شهر مزارشریف، مرکز ولایت بلخ که بهعنوان خاستگاه جشن نوروز شناخته میشود، در دو دهه گذشته همهساله میزبان هزاران گردشگر از ولایتهای مختلف کشور بوده است. این شهر باستانی از آغازین روزهای ماه حوت گواه آمادهگیها برای پذیرایی از زایران و گردشگران میبود و جنبوجوش بیشتری در سطح شهر حکمروایی میکرد. یک هفته پیش از نوروز شهروندان از گوشه و کنار کشور برای گرامیداشت از نوروز و بازدید از زیارتگاه «سخی جان» منسوب به حضرت علی، سرازیر میشدند و شماری از مکاتب برای جابهجایی این مهمانان از سوی مقامهای دولتی آماده میشدند. در دو سال گذشته اما شهر مزارشریف جمود و خمود بوده و انگار نوروزی در کار نیست. باشندهگان شهر مزارشریف میگویند که امسال نیز همانند سال گذشته هیچ نشانهای از نوروز و سال نو خورشیدی در این شهر دیده نمیشود. مخالف برگزاری جشن نوروز هستند. مسوولان محلی این گروه در بلخ با فراخواندن کارمندان ادارههای دولتی به وظایف و نواختن زنگ معارف، اول ماه حمل را روز رسمی اعلام کردهاند.
مرجان (نام مستعار) یکی از باشندهگان شهر مزارشریف است. او در صحبت با روزنامه ۸صبح، احساسش را اینگونه بیان میکند: «خُب، سال نو میشود، اما هیچ خبری و هیچ مزه سابق نمانده که مردم علاقهمند باشند. سالهای دیگر که بود، یک ماه و یا چهل روز که به سال نو میماند، لباس نوروزی بود، انداختن هفتمیوه بود و تهیه سمنک بود و خیلی کارها مانند پاک کردن خانهها که بدیهای زمستان را میتکاند. در کل خوب بود، ولی حالا که از خانه خود ما شروع کنیم، حتا منظم نکردیم، چه برسد که شستوشو و پاککاری کنیم. تقریباً همه کسانی را که میشناسم همینطور هستند. سال نو میشود، اینطور فکر میکنیم که یک شب دیگر هم صبح میشود و تمام.»
در سالهای گذشته بهویژه در زمان جمهوریت، شمار زیادی از زنان بازرگان در شهر مزارشریف با راهاندازی محافل موسیقی محلی و دفزنی در محوطه مارکیت تجارتی «رابعه بلخی» که ویژه زنان است، به پختن سمنک میپرداختند و نمایشگاه تولیدات داخلی و صنایع دستی برگزار میکردند. اکنون اما از این محافل نیز خبری نیست.
شمایل احمدی (نام مستعار) یکی از زنان تجارتپیشه در ولایت بلخ، به روزنامه ۸صبح میگوید: «سالهای گذشته شور و شوق به خاطر تجلیل از جشن نوروز وجود داشت و ما از یک هفته قبل تا روز اول سال نو یک ثانیه هم بیکار نمیشدیم. برای سال نو آمادهگی میگرفتیم و در روز اول سال نو سمنک پخته میکردیم و مقامات حکومت به اینجا میآمدند و از نمایشگاهای ما دیدن میکردند که به ما سودمند بود، اما اکنون از آنهمه شور و شوق هیچ خبری نیست.»
از سوی دیگر، نوروز در کنار برپایی جشن و شادی، فرصتی بود برای حسابدهی فعالیتهای مقامهای حکومتی به شهروندان. مقامهای مرکزی و محلی کارکردهای خود را به شهروندان بیان میکردند، اما از دو سال به این سو که طالبان حاکمیت کشور را در دست دارند، چنین برنامهای روی دست گرفته نشده است. ظاهراً طالبان به فعالیتها و حکومتداری مثبت نمیاندیشند و از برنامه حسابدهی به ملت نیز خبری نیست.
شبیر سروری (نام مستعار) کارمند یکی از ادارههای دولتی در بلخ است. او به روزنامه ۸صبح میگوید که طالبان آنان را به روز سهشنبه، 1 حمل، به وظیفه خواستهاند و نوروز را رخصتی نگرفتهاند. از سوی دیگر، مسوولان محلی طالبان در بلخ با پخش خبرنامهای، خبرنگاران این ولایت را روز نوروز به محفل آغاز سال جدید آموزشی دعوت کردهاند.
در دوره جمهوریت خبرنگاران داخلی تا یک هفته پیش از نوروز فرصت داشتند برای اشتراک در مراسم رسمی در ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ ثبت نام کنند؛ در غیر آن فرصت اشتراک در برنامههای تجلیل از نوروز را از دست میدادند. یکی از خبرنگاران در ولایت بلخ با حفظ هویتش به روزنامه ۸صبح میگوید که تاکنون از برگزاری محفلی برای گرامیداشت از نوروز اطلاعی دریافت نکرده است.
شهرداری شهر مزارشریف نیز در آستانه فرارسیدن سال نو خورشیدی برنامههای مختلف تزیینی برای تجلیل از نوروز در سطح شهر تطبیق میکرد. همه جادههای شهر مزارشریف از طرف شب چراغان میبود، اما طالبان امسال نمادهای زینتی که برای زیبایی شهر ساخته شده بودند را درهم شکسته و نابود کردهاند. برافراشتن جهنده، راهاندازی برنامههای رقص و پایکوبی، شادی، تهیه هفتسین، هفتمیوه، پختن سمنک و رفتن به تفریحگاهها از مواردیاند که در دو سال گذشته نسبت به سالهای قبلی، کمرنگتر شده است.