سفارت و نمایندهگی افغانستان در جنیوای سویس، گزارش ملی از وضعیت حقوق بشری کشور را در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ارایه کرده است. در این نشست سرپرست نمایندهگی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد و شماری از فعالان حقوق بشر و جامعه مدنی نیز سخنرانی کردهاند. در متن گزارش ملی حقوق بشر از وضعیت افغانستان، تعامل با طالبان مشروط به رعایت حقوق بشر و تشکیل دولت فراگیر مبتنی بر آرای مردم دانسته شده است. طبق گزارش، شهروندان کشور بهویژه زنان و دختران به شکل سیستماتیک شاهد برچیده شدن حقوقشان هستند. همچنان کسانی که به نمایندهگی از نهادهای حقوق بشری و مدنی افغانستان اشتراک کردهاند از سازمان ملل خواستهاند که طالبان را بهعنوان رژیم آپارتاید جنسیتی به رسمیت بشناسد. آنان خواستار افزایش محدودیت، تحریم و قطع شدن روابط جامعه جهانی با طالبان شدهاند. همزمان سرپرست نمایندهگی دایمی افغانستان در سازمان ملل گفته که طالبان علاوه بر نقض گسترده حقوق بشر، در قاچاق مواد مخدر دست دارند. در این جلسه علاوه بر انتقاد شدید از طالبان، نمایندهگان ۷۶ کشور در مورد وضعیت حقویق بشر در افغانستان صحبت کرده و توصیههای خود را ایراد کردهاند.
سفارت و نمایندهگی دایمی افغانستان در جنیوای سویس، گزارش ملی از وضعیت حقوق بشری افغانستان را به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ارایه کرده است. در این نشست، نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندهگی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد، و شماری از فعالان حقوق بشر که در طول دو دهه گذشته در بستهای مختلف دولتی نیز کار کرده بودند، سخنرانی کردهاند.
در گزارش ملی حقوق بشر از وضعیت افغانستان آمده است که شرط اساسی تعامل جهان با طالبان باید مشروط بر رعایت حقوق بشر و تشکیل دولت فراگیر مبتنی بر آرای مردم باشد. در گزارش تاکید شده که طالبان حقوق شهروندان افغانستان بهویژه حقوق زنان و دختران را بهصورت گسترده نقض کردهاند.
در این گزارش آمده است: «تعامل با طالبان باید بهعنوان وسیلهای برای احیای یک راهحل سیاسی همان طور که در چندین قطعنامه سازمان ملل پیشبینی شده است، تلقی شود نه بهعنوان یک هدف.» در گزارش تصریح شده که جهان باید اقداماتی را برای تسهیل استقرار یک دولت فراگیر و نماینده مردم فراهم کند.
نصیر احمد اندیشه، سفیر افغانستان در سویس، گفته است که هیچ درجهای از سرکوب نمیتواند مقاومت مردم بهویژه ایستادهگی زنان افغانستان در برابر رفتار رژیم طالبان را «به زانو» در بیاورد. او با تاکید خواستار بهرسمیت شناخته شدن آپارتاید جنسیتی در رژیم طالبان شده و از جامعه جهانی نیز خواسته که به این وضعیت رسیدهگی کند.
آقای اندیشه افزون بر تاکید روی فراهم شدن کمکهای بشردوستانه برای مردم افغانستان، خواستار ایجاد مسیرهای خروج امن برای کسانی که به دلیل انتقامجویی طالبان کشور را ترک میکنند، شده است.
سفیر افغانستان در سویس ابراز امیدواری کرده که ارایه گزارش ملی از وضعیت حقوق بشری کشور در شورای حقوق بشر سازمان ملل بتواند وضعیت مردم افغانستان را برای جهان واضح کند. او همچنان در یک نوار تصویری گفته که نمایندهگی افغانستان در جنیوا و هیاتی که بهخاطر ارایه گزارش ملی از وضعیت حقوق بشر تعیین شده، مسوولیت بازتاب اوضاع حقوق بشری در کشور را دارند.
آقای اندیشه تصریح کرده که این گزارش توسط ۳۴ نهاد مدنی و حقوق بشری در کشور تهیه شده است. به گفته او، اعضای مجلس نمایندهگان پیشین، نمایندهگان نهادهای مدنی، معین پیشین وزارت زنان، استادان دانشگاه و دیپلماتها در ترکیب هیات گزارشدهی حضور داشتهاند. او خاطرنشان ساخته که این گزارش وضعیت حقوق بشری مردم افغانستان را در جریان تسلط طالبان بازتاب داده است.
