مجبوری قاچیشدن جبری چیقریشگچه؛ پاکستان قاچقینلر نینگ جبری چیقریشنی باشله‌دی
پاکستاندن افغانستان‌لیک ناقانونی قاچقینلر نینگ اختیاری چیقیش مهلتی اۉتگن کون یکونلندی. پاکستان دولتی بو قاچقینلر میلادی اوشبو ییل ۱۵ اپریل‌دن سۉنگ پاکستان نی ترک اېتمه‌گن حالده جبری چیقریلیش‌لریدن آگاه‌لنتیرگن. پاکستان دولتی نینگ بیانیه‌سی اساسیده، قریب بیر میلیون کیشی جمله دن آی‌سی‌سی اقامتی کارتی بولگنلر افغانستان گه قیتیریله‌دی. شو بیلن بیرگه طالبان افغانستانده حاکمیت نی آلیشیدن سۉنگ پاکستان گه باش پنه سۉره‌ب بارگن افغانستان‌لیک مینگلب فقرا بو مملکتدن جبری چیقریلگن حالده افغانستانده طالبان نینگ قصاص آلیشلریدن قورقه‌دیلر. بونگه قوشیمچه پاکستانده‌گی مینگلب قاچقین نینگ باله‌لری درس اوقیماقده اېکن تقدیرسیز بولگنلر.
پاکستان ینگی دولتی نیچه کون آلدین قاچقینلر نینگ چیقریش ایکّینچی باسقیچی ۲۰۲۴ ییل ۱۵ اپریل ده باشلنیشینی بیلدیرگن. اولر نینگ جبری چیقریش بیرینچی باسقیچی ۲۰۲۳ ییل بیر نوامبر ده باشلنیب و ۲۰۲۴ ییل ۱۳ جنوری گچه دوام تاپگندی. اوشبو جریانده پاکستاندن تخمیناً افغانستان‌لیک ۵۲۰ مینگ قاچقین جبری شکلده چیقریلگن.
پاکستان یېتکرمه‌لری مذکور مملکت ایچکی ایشلر وزیرلیگی سۉزلاوچیسی رفعت خان دن نقل قیلیب گزارش بیریشلریچه، قاچقینلر نینگ چیقریش جدی دیر و بو مملکت پولیسی مهلت یکونیدن سۉنگ اولر نینگ چیقریش جریانینی باشله‌یدی. پاکستان ایچکی ایشلر وزیرلیگی سۉزلاوچیسی نینگ ایتیشیچه: «قاچقینلر نینگ چیقریش اوچون برچه تیارگرلیکلر آلینگن بو جریان گه اۉز اختیاری بیلن چیقیش و قانونی مدرک‌سیز قاچقینلر شامل دیر.»
پاکستان‌لیک بیر یېتکرمه اکسپرس تریبون، اقامت کارتی بولگن افغانستان‌لیک قاچقینلر نینگ ییغیش و تورخم بندری آرقه‌لی انتقال بیریش و اولر گه جای و آزیق-آوقت اوچون پشاور و «لندی‌کوتل» منطقه‌سیده ایکّی مرکز نظر گه آلینگنینی اېتگن.
عین‌حالده، بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ قاچقینلر ایشلری بوییچه عالی کمیساری سۉزلاوچیسی قیص افریدی گه کوره: «پاکستان حاکمیتی حقی اوچون قانون عملگه آشیریلیشینی درک قیلگن حالده، بو دولت دن افغان قاچقینلری نینگ احوالینی درک قیلیشنی اېسته‌یمیز و بیز پاکستان دولتی بیلن افغانستان‌لیک قاچقینلر نینگ قیینچیلیگی حلی اوچون مذاکره قیلماقده‌میز.»
پاکستان دولتی نینگ بیانیه‌سیدن سۉنگ، بو مملکتده افغانستان‌لیک قاچقینلر نینگ تشویشی کوپه‌یگن. اولر گه کوره، بو وضعیت اعلام بولیشی بیلن پاکستان پولیسی قاچقینلر نینگ بار نرسه‌سینی تارتیب آلیب و اولر دن باج آلیشدن قورقه‌دیلر.
