مفتي محمد تقي عثماني، چې د پاکستان د وفاقالمدارس د ټولنې مشر او د دغه هېواد استخباراتي ادارې ته له نژدې ملايانو و، په دې وروستيو کې د پاکستان د حکومت پر ضد وسله واله جګړه «بغاوت» بللی او په دې جګړه کې ګډون يې «حرام» وباله. نوموړي دغه فتوا د پاکستان په نړیوال اسلامي پوهنتون کې د «له تشدد، افراطیت، او نفرت خپراوي سره د مبارزې» تر عنوان لاندې جوړ شوي کنفرانس کې وکړه.
هغه د هغو ډلو کړنو ته په اشارې سره چې د پاکستان له امنیتي ادارو سره جګړه کوي، لکه تحریک طالبان پاکستان، څرګنده کړه چې له امنیتي ادارو سره جګړه او د حکومت ضد کړنو ترسره کول بغاوت او ترهګري ده او له جهاد سره هېڅ تړاو نه لري. د رسنیو راپورونه وايي، د دغه کنفرانس غړو د تقي عثماني فتوا په متفقه توګه تصویب کړې ده.
د بحث وړ ټکی دا دی چې پاکستاني ملایان له کلونو راهیسې په افغانستان کې د حکومتونو پر ضد خلک هڅوي او د دغو حکومتونو د کمزوري کولو لپاره له بېلابېلو مذهبي جوازونو کار اخلي، خو کله چې د پاکستان د حکومت پر ضد د جګړې خبره راپورته کېږي، همدغه ملایان یې په کلکه او متفقه توګه مخالفت کوي او یو ناروا او حرام کار یې ګڼي.
جدي او مهمه پوښتنه دا ده چې ولې پاکستاني ملایان د افغان دولت پر ضد د وسله والو مخالفینو جګړه «جهاد» او د دغه هېواد د حکومت پر ضد د پاکستاني طالبانو جګړه «غیر قانوني بغاوت» ګڼي؟ که د افغان طالبانو د جګړې د مشروعیت معیار د شریعت د تطبیق لپاره د دې ډلې غوښتنه وه، پاکستاني طالبان هم ورته غوښتنه لري. په ټولیزه توګه د هغه سیکولرزیشن له امله چې په تیرو لسیزو کې په پاکستان کې رامنځ ته شوی، د افغانستان په پرتله هلته د اسلامي شریعت تطبیق ډیر اړین دی. ايا د پاکستان ملايان د شريعت د پلي کولو په برخه کې دوه ګوني چلند کوي چې په يو هېواد کې يې فرض او په بل هېواد کې حرام ګڼي؟
ځينې ښايي د پاکستان د ديني عالمانو د متضاد چلند په توجيه کې ووايي چې د افغان طالبانو جګړه روا او اسلامي ده ځکه چې هغوى د اشغال پر ضد جګړه کوله او له افغانستانه د بهرنيو ځواکونو وتل یې غوښتل. په لو فکر سره، دا روښانه کیږي چې دا توجیه نیمګړی ده او د ناپوهو خلکو د ګمراه کولو لپاره ډیزاین شوی. که د طالبانو جګړه واقعاً د نیواکګرو پر ضد وه، نو ولې یې د خپلې واکمنۍ په لومړۍ دوره کې له مخالفینو سره په جدي توګه خبرو ته غاړه کېنښوده، نورو ډلو ته یې لږ حقونه هم ورنه کړل او دوی یې په بشپړه توګه له منځه یوړل؟ ، او په دې لاره کې، دوی ډیرې وینې توی کړې. وحید مژده چې طالبانو ته له نږدې کسانو و، د «افغانستان او د طالبانو د واکمنۍ پنځه کلنې دورې» کتاب کې د طالبانو او متحده جبهې ترمنځ د خبرو اترو د یوې قضیې په اړه لیکلي دي: «یو وخت مولوي متوکل له مخالفینو سره موافقه وکړه چې هغوی هم د حکومت په جوړښت کې برخه واخلي. البته دا کار لا نهايي شوی نه و او یوازې د خبرو اترو په کچه مطرح شوی و. کله چې په براخه توګه په رسنيو کې دا خبر خپور شو، لومړى يې پر ضد اعتراض هغو کسانو وکړ چې پوځي قوماندانان وو. دوی ویل چې د اسلامي امارت مخالفین «باغیان» دي او له همدې امله یې پر وړاندې جګړه یوه شرعي فریضه ده. دا واقعیت چې پرېکړه شوې دوی باید په امارت کې برخه واخلي پدې معنی چې دوی باغیان نه وو. نو په دې صورت کې د شریعت له نظره له دوی سره جګړه څنګه وه؟ زموږ مړي د دوی له خوا شهيدان شول او که نه… ملاعمر دوی ته ځواب نه درلود، د مجبوریت څخه دا مسله له پامه وغورځول شوه.» (۹۹مخ).