سفیر افغانستان در سویس در پایان سخنرانی خود شعر مشهور سعدی (بنی آدم اعضای یکدیگرند – که در آفرینش ز یک گوهرند) را به نمایندهگان کشورها در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد به خوانش گرفت و خواستار توجه بیشتر جهان به وضعیت حقوق بشری در افغانستان شد.
در همین حال، نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندهگی دایمی افغانستان در سازمان ملل، در نشست بررسی کارنامه حقوق بشری افغانستان در شورای حقوق بشر، گفته است که رژیم طالبان بستری را در افغانستان فراهم کرده که مناسب فعالیتهای تروریستی است. او همچنان تاکید کرده که رهبران طالبان افزون بر نقض گسترده حقوق بشری در قاچاق مواد مخدر دست دارند.
آقای فایق از شورای حقوق بشر سازمان ملل خواسته که در برابر طالبان قاطعانه عمل کند. او از جامعه جهانی نیز خواستار اقدامات سختگیرانهتر، از جمله وضع تحریمهای موثر و هدفمند، علیه طالبان شده است. به گفته فایق، طالبان وضعیت حقوق بشر بهویژه حقوق زنان و گروههای اقلیت را وخیمتر ساختهاند. او تاکید کرده که ایجاد یک نهاد تحقیقی مستقل برای نظارت، گزارشدهی و پاسخگویی طالبان مهم است.
در این نشست نمایندهگان کشورهای مختلف نیز موضعگیریهای خود را در مورد وضعیت حقوق بشری افغانستان در شورای حقوق بشر ارایه کردهاند. اکثریت این کشورها، از وضعیت بد حقوق بشری توسط طالبان در افغانستان ابراز نگرانی کردهاند. بیشتر این کشورها از طالبان خواستهاند محدودیتهای آموزشی، تحصیلی، شغلی و رفتوآمد علیه زنان و دختران را لغو کنند و بهعنوان عضو فعال جامعه جهانی تمام میثاقها و کنوانسیونهای حقوق بشری بینالمللی را که افغانستان متعهد به اجرای آن شده، رعایت کنند.
نماینده آلمان در این نشست خشونت و تبعیض سیستماتیک و نهادینه شده طالبان علیه زنان را در افغانستان محکوم کرده است. او تاکید کرده که این رفتار طالبان آزار و پیگرد جنسیتی است که جنایت علیه بشریت به حساب میرود.
نماینده ایالات متحده امریکا با ابراز نگرانی عمیق از وضعیت رو به زوال حقوق بشر در افغانستان، از طالبان خواسته تا «همه احکام و فتواهای تبعیضآمیز علیه زنان را بهویژه فرمانهایی که حق اشتغال و آموزش زنان را محدود میکند، لغو کنند.» او همچنان خواستار «تحقیق جامع و رسیدهگی و پیگیری موارد خشونت جنسیتی و همه انواع جرایم اخلاقی و جلوگیری از رفتار غیرانسانی با جامعه الجیبیتیکیو» شده است.
نماینده فرانسه در سازمان ملل نیز تصریح کرده که «طالبان مردم را مجبور به اطاعت از خود کردهاند.» او خواستار توجه ویژه به حقوق زنان، کودکان و اقلیتها، و منع همه احکام محدودکننده این گروه شده و بر احیای مجدد کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان تاکید کرده است.
نماینده فرانسه هم خواستار لغو فرمان منع اشتغال زنان در سازمانهای امدادرسان و محو همه اشکال تبعیض علیه زنان و اقلیتها شده است.
نماینده بریتانیا وضعیت حقوق بشری در افغانستان را «شوکهکننده» خوانده و افزوده که «وضعیت حقوق بشر در افغانستان نسبت به پنج سال گذشته رو به وخامت گذاشته است.» او با اشاره به کشتار نظامیان پیشین، بازداشت خودسرانه خبرنگاران، اعدام در ملأ عام و حمله به اقلیتها از سوی طالبان، گفته که این گروه باید محدودیتهای «هولناک» خود را در برابر مردم بهویژه زنان لغو کند.
با این حال، روسیه برخلاف اکثریت کشورها گفته است که طالبان «در وضعیت دشواری قرار دارند و منابع لازم در اختیار آنان نیست.» او وضعیت کنونی افغانستان را نتیجه اقدامات کشورهای غربی توصیف کرده است. نماینده روسیه افزوده است: «غربیها در ۲۰ سال اخیر یک آزمایش برای پیادهسازی دموکراسی غربی در افغانستان انجام دادند.»
گفتنی است که چهارمین بررسی کارنامه حقوق بشری افغانستان روز دوشنبه، ۲۹ اپریل ۲۰۲۴، به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ارایه شد. کارنامه حقوق بشری افغانستان در سالهای ۲۰۰۹، ۲۰۱۴ و ۲۰۱۹ نیز به شورای حقوق بشر ارایه شده بود.