پاکستان کویته شهریده افغانستان‌لیک قاچقینلردن بیری ۸صبح کونده‌لیگی بیلن اۉتکزگن صحبتیده ایتیشیچه، اوشبو شهر ده قاچقینلر نینگ جبردن چیقریش جریان باشلنگن. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «تورت آی اول پاکستان پولیسی شخصی کییم‌لری بیلن قاچقینلر نینگ یشش اوی‌لری گه کېلیب و ایشیک‌لریده بیلگی یازیب کېتگن. اوی‌لر گه حاضرگچه کېلگن بولمسه ده لېکن بازارده پولیس نینگ موترلری کوپه‌یب و اهالینی توخته‌تیب و بایومتریک قیلیشلرینی کوردیم. اولرنی موترلر گه میندیریب و قییر گه آلیب کېتیشلرینی بیلمه‌ی من.»
افغانستان طالبان حاکمیتی گه اۉتگچ، پاکستان گه باش پنه اېزلب بارگن مخبرلردن علاوالدین (مستعار) نینگ ۸صبح کونده‌لیگی گه ایتیشیچه، قاچقینلر قیین احوال ده و هر لحظه قولگه آلینیب و جبری چیقریلیشدن خواطرده‌لر. تبعید ده بولگن اوشبو مخبر نینگ ایتیشیچه: «اساسی معما بو که قوروق و هول بیر ییرده یانه‌دی. بو حرکت مهاجرلردن پولیس نینگ سوءاستفاده قیلیشی گه زمینه یره ته‌دی. قاچقینلر نینگ چیقریش بیرینچی باسقیچیده قاچقینلر قوییب یوباریلیشی اوچون برچه نرسه‌لرینی پولیس گه بیردیلر، بیراق بو چاره‌ساز اېمس. قاچقینلر بیچاره‌لیک‌لری اوچون سوتلی سیگیر گه اېلنگن.»
پاکستانده مقیم اعتراضچی قیزلردن بیری مژده (مستعار) نینگ ایتیشیچه، بیر میلیون قاچقین نینگ چیقریلیشی اونی قیین احوال ده دوچ قیلگن. جبری شکلده چیقریلگن حالده طالبان اونی توتقینگه آلیشینی بیلدیره‌دی، مژده. اوشبو اعتراضچی قیز نینگ کوپه‌یتیریشیچه: «جبری چیقریلیش جریانی اعلام بولیشیدن بېری حتا بیر کون یخشی آوقتلنه آلگن یوق‌میز. تون-کون خواطرده میز. کونسه‌یین روحی قیینچیلیگیمیز آشیب بارماقده. نیمه قیلیشنی اصلا بیلمه‌یمیز. چیقریلگن حالده اچیق و قاره تقدیر کوتیب تورگنینی بیله‌میز.»
باشقه تاماندن، سابق حکومت قولشیدن سۉنگ طالبان نینگ قصاص آلیشیدن قورقیب پاکستان گه مهاجر بولگن سابق حربی کوچلردن بیرقطاری نینگ ایتیشلریچه، تقدیرلری نامعلوم و اولر نینگ احوالی گه دقت قیلینمه‌گن حالده طالبان تامانیدن حبس گه آلینیش‌لری ممکن. اوشبو حربی‌لردن بیری گزارش ده آتی ذکر بولمسلیک شرطی بیلن ایتیشیچه، حاضرگی قلتیس احوال باعث حتا بیر کون تېریکچیلیگی اوچون اویله‌ی آلمه‌گن. اونینگ کوپه‌یتیریشیچه: «حیات نینگ قیسی قیینچیلیگینی اېته‌ی؟ ایکّی ییلدن بېری شونده‌ی احوال گه قرار تاپگنمن اېتیشی قیین. باله‌لریم مکتب باره آلمه‌یدی و اۉزیم اېرکین یوره آلمه‌ی من. پولیم یوق و اقتصادی احوالیم جوده هم یامان. حاضر چیقریلیشدن قورقه من. چیقریلگن حالده تورخم بندری ده حبسگه آلینه‌من، کابل گه یېتیشیش اۉزی جایده.»