له دې وروسته هرڅوک شاهدي ورکوي چې په افغانستان کې طالبانو هېڅکله په هغه لېوالتيا او شوق د بهرنيو ځواکونو سره په جګړه کې نه دی ښودلې لکه څنګه چې يې د افغان پوځيانو او ملکي وګړو په وژلو کې ښودلې ده. د ویلو ده چې د دوحې په تړون کې (۱۰ د کب ۱۳۹۸) یوه ماده دا وه چې طالبان باید هیڅکله د ناټو ځواکونو پر ضد اقدام ونه کړي. له دې هوکړې وروسته طالبانو په بهرنیو ځواکونو یوه مرمۍ هم ونه ویشتله.
البته یو شمېر کسان په دې باور دي چې په افغانستان کې د بهرنیو ځواکونو حضور د ملګرو ملتونو د امنیت شورا له خوا تصویب شوی او د ملګرو ملتونو تر څارنې لاندې ترسره شوی او له همدې امله، دا د نړیوال قانون له مخې «اشغال» نه ګڼل کیږي او د «اشغال» تر نامه لاندې طالبانو هر ډول جرم ترسره کړ.
د تقي عثماني په ګډون پاکستاني ملايانو په افغانستان کې د جګړو له پيل راهيسې د افغان حکومتونو د کمزوري کولو لپاره هېڅ ډول هڅو څخه دریغ نه دي کړی. تقي عثماني له افغان طالبانو سره خورا نږدې او ژورې اړیکې لري او تل یې د دې ډلې جګړو ته مذهبي مشروعیت ورکړی دی. د پاکستان نورو علماوو هم د پاکستان د پوځ او استخباراتو له سیاستونو سره په ټکر کې د افغانستان پر وړاندې د طالبانو جګړه جهاد بللی او دیني رنګ یې ورکړی دی.
کله چې د ۱۴۰۱ کال د زمري په میاشت کې طالبان کابل ته ننوتل او واک یې بیرته ترلاسه کړ، تقي عثماني په خپل ټوېټر کې په بریالۍ او خوشالۍ ډکه لهجې سره ولیکل: «کابل ته د طالبانو سوله ییز داخلېدل او د عمومي عفوې اعلان او د ټولو ژوند او شتمنۍ امنیت تضمین، د مکې د فتح کیسه موږ ته رایاده کړه. دا مسله همدا راز نړیوالو ځواکونو ته چې په خورا عصري نظامي تکنالوژۍ سمبال دي یادونه وکړه چې هیڅ ځواک نشي کولی د ایمان د ځواک په وړاندې ودریږي چې قرباني او سرښندنه ورسره وي. کاش چې اسلامي نړۍ له دې معجزې عبرت واخلي.» ښکاره ده چې د طالبانو له خوا د کابل سقوط په اتمه هجري پیړۍ کې د مسلمانانو له خوا د مکې له فتحې سره پرتله کول پرته له دې چې افغانستان د د کفارو ټاټوبی او دار الحرب ونه ګڼل شي، بله معنا نه لري، هغه څه چې اوس د مسلمانانو یعنی د طالبانو له خوا فتح شوي. دا نظر یو له هغو نظریو څخه دی چې له کلونو راهیسې د پاکستان د پوځ او استخباراتو له ټربیون څخه خلکو ته وړاندې کیږي. آی ایس آی د نړۍ لید له نظره کابل ته تل د یوه نا امنه ښار په سترګه کتلي دي، چې دوي باید د کابل د غرور ماتولو لپاره هره وسیله وکاروي. که څه هم اوس آی ایس آی توانیدلی چې کابل د طالبانو له خوا ونیسي او په خوندي توګه یې پرمخ بوځي.
