حـکومت بياځلې جـګـړه په خپل پروګرام کې شامله کړه

ليکنه: حسيب بهش، ژباړه: محمد عزيز پردېس

د بين الافغاني مذاکراتو په ټپه ودرېدلي حالت، د سولې لپاره هيلې پيکه کړې دي. اوسمهال حکومتي چارواکي وايي چې طالبانو پخپلو ژمنو عمل نه دی کړی او اړتیا ده چې امنيتي ځواکونه د جګړې لپاره تیاری ونيسي.
ملي امنيت شورا وايي، «که په هېواد کې د طالبانو له لوري بريدونه دوام ومومي، نو ددغې ډلې د ځپلو لپاره «کلک چمتووالی» نیول شوی دی.»
ولسمشرۍ ماڼۍ هم باور لري چې امنیتي او دفاعي ځواکونه د سږني ژمي او د ۱۴۰۰ کال په پسرلي کې، د طالبانو د بريدونو د دفع کولو لپاره چمتووالی لري. طالبان څه موده مخکې ويلي ؤ چې پر ښارونو یې خپل بريدونه درولي دي، خو د امنیتي ځواکونو د تحرکاتو پر وړاندې به ګام پورته کړي او د «پوځي موخو» لپاره به ددې ډلې بريدونه دوام ولري.
د حکومت پروګرام ته د جګړې موضوع په داسې حال کې شاملېږي، چې د دوحې مذاکرات په وروستيو ورځو کې له بندون سره مخ شوي او طالبانو مذاکراتو ته شا کړې ده. د امریکا نوي دولت ويلي چې د دوحې تړونلیک له سره ارزوي چې وکولی شي د طالبانو له لوري د ژمنو او په ځانګړي ډول د تاوتريخوالي کمښت په برخه کې د ژمنو د عملي کېدو کچه جوته شي.
په داسې حالې کې چې په هېواد کې د سولې بهیر د پرمختګ په هکله هيلې غوړېدلي، خو د تاوتريخوالي دوام حکومت مجبور کړی چې د جګړې د دوام لپاره تیاری ونيسي. د ملي امنیت سلاکار حمدالله محب د سلواغې مياشتې په پنځمه نېټه د هوايي ځواکونو له قول اردو د ليدنې پرمهال د جګړې په موسم کې، د چمتووالي په اړه ټینګار کړی دی. هغه وويل، «سره له دې چې د حکومت له لوري د سولې د ټينګښت لپاره هڅې روانې دي، خو طالبان اوس هم دې بهیر ته چمتو نه دي.»
د ښاغلي محب په خبره، دوحې ته د دولت مرکچي پلاوي په ورتګ، د ملي روغې جوړې عالي شورا د جوړېدو، د پنځه زره او ۵۰۰ طالب زندانیانو ازادېدو او دفاعي حالت ته د امنيتي ځواکونو راوستلو سربېره، طالبانو اوس هم د هېواد په ګوټ ګوټ کې خپلو بريدونو ته دوام ورکړی دی.
د ملي امنيت شورا سلاکار څرګنده کړه چې طالب جنګيالي اوس هم پر امنیتي ځواکونو بريدونه کوي او په واټونو کې د پاټکونو او د ګمرکونو په رامنځته کولو سربېره، په پلازمېنه کې هدفي وژني کوي.
نوموړي وويل چې، د طالبانو مرکچي پلاوی د مذاکراتو د دمې پرمهال پاکستان ته تللی او ددې هېواد په اشاره يې د عامه بنسټونو ويجاړول او پر ښارونو بريدونه ډېر کړي دي.
د حمدالله محب په وينا، «طالبان اوس هم ترهګره ډله ده» او د سولې لپاره اراده نلري؛ ځکه چې هغوی خپلواک نه دي او پاکستان ورباندې جوت اغېز لري. د ملي امنيت شورا سلاکار باور لري چې اړتيا ده تیاری ونيول شي څو د تاوتريخوالي د دوام پرمهال، د طالبانو ډلې ته کلک ځواب ورکړي.
د نوموړي په وينا، حکومت اوسمهال د طالبانو ډله د يوه حقيقت په توګه منلې ده او چمتو دی چې د سولې د ټينګښت پرمهال، هغوی ته ونډه ورکړي. په ورته وخت کې ښاغلي محب خبرداری ورکړ چې، که طالبان په هېواد کې پر «بشپړې ونډې» باور ولري او هڅه کوي چې هغه پاکستان ته قرباني کړي، نو امنیتي ځواکونه يې پروړاندې د غښتلې دفاع لپاره چمتو دي.
ولسمشرۍ ماڼۍ هم د احتمالي جګړې لارې چارې په پام کې نيولې دي. ولسمشر غني د دوشنبې په ورځ د کابينې په غونډه کې ټينګار وکړ چې امنیتي او دفاعي ځواکونه د روان کال په ژمي او د ۱۴۰۰ کال په پسرلي کې، د طالبانو ډلې د بريدونو دفعه کولو ته «هراړخيز چمتووالی» لري.
دا په داسې حال کې ده چې ولسمشرۍ ماڼۍ، د بایدن دولت د تصميم او وروستيو څرګندونو هرکلی کړی دی. د بایدن حکومت تصميم لري چې د دوحې تړونلیک له سره وارزوي او همداراز د تاوتریخوالي په کمولو، د طالبانو په معنی لرونکي ګډون او د ښځو، رسنيو او اقليتونو لاسته راوړنو پر ساتنې تمرکز وکړي.
د بایدن حکومت د ملي امنيت سلاکار له دې وړاندې ويلي ؤ چې د امریکا او طالبانو تړونليک به له سره وارزول شي چې په دې تړونليک کې د طالبانو د ژمنو کچه څرګنده شي.
د جګړې سناريو په داسې وخت کې مطرح کېږي چې په دې وروستیو کې بين الافغاني مذاکرات له بندون سره مخ شوي دي. څه موده مخکې ځينو سرچينو ۸صبح ته ويلي ؤ چې طالبان د جو بایدن حکومت د ځانګړې پاليسۍ د نشتون له امله د مذاکراتو مېز ته نه حاضرېږي. ويل کېږي چې له يو کال راهيسي امنيتي ځواکونه په «فعال دفاعي» حالت کې دي، خو په کابل او جلال اباد کې د بريدونو ترسره کېدل، ددې سبب شول چې ولسمشر غني، يو ځل بيا امنیتي ځواکونو ته د تيارسي امر ورکړي.
طالبانو څه موده مخکې د دوحې په تړونليک کې ژمنه کړې وه چې د تاوتريخوالي کچه به کموي، خو د حکومتي چارواکو په باور، په هېواد کې د تاوتريخوالي کچه ډېره شوې ده.
د يادونې وړه ده چې د بين الافغاني مذاکراتو پر دوام سربېره، طالبانو اوس هم د هېواد په ځينو سيمو کې بريدونه کوي. د خپرو شويو شمېرو له مخې، د هېواد له ۲۰ نه ډېرو ولايتونو کې جګړې او نښتې روانې دي. طالبانو له دې وړاندې ويلي ؤ چې ددې ډلې جنګیالي يوازې پر ښارونو خپل ځانمرګي او نور بريدونه درولي دي، خو د هدفي بريدونو او «پوځي موخو» پر بریدنو دوام سربېره به د امنیتي ځواکونو تحرکاتو ته هم ځواب ورکوي.

Back to top button