عیاللر عذابی و تابولر گه قرشی کوره‌ش

دانیل کاسترو، فولها اس.پاولو (برازیل)

بو مطلب «تېنگ‌لیک سری» کمپاین ده نشر اېتیلگن مطلب نینگ بیر قسمی دیر. «تېنگ‌لیک سری» کمپاین اسپارک‌نیوز نینگ ابتکاری و دنیا بویلب ۱۶ آژانس نینگ اشتراکی بیلن جندر تېنگ‌لیگی برابریده‌گی قیینچیلیک‌لرنی یاریتیش و بو تېنگ‌لیک اوچون اېچیم یوللر اېزلنیشی مقصدیده یولگه قوییلگن.

ماریا اوجینا کاستیا ۳۲ یاشر عیال بولیب او اۉسمیرلیک دوریدن بېری عضله، ایاغ و بیل آغریق، حال‌دن کېتیش قیینچیلیگی بیلن حیات کېچیریب کیلماقده. بو ۳۲ یاشر اوقیتووچینی اۉسمیرلیک چاغیدن قینب کېله‌یاتگن علامت‌لر دیر.

خانم ماریا اوجینا کاستیا برازیل نینگ جنوب شرقی رییرآ پرتو شهری ده تېریکچیلیک قیلماقده. او اون ییل ایچیده تورلی کسل‌لیک دن عذاب چېکیب و نهایت رحم نی چیقریب تشلش‌دن سۉنگ، بری-بېر شفاکارلر اونینگ آندومتریوز یا که «رحم نینگ سیلجیشی» کسلی گه چلینگنینی انیقله‌گنلر. دوالب بولمه‌یدیگن التهابی کسل‌لیک. بو کسل‌لیک  آندرومتر گه اوخشه‌گن بافتی دن رحم تشقری‌سیده تاپیله‌دی.

خانم کاستیا نینگ ایتیشیچه: «بو کسللیکنی تشخیص قیلیش جوده هم قیین اېدی. بیر قنچه متخصص عیال و کسلخانه‌لر نینگ تېز یاردم بولیم‌لری گه مراجعت قیلدیم، اولر سیز نینگ مشکلینگیز روده، عفونتی یا لگنت عفونتی یا هم استرس و یا هم کیسته بارلیگینی اېتیشدی.» ۲۰۱۷ ییل ده وایه گه ییتگندن سۉنگ نهایت متخصص تاپیب و دوالنیشی ممکن بوله‌دی.

خلق‌ارا ساغلیق‌نی سقلش تشکیلاتی (WHO) نینگ معلوماتی اساسیده، دنیا بویلب هر اون عیال دن بیری آندومتریوز یا که رحم نینگ سیلجیشی گه چلینگن. اولر ارا قریب ۱۹۰ میلیون عیال حامله‌دارلیک پیتیده بو معما گه چلینه‌دی. بو کسللیکّه چلینیش افسرده‌لیک، اضطراب و حامله‌دار بولمسلیکّه سبب بولیشی ممکن.

خانم پائولا مورائیس که ۴۲ یاشر و بیر وکیل دیر، ۲۰۱۲ ییل ده رحم سیلجیشی کسلی گه چلینگن‌لیگینی حس قیلگچ، حامله‌دار بولیش گه قرار قیلگن اېدی. او اوشبو وضعیتنی بونده‌ی حکایه قیله‌دی: «اوسمیرلیکدن بیری عضلانی آغریغیم بولیب و قتیق حیض کورر اېدیم. او زمان‌لر هردایم حامله‌دار بولمسلیک دارو استعمال قیلیب و قینچیلیگیمنی یاشیریش گه تلاش قیلر اېدیم چونکه رحم سلجیش کسلی گه چلینگنیمنی بیلمسدیم. احوالیم آغیرله‌گچ حامله‌دارلیکّه ضد دارو استعمال قیلیشنی توخته‌تدیم.»

خانم مورائیس نینگ ۲۰۱۴ ییل ده آپاندیس کسلی بار اېدی، ایتیشیچه: «بیوپسی تېکشیرو نتیجه‌سی کیلدی، شفاکارلر آپاندیس ده آندومترویوزا ضایعه بولیشنی انیقله‌دیلر. عملیات بولدیم اونینگ باشقه ضایعه‌لرینی تنه‌م نینگ باشقه جای‌لریدن چیقریشدی. حاضرهم دوالنماقده من و باشقه عملیات بولیشدن قورقه من.»