د ۱۹۷۹ کال په وروستیو کې د سرو لښکرو له خوا د افغانستان په نیواک سره، شوروي اتحاد او د هغوی داخلي متحدینو د افغانانو پر عنعنوي او دیني ارزښتونو سخت برید وکړ او دا کار د اشغالګرو او افغان ولس تر منځ د ټکر لامل شوه چې د خپلې خاورې یې دفاع کوله، دي مبارزي مذهبي رنګ واخیست او خلک د خپلو ارزښتونو د دفاع لپاره په خپل مذهبي هویت ډیر ټینګار وکړ. دیني بنسټونو او علماوو له دې فرصته ګټه پورته کړه او د خپل رول او بنسټ د پیاوړي کولو لپاره یې بېلابېلې لارې چارې وکارولې او ورو ورو په ټولنه کې لوی لوبغاړي شول. اوس چې موږ له تاریخي پلوه له دې پړاوه تېر شوي یو، په ډاډ سره ویلای شو چې یو شمېر دیني بنسټونه او علما په استخباراتي لوبو کې ښکېل وو او د استخباراتي سازمانونو اهداف یې پوره کول. طالبان چې اوس په افغانستان کې واک ته رسېدلي دي، د استخباراتي سازمانونو په فکري ټانکونو کې طرحه شوي او تولید شوي او د اړتیا په صورت کې باید دوی ته ورکړل شوی رول ولوبوي.
محمد تقي عثماني چې د پاکستان له مشهورو دیني عالمانو څخه دی، د پاکستان له پوځ او استخباراتو سره نږدې اړیکې لري او په پوځ کې د خدمت کولو تاریخ هم لري. آی ایس آی د خپل تاسیس راهیسې، مدرسو او دیني عالمانو ته ځانګړی اهمیت ورکړی، او په ښه توګه دا توان لري چې څنګه لدوي د لوبو نانځکه کوړه کړي. آی ایس آی پلان او طرحه لري چې د ځینو ملایانو رول زیات کړي چې له دې سازمان سره نږدې اړیکې لري. داسې ښکاري چې تقي عثماني هم د آی ایس آی د شطرنج یوه بې ارزښته مهره ده.
استخباراتي لوبې کله کله پکار وي چې په یو هېواد کې جګړه د شرعي مکلفیت تر حده لوړه کړي او په بل هېواد کې همغه جګړه په هماغه شرایطو حرام او ناروا اعلان کړي. ستراتیژي جوړونکي به د خپلو موخو د لاسته راوړلو لپاره هر څه وکاروي، آن که هغه شی د خلکو په نظر کې یوه سپېڅلې ښکارنده هم وي. په دې ترڅ کې هغه څه چې قرباني کېږي دين او ديني ارزښتونه دي. په پرلپسې ډول د ناوړه سیاسي او استخباراتي لوبو په لیدوسره خلک په هر څه بي باوره کېږي او کرار کرار په سپېڅلتیاوو باور له لاسه ورکوي. پرته له دې چې زموږ په ټولنه کې په پخوا زمانو کې خلکو دیني علماوو ته ځانګړی درناوی درلود او په هغوی نیوکه به یې پر دین نیوکه ګڼله، خو هغه بدلونونه چې په تېرو څو لسیزو کې رامنځته شوي، د دې لامل شوي چې د ټولنې په دې برخه نیوکې زیاتې شي او ملایان په عامه افکارو کې خپل پخوانی ځای له لاسه ورکړي.