مذکور قاچقینلر پاکستان دولتی تامانیدن جبری چیقریلیش ایکّینچی باسقیچیدن عین‌حالده خواطر بیلدیرماقده‌لر که عایله‌لردن بیرقطاری نینگ ایتیشلریچه، پولیس دن قورقیب شوک کورگنلر. پاکستان پایتختی اسلام‌آباد ده تېریکچیلیک قیلیب کېله‌یاتگن عایله‌لردن بیری نینگ ۸صبح کونده‌لیگی گه ایتیشیچه: «قیزیم هر دقیقه پولیس کېله‌دیمی؟ ویزه‌میز بارمی؟ دیب سۉره‌یدی، اویلب کورینگ اوچ یاشر باله پولیس و ویزه خواطری ده دیر.»
شو بیلن بیرگه، پاکستانده انسان حقلری فعاللریدن بیرقطاری اوشبو جریان توخته‌تیلیشینی اېسته‌یدیلر. اولر گه کوره، طالبان رژیمیدن قورقیب مملکتنی ترک اېتگنلر حاضر جبری چیقریلیش خوفی بیلن دوچ دیر.
یېتکرمه‌لر نینگ معلوماتی اساسیده، طالبان افغانستانده قدرت نی آلیشیدن کېین یوزلب کیشی پاکستان گه مهاجر بولگن. دولت سقوط قیلیشیدن قریب اوچ ییلدن سۉنگ بیرقنچه‌سی نینگ تقدیری همان نامعلوم و قریب ۲۰ مینگ قاچقین امریکا قۉشمه ایالتلری تامانیدن وعده بیریلگن ویزه‌نی کوتیب تورگنلر.
طالبان ژورنالیست‌لر، مدنی فعاللر و انسان حقلری مدافعه‌چیلرینی نشانگه آلیشگه قوشیمچه، افغانستانده سۉنگی ۲۰ ییل ایچیده امریکا و ناتو کوچلری بیلن همکارلیک قیلگن کیشیلرنی قیدیرماقده.
امریکا اۉتگن ییل نوامبر آی ده P1 و P2 پرونده‌لری بولگنلر اوچون حمایتی مکتوب یوللـه‌گن اېدی، بیراق پاکستان پولیسی بو مکتوب‌لر گه اعتبار بیرمه‌ی و اولرنی پاکستاندن چیقریب و افغانستان گه یوبارگن. شونینگدیک غرب مملکتلری نینگ ایلچیخانه‌لری، قاچقینلر آژانسی و بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ قاچقینلر ایشلری بوییچه عالی کمیساری، طالبان تامانیدن قییناق‌لش خوفی بیلن دوچ بولگن کیشیلر چیقریلمسلیگی اوچون پاکستان عملدارلری بیلن مذاکره‌لر قیلیشگن، لېکن بو معما حلی اوچون حاضرگچه ییچیم یول تاپیلمه‌گن.
ایتیش کېره‌ک که، ۲۰۱۷ ییلده پاکستان دولتی افغانستان نینگ سابق دولت یاردمی بیلن ACC کارت نی قاچقینلر گه توزیع قیلیش گه قرار قیلدی. بو کارت‌لر هر تورلی دلیل بیلن POR کارتی بیریلمه‌یدیگن کیشیلر گه توزیع بولگن اېدی.
بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نینگ قاچقینلر ایشلری بوییچه عالی کمیساری، ۲۰۲۲ گه قدر پاکستانده افغانستان‌لیک قاچقینلردن قریب ۸۴۰ میگ کیشی گه ACC کارتی توزیع بولگنینی اېتگن.