بریتانیالیک «یوکی آندومتریوز» نهاد ۲۰۲۳ ییل بریتانیالیک ۲۰۰۰ عیال بیلن سوراو اۉتکزگن، معلوماتی اساسیده، آندومتریوز کسلی گه چلینگن ۷۲ فایز عیاللر متخصص گه مراجعت قیلمه‌یدیلر و بو عیاللر نینگ بیش دن بیر فایزی شفاکارلر احواللرینی جدی آلمسدن قورقه‌دیلر. شونی اوچون عیاللر نینگ حیض کوریشی و حیض سلامت‌لیک موضوع‌سی حاضر هم بیر تابو بولیشیدن درک بیره‌دی.

اۉتگن ییل بریتانیا و امریکالیک متخصص‌لر ژورنال «نیچر» ده بوتوغریده‌گی علمی مقاله‌لرینی نشر قیلگنلر. اولر اوشبو مقاله‌لریده خلق‌ارا ساغلیق‌نی سقلش تشکیلاتیدن بیر قنچه عیاللر چلینگن و اونچه‌لیک اعتبار بیریلمه‌گن بو کسللیک آلدی آلینیشی اوچون دقت قیلیشینی سۉره‌گنلر.

خانم پائولا آندریا سالس ناوارو، سائوپائولو بیلیم یورتی‌ده رییرآ پرتو طب فاکولته‌سی و توغیم همده عیاللر دیپارتمنتی استادی دیر. او عیاللر نینگ حامله‌‌دارلیگی و حامله بولمسلیک ایشلری بوییچه متخصص. خانم ناوراو نینگ ایتیشیچه، بوتوغریده سرمایه یاتقیزیش و اهالینی آگاه‌لنتیریش جوده‌هم مهم دیر. اونینگ تاکیدلشیچه: «آندومتریوز یا که رحم نینگ سلجیش کسلی مبهم و مرکب دیر. هېچ علامتی و نشانه‌سی بولمه‌گن کسللر بار.»

خانم ناوارو ۲۰۲۰ ییل ده باشقه بیر قطار متخصص‌لر بیلن بوتوغریده مقاله یازگن ایتیشیچه، بو کسللیک عیاللر آره‌سیده کوپ بولسه‌ده لېکن بو کسللیکَه عاید حامله‌ بولمسلیک میکانیسیم بار و حاضرگچه بوتونلی انیقلنمه‌گن.»

اونینگ کوپه‌یتیریشیچه، آندومتریوز تشخیص بولمه‌ی یا اعتبار بیریلمه‌گن تقدیرده، قتیق آغریققه علاوه هر بیر حیض کورگن پیتده قاعده و حامله‌دارلیک و باشقه تور زیان‌لر گه سبب بولیشی ممکن. بو آغریق‌لر جنسی علاقه و ادرار پیتیده خون‌ریزلیکّه سبب بولیب و حتا روده بند بولیب، آپاندیس گه باعث بولیشی ممکن.

خانم ناوارو رییرآ پرتو کسلخانه‌سیده ایشله‌یدی و شونینگدیک برازیل مملکتی مثل تولیدی اۉیوشمه‌سی باشلیغی دیر، ایتیشیچه: «آندو متریوز علامتی حیض نورمال کورمسلیک اېنیقسه جدی و کوچه‌یماقده بولسه و شونینگدیک حامله‌دارلیک دن کیین نیچه ییل دوام تاپسه.»

ساغلیق عمومی تشکیلات‌لر تامانیدن دوالنه‌دیگن کسللر، بو علامت‌لر اولرگه تشخیص اېتیلگن حالده، عیاللر متخصصی یا عایله‌‌وی شفاکار گه مراجعت قیلیشی مصلحت بیریله‌دی. اوندن کیین اېسه اوشبو متخصص شفاکارلر اولر نینگ فزیکی معاینه قیله‌دیلر و بو ایش گه قوشیمچه، بیرینچی طبی تېکشیرو درخواستینی قیله‌دیلر. بو باسقیچ‌لردن سۉنگ شفاکار اونینگ عملیات بولیشینی تشخیص قیلسه، کسل مخصوص بولیم یا هم بو کسل مخصوص خذمت‌لری کورسه‌تیله‌دیگن جای‌لر گه یوللـه‌نیله‌دی، عمومی مراقبت‌لر خذمت‌لری بار بولسه ده، حامله‌دار بولگن کیشی‌لر عموم بولیم خادم‌لری تامانیدن اساسی شکلده مراقبت بولمسلیگی ممکن.

