هیچ برنامهای برای فقرزدایی و رسیدهگی به بحران انسانی ارایه نکردهاند.