آندو متریوز باره‌سیده اروپا نینگ تولید مثل و جنین‌ شناس‌لیک اۉیوشمه‌سی ۲۰۲۲ ییل ده ایریم کورستمه‌لر بیرگن، بو کورستمه‌لر اوشبو موضوع گه عاید جامع بیلگی‌لر بیرگن. شو بیلن هم ساغلیق و سلامت‌ متخصص‌لری اوسمیرلیک، یائسه‌لیک، حامله‌دارلیک قیینچیلیگینی تشخیص قیلیش و مناسب حل یول کورسه‌تیش اوچون ییترلی تدبیرلری بولیشی کېره‌ک.

داکتر ناوارو کاستیا کبی آدم‌لر باشدن کېچیرگن تشخیص نینگ کیچیکیشی حقیده گپیره‌دی: «حقیقتن هم بو کبی قضیه‌لرنی ساغلیق و سلامت‌لیک متخصص‌لر نینگ کم‌ستیش قضیه‌لری بار. اما باشقه تاماندن تېکشیرولردن یخشی صفتده ویدیو آلیش امکانی بار بو معمانی انیقلش اوچون مهم دیر.»

داکتر ناوارو کاستیا احوال یمانلشینی بیر ییرده بو وضعیت یامانلشی گه سبب بولگن جمعی عامل گه نسبت بیره‌دی. بو عامل شفاکارلر نینگ بی‌فرق‌لیگی، کسللیک حقیده معلومات‌سیزلیک، تشخیص‌لر گه اعتبار بیرمسلیک، متخصص‌لردن فایده‌لنه آلمسلیک و شونینگدیک بو کسللیکّه عاید مخصوص تېکشیرولرنی اۉتکزه آلمسلیک موجود. او سۉزلری دوامیده ایتیشیچه: «توپلم شکلده، عیاللر نینگ دردی عادی‌لشتیریلگن بو موضوع کسلنی تشخیص قیلیش گه توسیق بوله‌دی. بیرینچی قدم ده، عیاللر اۉزی اولر اوچون بو دردلر عادی‌لیگی گه ایشانه‌دیلر یا که عیاللر گه عاید مسأله دیر: «حیض نینگ هردایم آغریغی» بار و نهایت دارو استعمال قیلیب دواله‌یمیز دیدیلر. بو کسللرنی عاقبت‌لرینی اویله‌مسدن یوق قیله‌میز . نتیجه ده بو کسللیک اوسیب و کتّه بوله‌دی.»

خانم کاستیا دوام بیریب ایتیشیچه، فیزیوتراپی جلسه‌لر و قیینچیلیک‌لری حقیده تدقیقات قیلیشدن سۉنگ، بو کسللیک نینگ بعضی عامللری گه غلبه قازانیش گه اولگورگن، اېنیقسه جنسی علاقه محرک‌لری گه تاثیری بولگن کسل گه. بیراق بو کسللیک اونینگ حیاتی گه سلبی تأثیر قویگن. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «آندومتریوز یا رحم سلجیش کسلی گه چلینگنلر یخشی طرز ده تېریکچیلیک قیله آلمه‌یدیلر. بو کسلنی دوالش قیمت توشه‎‌‌دی، چونکه ساغلیق عمومی تېزیم امکانیتیدن فایده‌لنیش محدود دیر. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «کوپ پیت‌لر ایش و اجتماعی دستورلردن محروم بوله‌من، سفر قیلسم هر دایم کسل من دیب اویله‌ی من. وضعیت پیش‌بینلیک بولمه‌یدی. بو کسللیک دوست‌لر بیلن علاقه‌م و شونینگدیک عاشقانه علاقه‌م گه تأثیر قیلگن.»

Back to top button